ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN TÜRKİYE’DE YAŞANAN ASKERİ DARBELERE İLİŞKİN ALGILARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 4, 259 - 278, 25.03.2015

Sevda Gülşah Yıldırım Eren Yürüdur , Sedat Yazıcı

https://doi.org/10.20304/husbd.63189

Cited By: 1

Öz

Askeri darbeler, Türk demokrasisinin önemli bir sorunu olmasına karşın bu konuda farklı kesimlerin algı ve görüşlerini araştıran uygulamalı çalışmaların sayısı yok denecek kadar azdır. Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin, askeri darbelerin etki ve sonuçlarına yönelik algı ve düşüncelerini incelemektir. Araştırmanın katılımcıları küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiş, iki devlet üniversitesinde öğrenim gören 127’si kız, 70’i erkek olmak üzere toplam 197 lisans öğrencisidir. Araştırmada nicel veri yöntemlerinden genel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde ve ortalama gibi betimsel analiz işlemleri; anlamlılığı belirlemek için Pearson ki-kare testi, cinsiyet, branş ve üniversite değişkenleri açısından tek yönlü varyans analizi ile Fischer’in LSD testi uygulanmıştır. Araştırmada üniversite öğrencilerinin ağırlıklı olarak askeri darbelerin olumsuz etki ve sonuçlar doğurduğu yönünde algı ve düşünceye sahip oldukları bulgusuna rastlanmıştır. Katılımcıların büyük bir çoğunluğu askeri darbelerin toplumun psikolojisini bozduğu ve ekonomiyi geriye götürdüğü yönünde görüş bildirirken, en düşük katılım askeri darbelerin milli birlik ve bütünlüğü yeniden sağladığı ve özgürlük ortamını geri getirdiği maddelerinde olmuştur. Cinsiyet değişkeni açısından yedi maddede farklılık görülürken, askeri darbelere yönelik erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha olumsuz algı ve düşünceye sahip oldukları bulgusuna rastlanmıştır.  En az görüş farklılığı siyasi görüş ve siyasi tanımlama değişkenlerinde ortaya çıkmıştır. Sonuç bölümünde araştırmanın bulguları kuramsal çalışmalarla ilişkilendirilerek çalışmanın bazı sınırlılıklarına değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Askeri Darbe, Muhtıra, Askeri Algı, Türk Demokrasisi, Üniversite Öğrencileri

Kaynakça

• Afetinan, A. (1998). Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün El Yazıları.
• Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Afyoncu, E., Önal, A. ve Demir, U. (2010). Osmanlı İmparatorluğu’nda Askeri
• İsyanlar ve Darbeler. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. Agdağ B. (2010). 28 Şubat Askeri Müdahalesi ve Türk Siyasetine Etkileri:
• Türkiye’de Asker-Siyaset İlişkisinin Tarihsel Serüveni Bağlamında Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aköz, M. (2010). Sosyal Değişme Bağlamında Askeri İhtilalların Toplumsal
• Sebep ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi: “Türkiye 1960 ve 1980 Askeri
• İhtilalları Örneği”. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Alkan, A. T. (2001). II. Meşrutiyet Devrinde Ordu ve Siyaset. İstanbul: Ufuk Yayınları.
• Ay, A. (2007). “Araştırma Yöntem ve Teknikleri”. Erişim Tarihi: 20 Şubat 2011, www2.aku.edu.tr/~gocak/Arastirmayontem/sosyal2007/ Alpaslan modeller.pdf.
• Bahçivan, F. (2005). 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalelerinin
• Türk Politik Hayatına Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bayram, S. (2008). 12 Eylül’ün Siyasal Hayatımıza Etkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Belge, M. (2009). “Osmanlı’dan İkibinli Yıllara Türkiye’nin Politik Tarihi (2. bs.).” Çaylak, A., Dikkaya, M., Göktepe, C. ve Kapu, H. (Ed.).Türkiye’nin
• Politik Tarihine Eleştirel Bir Giriş (ss. 3-7). Ankara: Savaş Yayınevi. Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (16. bs.).
• Ankara: Pegem Yayınevi. Cemal, H. (2012). Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım. İstanbul: Everest Yayınları. ---------------- (2012). “Balyoz Davası, Hukuk ve Bazı Gerçekler”. Erişim
• Tarihi: 14 Aralık 2012, http://siyaset.milliyet.com.tr/balyozdavasihukukvebazi gercekler/siyaset/siyasetyazardetay/23.09.2012/1600632/default.htm
• Demirel, T. (2001). 12 Eylül’e Doğru Ordu ve Demokrasi. Ankara Siyasal
• Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56(4), 43-75. Fedayi, C. (2009). “Osmanlı’dan İkibinli Yıllara Türkiye’nin Politik Tarihi (2. bs.).” Çaylak, A., Dikkaya, M., Göktepe, C. ve H. Kapu (Ed.). Türkiye’nin
• Siyasal ve Sosyal Kaos Dönemi (1971-1980) (ss.489-521). Ankara: Savaş Yayınevi.
• Gözübüyük, A. Ş. (2011). Açıklamalı Türk Anayasaları (7. bs.). Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Güler, U. (2006). Türkiye’de Siyasal Bir Aktör Olarak Ordu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaynak, M. (2006). Darbeli Demokrasi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kırkpınar, D. (2009). 12 Eylül Askeri Darbesinin Gençliğin Üzerindeki Etkileri.
• (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü. Kumlu, S. (2009). Atatürk Dönemi Sonrası Türkiye Cumhuriyeti’nde Meydana
• Gelen Darbeler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde: Niğde Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü. Küçükaslan D. (2007). Darbeler ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri.
• (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Küreli, Y. (2007). 1908-1914 Yılları Arasında Osmanlı’da Hükümet Darbeleri ve Sonuçları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mumcu, U. (1993). Rabıta. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Narter, M. (2004). Cumhuriyet algısı “Siyasetin gençlerin kimliğindeki yeri”.
• İstanbul: Alfa Yayınları. National Council for the Social Studies (1994). “What is effective citizen”.
• Erişim Tarihi: 20 Eylül 2014, http://www.socialstudies.org/system/files/ publications/se/6505/650511.html.
• Olgun N. N. (2009). 12 Eylül Darbesinden Sonra 1980-1985 Yılları Arasında
• Gözaltı Ve Tutuklama Sırasında İşkence Gören Kişilerde Travmatik Stres ve Defresif Belirti Sıklığı, Kişilerin Yaşam Kalitelerinin İşlevsellik Durumları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ortaş, İ. (2004). “Üniversite Özerkliği Nedir?”. Erişim Tarihi: 20 Şubat 2011, http://www.turk.internet.com/portal/yazigoster.php?yaziid=9761.
• Savgı, G. (2006). Türkiye’de Askeri Darbeler ve Basının Tavrı.
• (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sözer, E. (2010). “Askeri Darbeler ve Toplumsal Etkileri: 1960, 1971 ve 1980
• Darbeleri”. Erişim Tarihi: 20 Şubat 2012, http://e-bulten. library.atilim.edu.tr/sayilar/2010–04/makale2.html. (ISSN: 1306–3472).
• Terzi, S. (2008). 12 Eylül 1980 Sonrası Sanat-Siyaset İlişkisi ve Plastik
• Sanatlara Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yetkin, Ç. (2007). Türkiye’de Askeri Darbeler ve Amerika (27 Mayıs 1960-12
• Mart 1971-12 Eylül 1980). Antalya: Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları.