SOSYOLOJİ ENDÜSTRİ POLİTİKALARI HAKKINDA NE SÖYLER?

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 442 - 456, 16.10.2025

Emrah Yıldız

https://doi.org/10.20304/humanitas.1687193

Öz

Bu çalışma endüstri politikalarının sosyoloji yazınındaki yerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Endüstri politikaları siyaset bilimi ve iktisat gibi sosyal bilimlerin farklı alanlarının ilgisini çekerken, sosyoloji gündeminde 1980'lere kadar kendisine yer bulamamıştır. Sosyolojinin bu ilgisizliği aynı zamanda kapitalizmin kurumsal farklılıkları nedir, sorusunun da sosyoloji yazını içinde değerlendirilmesini engellemiştir. Bu çalışma endüstri politikalarının sosyoloji yazını içindeki seyrini iki temel soruyu tartışmaya açarak yanıtlamaktadır. Çalışmada ilk olarak sosyolojinin neden endüstri politikalarına ilgi duymadığı sorusu mercek altına alınacaktır. Ardından endüstri politikalarının sosyolojinin gündemine nasıl geldiği tartışılacaktır. Çalışmada sosyolojinin endüstri politikalarına ilgisiz kalmasının sosyolojinin iktisadî olguları araştırmaktan uzaklaşmasının bir sonucu olduğu tespit edilmiştir. Bu yönüyle endüstri politikalarının sosyoloji yazını içindeki seyrinin okuyuculara ekonomi sosyolojisinin kısa tarihini aktardığı belirlenmiştir 1980’lerin ortalarından itibaren sosyoloji yazını içinde yükselen bir trend olan ekonomi sosyolojisi, endüstri politikalarını organizasyon teorisinde yeni kurumsalcı perspektiften incelemiştir. Endüstri politikalarının toplumsal temellerini incelemeye imkân veren bu yaklaşım sosyolojiye sadece endüstri politikalarını analiz imkânı sunmamış, ülkelerin benzer ekonomik problemler karşısında neden farklı ekonomi politikalarını hayata geçirdiği sorusuna da analitik bir çerçeve sunmuştur. Çalışmanın son bölümünde bu analitik çerçeve değerlendirilmiş ve sosyolojinin kapitalizmin ulusal farklılıklarını açıklamak için endüstri politikalarını nasıl kullandığı sorusu tartışmaya açılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri politikaları , kapitalizmin farklılıkları , ekonomi sosyolojisi , organizasyon teorisi , organizasyon teorisinde yeni kurumsalcılık.

WHAT ARE THE SOCIOLOGICAL VIEWPOINTS ON INDUSTRIAL POLICIES?

Öz

This study aims to enlighten the evolution of industrial policy in the literature of sociology. Sociology neglected to tackle industrial policy till the 1980s, even though economics and political science showed close attention to it. This negligence caused sociologists to ponder the institutional foundations of capitalism that vary across the globe. The assessment of industrial policy in sociology handles two questions. First, this article dives into the puzzle of why sociology overlooked industrial policy during the Cold War. Then, it elaborates how sociology added it to the sociological agenda. The discussion shows that the negligence of sociology to industrial policy is the result of sociologists receding from economic phenomena. This article outlines the brief history of economic sociology by assessing industrial policy within the sociological framework. Economic sociology, as a burgeoning field since the midst of the 1980s, examines industrial policy through the lens of new institutionalism in organizational analysis. It looks into the social factors behind industrial policies and offers a framework to understand the diverse strategies countries employ for analogous economic challenges. In the last section, the question of how industrial policy has become a key issue in the literature of sociology to inspect the national varieties of capitalism is addressed.

Anahtar Kelimeler

Industrial policy , varieties of capitalism , economic sociology , organization analysis , new institutionalism in organizational analysis

Kaynakça

• Benedict, R. (2010). Krizantem ve kılıç: Japon kültürü üzerine bir inceleme (Çev. T. Turgut). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Berger, P. and Luckmann, T. (1965). The social construction of reality: A treatise in the sociology of knowledge. Penguin Books.
• Bloor, D. (1976). Knowledge and social imagery. Routledge.
• Campbell, J. L. (1998). Institutional analysis and the role of ideas in political economy. Theory and Society, 27(3), 377-409.
• Campbell, J. L. (2004). Institutional change and globalization. Princeton University Press.
• Campbell, J.L. and Pedersen, O. K. (2014). The national origins of policy ideas: Knowledge regimes in the United States, Frances, Germany, and Denmark. Princeton University Press.
• Campbell, J.L. and Hall, J.A. (2017). The paradox of vulnerability: states, nationalism, and the financial crisis. Princeton University Press.
• Chandler, A.D., Jr. (1969). Strategy and structure. MIT Press.
• Chandler, A.D., Jr. (1977). The visible hand. Harvard University Press.
• Crouch, C. & Streeck, W. (1997). Introduction: the future of capitalist diversity. In C. Crouch and W. Streeck (Eds.), Political economy of modern capitalism: mapping convergence and diversity (pp. 1-18). Sage.
• DiMaggio, P. & Powell, W. (1983). The iron cage revisited: institutional isomorphism and collective rationality in organizational fields. American Sociological Review, Vol.48(2), 147-160.
• DiMaggio, P. & Powell, W. (1991). The new institutionalism in organizational analysis. The Chicago University Press.
• Dobbin, F. (1993). The social construction of the great depression: industrial policy during the 1930s in the United States, Britain, and France. Theory and Society, 22(1), 1-56.
• Dobbin, F. ([1994] 1997). Forging industrial policy: the United States, Britain, and France in the railway age. Cambridge University Press.
• Dobbin, F. (2004). The sociological view of the economy. In F. Dobbin (Edt.), The new economic sociology, a reader (pp.1-46). Princeton University Press.
• Dobbin, F. (2024). Ekonomi neden siyaseti yansıtır? Britanya, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde erken dönem demiryolu politikası (Çev., B.E. Balın). M. Granovetter ve R. Swedberg (Ed.), İktisadî Hayatın Sosyolojisi içinde (s.630-664). Alfa Yayınları.
• Dyson, K. (1983). The cultural, ideological and structural context. In Kenneth D. and Stephen W. (Eds.), Industrial crisis (pp. 26-66). Martin Robertson & Company Ltd.
• Fine, B. ve Milonakis, D. (2014). İktisat emperyalizminden acayip iktisada: iktisat ve diğer sosyal bilimler arasında değişen sınırlar (Çev., E. Kırımızıaltan ve H. Bilir). Heretik Yayınları.
• Fligstein, N. (2015). What kind of re-imagining does economic sociology need?. In P. Aspers and N. Dodd (Eds.), Re-imagining economic sociology (pp. 301-316). Oxford University Press.
• Gao, B. (1997). Economic ideology and Japanese industrial policy: developmentalism from 1931 to 1965. Cambridge University Press.
• Gao, B. (2001). Japan’s economic dilemma: the institutional origins of prosperity and stagnation. Cambridge University Press.
• Gouldner, A. (2021). Batı sosyolojisinin yaklaşan krizi (Çev., M. Şenol, Çev). Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları.
• Granovetter, M. (1985). Economic action and social structure: the problem of embeddedness. American Journal of Sociology, Vol.91(3), 481-510.
• Granovetter, M. & Swedberg, R. (1994). The sociology of economic life. Westview Press.
• Guillen, M.F. (1994). Models of management: work, authority, and organization in a comparative perspective. The University of Chicago Press.
• Hall, P. (1989). The political power of economic ideas: Keynesianism across nations. Princeton University Press.
• Hall, Peter A. & Soskice, D. (2001). Varieties of capitalism: the institutional foundations of comparative advantage. Oxford University Press.
• Hirshleifer, J. (1985). The expanding domain of economics. The American Economic Review, Vol. 75(6), 53-68.
• Johnson, C. (1982). MITI and the Japanese miracle: the growth of industrial policy, 1925-1975. Stanford University Press.
• Kabakcı, E. (2019). Sosyolojiyi kurmak: Montesquieu, Tocqueville, Comte, Durkheim. Vadi Yayınları.
• Kocka, J. (2018). Kapitalizmin kısa tarihi (Çev., T. E. Güney). Say Yayınları.
• March, J.G. & Olsen, J.P. (1989). Rediscovering institutions: the organizational basis of politics. Free Press.
• Meyer, J. W and Rowan, B. (1977). Institutionalized organizations: formal structure as myth and ceremony. American Journal of Sociology, Vol. 83(2), 340-363.
• Mills, W. (1974). İktidar seçkinleri (Çev., Ü. Oskay). Bilgi Yayınevi.
• Morgan, G., Campbell J.L., Crouch, C., Pedersen O.K., Whitley, R. (2010). The Oxford handbook of comparative institutional analysis. Oxford University Press.
• North, D. & Thomas, R.P (1976). The rise of the Western world: a new economic history. Cambridge University Press.
• North, D.C. (1981). Structure and change in economic history. Norton.
• Parsons, T. (1934). Some reflections on the human nature and significance of economics. Quarterly Journal of Economics, 48, 511-45.
• Perrow, C. (2002). Organizing America: wealth, power, and the origins of corporate capitalism. Princeton University Press.
• Polanyi, K. (1986). Büyük dönüşüm: çağımızın siyasal ve ekonomik kökenleri (Çev., A. Buğra). Alan Yayıncılık.
• Rostow, W.W. (1990). İktisadî gelişmenin merhaleleri (Çev., E. Güngör). Ötüken Neşriyat.
• Samuels, R.J. (1994). Rich nation strong army: national security and the technological transformation of Japan. Cornell University Press.
• Schmidt, V. (2006). Institutionalism. In Colin H., Michael L., and David M. (Eds.), The state theories and issues (pp.98-118). Palgrave.
• Scoot, W. R. (1987). The Adolescence of Institutional Theory. Administrative Science Quarterly, 32(4), 493-511.
• Sombart, W. (2024). Modern kapitalizmin doğuşu (Çev., G. Türker). Doğu-Batı Yayınları.
• Sombart, W. (2024). Aşk, lüks ve kapitalizm: modern dünyanın savurganlığın ruhundan doğması üzerine (Çev., N. Akça). Pharmakon Kitap.
• Steiner, P. (2010). Durkheim and the birth of economic sociology (K. Tribe, Trans.). Princeton University Press.
• Streeck, W. (2009). Re-forming capitalism: institutional change in the German political economy. Oxford University Press.
• Swedberg, R. (1990). Economics and sociology, redefining their boundaries: conversations with economists and sociologists. Princeton University Press.
• Swedberg, R. (1991). Major traditions of economic sociology. Annual Review of Sociology, Vol. 17(1), 251-276.
• Swedberg, R. (2003). The principles of economic sociology. Princeton University.
• Swedberg, R. and Agevall, O. (2016). The Max Weber dictionary: key words and concepts. Stanford University Press.
• Swedberg, R. (2018). Max Weber and the idea of economic sociology. Princeton University Press.
• Tehelen, K. (1999). Historical institutionalism in comparative politics. Annual Review of Political Science, 2, 369-404.
• Tocqueville, A. (2015). Amerika’da demokrasi I (Çev., Ö. Doğan). Doğu Batı Yayınları.
• Tocqueville, A. (2016). Amerika’da demokrasi II. (Çev., Ö. Doğan, Çev). Doğu Batı Yayınları.
• Trigilia, C. (2008). Economic sociology: state, market, and society in modern capitalism. Blackwell Publishers
• Weber, M. (2013). Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu. (Çev., Latif Boyacı). Yarın Yayıncılık.
• Weber, M. (2018). Ekonomi ve toplum, Cilt I-II. (Çev., Latif Boyacı). Yarın Yayıncılık.
• Westney, D. E. (1987). Imitation and innovation: the transfer of Western organizational patterns to Meji Japan. Harvard University Press.
• Whitley, R. (1994). Business systems in East Asia: firms, markets and societies. Sage Publications.
• Yıldız, E. (2021). Sosyolojinin piyasayı keşfi: Ekonomi sosyolojisi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 41(1), 127-152.
• Zucker, L. G. (1977). The role of institutionalization in cultural persistence. American Sociological Review, 42(5), 726-743.