Analitik Hiyerarşi Prosesi ve VIKOR Yöntemleri ile Hava Savunma Sanayisinde Yatırım Projesi Seçimi

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 35 - 53, 01.10.2017

Bahri Uçakcıoğlu Tamer Eren

Öz

Ülkelerin gelişmiş olduklarının bir göstergesi de savunma alanlarında yaptıkları yatırımlar ve harcamalardır. Bu bağlamda
savunma sanayisinin önemi ortaya çıkmaktadır. Savunma sanayisine yapılan yatırımlarda ülke ekonomisi içinde önemli bir yere
sahiptir. Yatırımlar kapsamındaki projelerin seçimi de önem arz etmektedir. Bu tür karar verme süreçlerinde, çok ölçütlü karar
verme yöntemleri sıkça kullanılmaktadır. Çok ölçütlü karar verme yöntemleri, bugüne kadar proje seçimi, yer seçimi, tedarikçi
seçimi gibi neredeyse karar verme süreci içeren tüm alanlarda kullanılmıştır ve kullanılmaya da devam edilmektedir. Bu
çalışmada, hava savunma sanayisinde faaliyette bulunan işletme için yatırım projelerinin seçimi problemi ele alınmıştır.
Problemde çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi ve VIKOR yöntemi, belirli kriterler ve alternatifler
arasında yatırım projesi seçiminde kullanılmıştır. Bu yöntemlerin uygulanması sonucunda yatırım projeleri uygun olan
alternatifler seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çok ölçütlü karar verme; Analitik hiyerarşi prosesi; VIKOR; yatırım projesi seçimi

Kaynakça

• T.-L. Satty, “Fundamentals of Decision Making and Priority Theory With The Analytic Hierarchy Process,” RWS Publications, Pitssburgh, 1994.
• C. Carlson and R. Fuller, “Fuzzy Multiple Criteria Decision Making: Recent Developments,” Fuzzy Sets And Systems, vol. 78 (2), pp. 139-153, 1996.
• H.-E. Forman and I.-S. Gass, “The Analytic Hierarchy Process-An Exposition,” Operations Research, vol. 49 (4), pp. 469-486, 2001.
• M. Dağdeviren, E. Eraslan, M. Kurt and E.-N. Dizdar, “Tedarikçi Seçimi Problemine Analitik Ağ Süreci İle Alternatif Bir Yaklaşım,” Teknoloji Dergisi, vol. 8 (2), pp. 115-122, 2005.
• T.-L. Saaty, "How To Make A Decision: The Analytic Hierarchy Process," European Journal of Operational Research, vol. 48, pp. 9-26,1990.
• F.-Y. Partovi, “Determining What To Bechmark: An Analytic Hierarchy Process Approach,” International Journal Of Operation And Production Management, vol. 14 (6), pp. 25-39, 1994.
• R.-S. Russell and B.-W. Taylor, “Operations Management 4th Edition,” Prentice Hall, New Jersey, 2003.
• E. Ada, Y. Kazançoğlu and B. Aracıoğlu, “Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşik Süreç İle Gerçekleştirilmesi,” V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2005, pp. 605-611.
• B. Özyörük and E.-C. Özcan, “Otomotiv Sektöründe Tedarikçi Seçimine Etki Eden Faktörler Ve Tedarikçi Seçimi,” V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2005, pp. 625-629.
• Ş. Cihan, E. Ayan, T. Eren, T. Topal and E.-K. Yıldırım, “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Ekokardiyografi Cihazı Seçiminin Yapılması," HSP, vol. 4(1), pp. 41-49, 2017.
• T. Eren and E.-H. Özder, “ Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri İle Bir İçecek Firması İçin Tedarikçi Seçimi,” 4th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science, 2016, pp. 80-89.
• M. Hamurcu and T. Eren, “A Multicriteria Decision-Making for Monorail Route Selection in Ankara,” Proceedings of Academics World International Conference, 2016, pp. 6-10.
• N. Bedir and T. Eren, “AHP-PROMETHEE Yöntemleri Entegrasyonu ile Personel Seçim Problemi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama,” Social Sciences Research Journal, vol. 4, pp. 46-58, 2018.
• S. Opriovic and G.-H. Tzeng, “Compromise Solution By MCDM Methods: A Comparative Analysis Of VIKOR And TOPSIS,” European Journal Of Operational Research, vol. 156, pp. 445-455, 2004.
• H. Liu and T. Yan, “Bidding-Evaluation Of Construction Projects Based On VIKOR Metod,” IEEE International Conference On Automation And Logistics, 2007, pp. 1778- 1782.
• G. Büyüközkan and D. Ruan, “Evaluation of software development projects using a fuzzy multi-criteria decision approach,” Mathematics and Computers in Simulation, vo. 77, pp. 464-475, 2008.
• S. Opricovic and G.-H Tzeng, “Extended VIKOR method in comparison with outranking methods,” European Journal of Operational Research, vol. 178, pp. 514-529, 2007.
• H.-M. Weingartner, “Criteria For Programming Investment Project Selection,” The Journal of Industrial Economics, vol. 15 (1), pp. 65-76, 1966.
• H. Aras, Ş. Erdoğmuş and E. Koç, “Multi-Criteria Selection For A Wind Observation Station Location Using Analytic Hierarchy Process,” Renewable Energy, vol. 29, pp. 1383-1392, 2004.
• G.-H. Tzeng, C.-W Lin and S. Opricovic,” Multi-Criteria Analysis of Alternative-Fuel Buses for Public Transportation,” Energy Policy, vol. 33, pp. 1373-1383, 2005.
• C. Yang and T. Wang, “VIKOR Method Analysis of Interactive Trade in Policy-Making,” The Business Review, vol. 6(2), pp. 77-85, 2006.
• A. Kuru and B. Akın, “Entegre Yönetim Sistemlerinde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinin Kullanımına Yönelik Yaklaşımlar ve Uygulamaları,” Öneri, vol 10 (38), pp.129-144, 2012.
• L. Dimova, P. Sevastianov and D. Sevastianov, “MCDM In A Fuzzy Setting: Investment Projects Assessment Application,” Int. J. Production Economics, vol. 100, pp. 10-29, 2006.
• İ.-F. Gülenç and G.-A. Bilgin, ”Yatırım Kararları İçin Bir Model Önerisi,” Öneri, vol. 9 (34), pp. 97-107, 2010.
• J.-R. San Cristobal, “Multi-Criteria Decision-Making In The Selection Of A Renewable Energy Project In Spain: The Vikor method,” Renewable Energy, vol. 36, pp. 498-502, 2011.
• S. Nandi, S. Paul and M. Phadtare, “An AHP-Based Construction Project Selection Method,” Decision, vol. 38 (1), pp. 91-118, 2011.
• S. Ebrahimnejad, S.-M. Mousavi, R. Tavakkoli-Moghaddam, H. Hashemi, and B. Vahdani, “A Novel Two-Phase Group Decision Making Approach For Construction Project Selection In A Fuzzy Environment,” Applied Mathematical Modelling, vol. 36, pp. 4197–4217, 2012.
• P. Aragones-Beltran, F. Chaparro-Gonzalez and J.-P. Pastor-Fernando, “An AHP (Analytic Hierarchy Process)/ANP (Analytic Network Process)-Based Multi-Criteria Decision Approach For The Selection Of Solar-Thermal Power Plant Investment Projects,” Energy, vol. 66, pp. 222-238, 2014.
• T. Bar and S. Gordon, “Optimal Project Selection Mechanisms,” American Economic Journal: Microeconomics, vol. 6 (3), pp. 227–255, 2014.
• S. Dozic and M. Kalic “An AHP Approach To Aircraft Selection Process,” Transportation Research Procedia, vol. 3, pp. 165-174, 2014.
• B. Karaman and H. Çerçioğlu, “0-1 Hedef Programlama Destekli Bütünleşik AHP– VIKOR Yöntemi: Hastane Yatırımı Projeleri Seçimi,” Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 30 (4), pp. 567-576, 2015.
• P. Pangsri, “Application Of The Multi Criteria Decision Making Methods For Project Selection,” Universal Journal Of Management, vol. 3 (1), pp. 15-20, 2015.
• K. Salehi, “A Hybrid Fuzzy MCDM Approach For Project Selection Problem,” Decision Science Letters, vol. 4, pp. 109–116, 2015.
• M. Hanine, O. Boutkhoum, A. Tikniouine and T. Agouti,”Application Of An Integrated Multi‑Criteria Decision Making AHP‑TOPSIS Methodology For ETL Software Selection,” Springer Plus, vol. 5 (1), p. 263, 2016.
• R.-E. Hodgett, “Comparison Of Multi-Criteria Decision-Making Methods For Equipment Selection,” The International Journal Of Advanced Manufacturing Technology, vol. 85, pp. 1145–1157, 2016.