A LOOK AT TRANSLATION SUB-COMPETENCIES IN THE CONTEXT OF CARICATURE TRANSLATION

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 24, 165 - 188, 15.10.2024

Aykut Haldan

https://doi.org/10.20304/humanitas.1524540

Öz

Cartoons have an important place in the cultures of societies from past to present. Lovingly read as a means of communication, cartoons deal with many different topics from life. As a field of translation, translators who want to translate cartoons are expected to have a good command of the source and target languages as well as the source and target cultures. It is therefore not surprising that translating cartoons involves various problems. Therefore, the aim of this study is to explain the relationship between humor and culture and to emphasize the importance of translation and its sub-acquisitions in translation education. Translation education aims to provide all sub-acquisitions that constitute translation competence: language competence, text competence, culture competence, transfer competence, research competence, specialization competence, communication competence, technology competence. Translation students are expected to internalize these competencies and graduate with a holistic translation competence. This study focuses on language competence, cultural competence, text competence and transfer competence. How translators should approach the difficulties encountered in cartoon translations in cultural, technical and linguistic contexts and the relationship between translation competences are analyzed. It is clear that translators who translate cartoons cannot only translate with foreign language skills but also need cultural, textual and other sub-acquisitions. In this context, the study emphasizes the role of translators in translations, the importance of translation education and translation competencies and the points to be considered. For the application part, the translations of the exam papers of the students of the "Cartoon and Comic Translation" course, which is included in the programme as an elective course in the 6th semester of the German Translation and Interpreting Department of the Translation and Interpreting Department of Trakya University Faculty of Literature, were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Cartoon, Humor, Culture, Translation Competencies, Translator

KARİKATÜR ÇEVİRİSİ BAĞLAMINDA ÇEVİRİ ALT EDİNÇLERİNE BİR BAKIŞ

Öz

Karikatürler geçmişten günümüze kadar toplumların kültürlerinde önemli yere sahiptirler. Bir iletişim aracı olarak sevilerek okunan karikatürlerde yaşamın içinden çok farklı konular ele alınmaktadır. Yazılı çevirinin bir alanı olarak karikatür çevirisi yapmak isteyen çevirmenlerin kaynak ve hedef dile hakim oldukları kadar, kaynak ve hedef kültüre de hakim olması beklenmektedir. Karikatür çevirilerinin çeşitli sorunlar içermesi bu yüzden şaşırtıcı değildir. Bu sebeple bu çalışmanın amacı, mizah-kültür ilişkisini açıklayarak çeviri eğitimindeki çeviri ve alt edinçlerinin önemini vurgulamaktır. Çeviri eğitiminde çeviri edincini oluşturan tüm alt edinçleri: dil edinci, metin edinci, kültür edinci, aktarım edinci, araştırma edinci, uzmanlık edinci, iletişim edinci, teknoloji edinci kazandırmak amaçlanır. Çeviri öğrencilerinin bu alt edinçleri edinerek, çeviri edincine sahip bir şekilde mezun olmaları beklenmektedir. Bu çalışmada, çeviri alt edinçlerden dil edinci, kültür metin ve aktarım edinçlerine odaklanılmıştır. Karikatür çevirisindeki değinilen sorunlar için çevirmenlerin bunlarla kültürel, teknik ve dilsel bağlamda nasıl yüzleştiği gösterilmiş ayrıca çeviri edinçleri arasındaki ilişki irdelenmiştir. Karikatür çevirisine çevirmen, sadece dil bilgisi ile çeviri yapamayacağı aynı zamanda çeviri, kültür ve diğer alt edinçlere de ihtiyacı olduğu açıktır. Çalışmada bu bağlamda çeviride çevirmenlerin rolü, çeviri eğitimi ve çeviri edinçlerinin önemi ve dikkat edilmesi gereken noktalara dikkat çekilmiştir. Uygulama bölümü için Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Almanca Mütercim-Tercümanlık bölümünde 3. Sınıf seçmeli dersi olarak verilen “Karikatür ve Çizgi Roman Çevirisi” dersi öğrencilerinin sınav kağıtlarındaki çevirileri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karikatür, Mizah, Kültür, Çevirmen, Çeviri Edinçleri

Kaynakça

• Akalın, R. (2016). Akademik Çeviri Eğitimi Açısından Çeviri Edinci Kavramı ve İçerimleri. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 4(2), 56-65.
• Analyse der Übersetzung von sprachlichen Darstellungsmitteln der Komik in Il'f/Petrovs Roman „Dvenadcat' stul'ev" (von Evgenia Gavrilova, SoSe 2016)
• Arkalan Çakır, N. (2022) Karikatür çevirilerinde mizahi üslubun aktarımı. Ö. Solak (Ed.) Edebiyatın Sanatlararası İlişkileri içinde (511-637). Çanakkale: Paradigma Akademi
• Avcı, A. (2003). Toplumsal Eleştiri Söylemi Olarak Mizah ve Gülmece. Birikim Dergisi, 166, 80-96
• Aytekin Özkan, P. (2009). Yabancı Dil Olarak Türkçe Derslerinde Kültürlerarası İletişim Yetisi Kazandırma Amaçlı Karikatür Kullanımı [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Balcıoğlu, S. (1987). Cumhuriyet dönemi türk karikatürü. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Bassnett, S. (1980). Translation studies. London: Routledge.
• Bremmer, Jan/ Rodenburg, Herman. 1999. Humor und Geschichte: Eine Einführung. In: Bremmer, Jan/ Rodenburg, Herman (Hgg.) Kulturgeschichte des Humors. Von der Antike bis heute. Darmstadt: Prismus Verlag, 9-18.
• Cavanaugh Richard (2002), “An Analysis Of The Relationship Between” Humor Styles And Perceived, Unpublished Doctoral Dissertation, Quality Of Life Among University Faculty, UMI Dissertation Information Service
• Coser, R. (1960). Laughter among colleagues. Psychiatry, 23(2), 112-138
• Diot, R. (1989). Humor for Intellectuals: Can it Be Exported and Translated? The Case of Gary Trudeau’s In Search of Reagan’s Brain. Meta, 34(1), 84–87. https://doi.org/10.7202/002570ar
• Driessen, Henk. 1999. Humor, Lachen und die Feldforschung: Betrachtungen aus dem Blickwinkel der Ethnologie. In: Unger, Thorsten (Hg.) Differente Lachkulturen? Fremde Komik und ihre Übersetzung. Tübingen: Gunter Narr Verlag, 167-184.
• Fidan, B. (2007). Reklam ve karikatür. İstanbul: Reklam Yayıncıları Derneği.
• Gezer, G.; Can, M. Z. (2019). Kültürü çevirmek: Kültür aktarımı kapsamında çeviri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (17), 355-370. DOI: 10.29000/rumelide.656917
• Göçer, A. (2014). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Dil Kültür İlişkisi Üzerine Görüşleri: Fenomenolojik Bir Araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 25-38.
• Haldan, A. (2021). Çeviri Eğitiminde Çeviri Edinci Geliştirme Alışkanlıkları, Rating Akademi Yayınları, Çanakkale
• Leibold, A. (1989). The Translation of Humor; Who Says it Can’t Be Done? Meta, 34(1), 109–111. https://doi.org/10.7202/003459ar
• Long, D. L., & Graesser, A. C. (1988). Wit and humor in discourse processing. Discourse processes, 11(1), 35-60. Nilsen, D. L. F. (1989). Better than the Original: Humorous Translations that Succeed. Meta, 34(1), 112–124. https://doi.org/10.7202/003737ar
• Nilsen, D. L. F. (1990). The social functions of political humor. Journal of Popular Culture, 20(3), 35-47.
• Okyayuz, A. Ş. & Kaya, M. (2019). Karikatürlerde Çevirmen ve Çeviri. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (27), 152-176. DOI: 10.37599/ceviri.570416
• Reiss, Katharina / Vermeer, Hans J. (1984): Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie. Tübingen: Max Niemeyer
• Sanders, B. (2001). Kahkahanın zaferi. (Çev. K. Aysevener ve Ş. Soyer). İstanbul: Ayrıntı.
• Schäfer, Susanne (1996). „Komik in Kultur und Kontext “. Hrsg. Dietrich Krusche,
• Selçuk, T. (1998). Çağdaş karikatür. T. Çeviker (Ed.), Grafik mizah içinde (155- 159). İstanbul: İris Koleksiyonu
• Şahin, Z. B. (2019). Karikatür ve İfade Özgürlüğü. OPUS International Journal of Society Researches, 10 (17) , 2208-2244 . DOI: 10.26466/opus.515034
• Topuz, H. (1974). Le dessin d’humour. Paris: Promesses
• Topuz, H. (1997). Başlangıcından bugüne dünya karikatürü. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Tymoczko, Maria. “Translation in a Postcolonial Context: Early Irish Literature in English Translation”. Manchester, England: St. Jerome Publishing, 1999.
• Unger, Thorsten. 1995. Differente Lachkulturen? – Eine Einleitung. In: Unger, Thorsten (Hg.) Differente Lachkulturen? Fremde Komik und ihre Übersetzung. Tübingen: Gunter Narr Verlag, 9-31.
• Yardımcı, İ. (2010). Mizah Kavramı ve Sanattaki Yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 1-41. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21650/232754