AB Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Biyolojik Kalite Unsurları İle Su Kalitesinin izlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 3, 64 - 72, 31.12.2017

Sinan Uyanık Ayşe Cebe

Öz

Su kaynaklarının dengeli kullanılması ve korunmasını amaçlayan AB Su Çerçeve Direktifi (ABSÇD)’nde, üye ülkelerdeki su
kütlelerinin kalite sınıflandırılması amacıyla uygulanan metotlardan biri biyolojik izlemedir. Biyolojik izlemede çeşitli sucul
canlıların varlığı, yokluğu, çeşitliliği, bolluğu gibi kriterlere göre su kalitesi belirlenmektedir. ABSÇD kapsamında ekolojik durum
tespitinde makroomurgasız, balık, fitoplankton, makrofit ve diatomların incelenmesi gerekir. Akarsuların izlenmesi ve doğal
yapılarının korunması önem arz eden bir konudur. Bu çalışmada ABSÇD ile ekolojik durumun belirlenmesinde kullanılan canlılar
detaylı olarak verilecek ve kirliliğin belirlenmesinde kullanılan biyotik indekslerden bahsedilecektir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği; Su Çerçeve Direktifi; Biyolojik izleme; Su kalitesi

Kaynakça

• J. Tanyolaç, ‘’Limnoloji Tatlı Su Bilimi,’’ (6. bs.), ISBN: 975-7527-46-7. Hatipoğlu Yayınları, Ankara, 2011, 294s.
• S. Dirican ve M. Barlas, ‘’Dipsiz ve Çine (Muğla- Aydın) Çayı’nın fiziko-kimyasal özellikleri ve balıkları,’’ Ekoloji, 14, 54, ss. 25-30, 2005.
• S. Uyanik, G. Yilmaz, M. İ. Yesilnacar, M. Aslan, ve O. Demir, ‘’Rapid assessment of river water quality in Turkey using benthic macroinvertebrates,’’ Fresenius Environmental Bulletin, 14(4), ss. 268-272, 2005.
• T. E. Maden, ‘’Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi ve Meriç Nehri örneği,’’ Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2010.
• K. Dişbudak, ‘’Avrupa Birliği’nde tarım-çevre ilişkisi ve Türkiye’nin uyumu,’’ AB Uzmanlık Tezi, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2008.
• F. J. Van Wijk, M.A.A. De La Haye, M. J. Hehenkamp, ve I. A. v. d. Velde, E. F. L. M. de Bruin, ve F. J. M. Scheleman, ‘’Uygulama el kitabı Su Çerçeve Direktifinin Türkiye’de uygulanması- Final,’’ Principal Senter International Reference: MAT01/TR/9/3, Grontmij Advies&Techniek bv Vestiging Utrecht Houten, 2003.
• C. Akkaya, A. Efeoğlu, ve N. Yeşil, ‘’Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi ve Türkiye’de uygulanabilirliği,’’ TMMOB Su Politikaları Kongresi, ss. 195-204.
• H. Bahçeci, ‘’Biyolojik izleme,’’ T.C. Orman ve Su işleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Antalya, 2014, 5 Nisan 2017 tarihinde http://suyonetimi.ormansu.gov.tr/Libraries/su/Biyolojik_%C4%B0zleme_1_sflb.sflb.ashx adresinden erişildi.
• Ö. H. Sahtiyancı, ‘’Su Çerçeve Direktifi kapsamında çevresel hedefler ve önlemler programı: Büyük Menderes Havzası örneği,’’ Uzmanlık Tezi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara, 2014.
• N. Kazancı, S. Girgin, M. Dügel, ve D. Oğuzkurt, ‘’Türkiye İç Suları Araştırma Dizisi II. Akarsuların çevre kalitesi yönünden değerlendirilmesinde ve izlenmesinde biotik indeks yöntemi,’’ Form Ofset, Ankara, 1997, 100s.
• A. Bayrak Aslan, ‘’Su Çerçeve Direktifine göre biyolojik kalite unsuru: bentik makroomurgasız,’’ Uzmanlık Tezi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara, 2015.
• H. Bahçeci, ‘’Su Çerçeve Direktifi kapsamında biyolojik izleme,’’ Su Yönetimi Genel Müdürlüğü İzleme Dairesi Başkanlığı, Isparta, 2012, 5 Nisan 2017 tarihinde http://www.suyonetimi.gov.tr/Libraries/su/Biyolojik_%C4%B0zleme.sflb.ashx adresinden erişildi.
• N. Kazancı, ‘’Yüzeysel sularda biyolojik indeksler ve ekolojik kalite oranlarının belirlenmesi adımları ve yöntemleri,’’ Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Hidrobiyoloji Anabilim Dalı, 5 Nisan 2017 tarihinde http://suyonetimi.ormansu.gov.tr/Libraries/su/YÜZEYSEL_SULARDA_BİYOLOJİK_ENDEKSLER_VE_EKOLOJİK_KALİTE_ORANLARININ_BELİRLENMESİ_ADIMLARI_VE_YÖNTEMLERİ-_Nilgün_Kazancı.sflb.ashx adresinden erişildi.
• M. Erkan, ‘’Su Çerçeve Direktifi kapsamında interkalibrasyon: Avrupa Birliği’nde yapılan çalışmalar ve Türkiye’ye yönelik öneriler,’’ Uzmanlık Tezi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara, 2014.
• N. Bakır, ‘’Su Çerçeve Direktifine göre biyolojik kalite unsuru: makrofit,’’ T.C. Orman ve Su işleri Bakanlığı, Ankara, 2015.
• N. Kazancı ve S. Girgin, ‘’Sucul ekosistemlerin çevre kalitesi yönünden değerlendirilmesi ve izlenmesinde üç temel biyolojik yaklaşım,’’ Doğu Anadolu Bölgesi III. Su Ürünleri Sempozyumu, Erzurum, ss. 51-63, 1998.
• Ö. Demir, ‘’Sedimentteki makro-omurgasızlarla su kalitesinin değerlendirilmesi,’’ Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitisü, 2005.
• A. Sukatar, B. Yorulmaz, D. Ayaz, ve M. Barlas, ‘’Emiralem Deresi’nin (İzmir- Menemen) bazı fiziko-kimyasal ve biyolojik (bentik makroomurgasızlar) özelliklerinin incelenmesi,’’ Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10-3, ss. 328-333, 2006.
• Benthic Macro-invertebrate Creek Study https://www.spsd.sk.ca/Schools/brightwater/teacher/secondaryteachers/Documents/Lab%20Macroinvertebrate%20Collection%20and%20Interpretation.pdf adresinden 05.04.2017 tarihinde erişildi.
• U.S. Environmental Protection Agency (U.S. EPA) 2017a. Indicators: Fish Assemblage. https://www.epa.gov/national-aquatic-resource-surveys/indicators-fish-assemblage adresinden 04.02.2017 tarihinde erişildi.
• Chanos chanos https://en.wikipedia.org/wiki/Milkfish adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• Mugil cephalus https://tr.wikipedia.org/wiki/Dubar adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• T. Çetin, ‘’Su Çerçeve Direktifine Göre biyolojik kalite elementleri: fitoplankton ve fitobentoz,’’ Uzmanlık Tezi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara, 2014.
• U.S. Environmental Protection Agency (U.S. EPA). 2017b. Indicators: Phytoplankton, https://www.epa.gov/national-aquatic-resource-surveys/indicators-phytoplankton adresinden 04.02.2017 tarihinde erişildi.
• Dinobryon https://en.wikipedia.org/wiki/Dinobryon adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• Trachelomonas https://en.wikipedia.org/wiki/Trachelomonas adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• Schoenoplectus lacustris https://en.wikipedia.org/wiki/Schoenoplectus_lacustris adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• Carex acuta https://en.wikipedia.org/wiki/Carex_acuta adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• B. Taş, Ö. Yılmaz, ve I. Kurt, ‘’Aşağı Melet Irmağı (Ordu, Türkiye’de)’nda su kalitesinin göstergesi olan epipelik diyatomeler,’’ Türk Tarım- Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(7): ss. 610-616, 2015.
• Cymbella naviculiformis http://craticula.ncl.ac.uk/EADiatomKey/html/taxon13220420.html adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• Tabellaria flocculasa https://westerndiatoms.colorado.edu/taxa/species/tabellaria_flocculosa adresinden 02.04.2017 tarihinde erişildi.
• H. Kalyoncu, ‘’Aksu Çayı’nın fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak incelenmesi,’’ Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 2002.