Şanlıurfa İli İçin İçme Suyu Kayıp ve Kaçaklarının Tespiti

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 26 - 35, 05.08.2019

Reşit Gerger , Adnan Aslan

Öz

Dünya genelinde
su sıkıntısı yaşanması ile birlikte son zamanlarda su kayıplarının azaltılması
ile ilgili çalışmalar da giderek artmaktadır. Ülkemizde de su kayıplarının
önemi anlaşılmakta olup, su kayıplarının azaltılması ile ilgili 2014 yılında
Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yönetmelik yayınlanmış olup,
belediyelerin bu yönetmeliğe göre çalışmalar yapması ve su kayıplarını belli
bir zaman dilimi içerisinde yönetmelikte belirtilen seviyelere düşürülmesi
istenmektedir. Bu yönetmelik doğrultusunda Şanlıurfa ilinde su kayıplarının
tespiti için 7/2015 – 6/2016 dönemleri arasında Şanlıurfa Su ve Kanalizasyon
İşleri tarafından bir çalışma düzenlenmiş, su dengesi çalışması yapılmıştır. Su
dengesi çalışması sonucu şebekede meydana gelen kayıpların istenen seviyelerin
çok üzerinde olduğu görülmüştür. Çalışma periyodunda yapılan ölçüm ve incelemelerde,
içme suyu şebekesine verilen 76 132 363 m³’lük su miktarının, yaklaşık 37 640
615 m³’ lük (%49.5) kısmının kaybolduğu tespit edilmiştir. Şebekede meydana
gelen kayıpların büyük bir bölümünü ise 24 078 685 m³’lük (%31.5) miktar ile
fiziksel kaçaklardan meydana geldiği sonucuna varılmıştır. Fiziksel kaçakların
bu kadar yüksek seviyelerde olmasının ise şebekenin yönetmelikte belirtilen 60
m’ nin çok üzerinde, 130 m’ ye yetişen yüksek basınçlarda işletiliyor
olmasından kaynaklandığı görülmüştür. Çıkan sonuçlar, şebekede basınç yönetiminin
çok önemli olduğunu göstermiş, bu doğrultuda içme suyu şebekesi için 108 adet
izole alt bölge düzenlenmiş, 85 adet izole alt bölgenin girişine basınç kırıcı
vana kullanılacak şekilde projelendirilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

su kayıpları, basınç yönetimi, gelir getirmeyen su, su bütçesi

Determination of Water Loss and Leak in Şanlıurfa City

Öz

With water
shortages around the world, studies on reducing water losses have been
increasing recently. In our country, the importance of water losses is
understood and regulations related to the reduction of water losses have been
published by the Ministry of Forestry and Water Affairs in 2014. The
municipalities are required to work according to this regulation and to reduce
the water losses to the levels specified in the regulation within a certain
period of time. In line with this regulation, a study was carried out by
Sanliurfa Water and Sewerage Works between the period of 7/2015 - 6/2016 for
the determination of water losses in Sanliurfa province and water balance study
was conducted. As a result of the water balance study, losses in the network
were observed to be well above the desired levels. In the measurements and
investigations carried out during the study period, it was determined that the
amount of 76 132 363 m³ of water supplied to the drinking water network, approximately
37 640 615 m³ (49.5%) part was lost. The majority of the losses occurred in the
network is 24 078 685 m³’ (31.5%) amounted to the result of physical leaks. The
high level of physical leaks is due to the fact that the network is operated at
high pressures up to 130 m, well above the 60 m specified in the regulation.
The results show that pressure management is very important in the network, in
this direction, 108 district metered areas were arranged for the drinking water
network and 85 district metered areas were designed to use pressure breaker
valves.

Anahtar Kelimeler

water loses, pressure management, non revenue water, water balance, in this direction

Kaynakça

• Kaynaklar[1] KABAKÇI, A., KARADOĞAN, H., 2003. İzmir İçme Suyu Sitemi Kaçak Azaltma Pilot Çalışması. VI. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi, 08.10.2003, İzmir
• [2] YILMAZ, A.G., 2005. İçme Suyu ve Kanalizasyon Bilgi Sistemi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 67 s.
• [3] KARA, S., 2011. İçme Suyu Dağıtım Şebekelerinde Basınç Yönetimi ve Hidrolik Modellemenin Entegre Edilerek Su Kayıplarının İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 150 s. [4] PALA, B., LATİFOĞLU, A., 2003. İçme Suyu Şebekelerinde Oluşan Su Kayıpları: Kayseri İli Örneği. V. Ulusal Çevre Mühendisliği Sempozyumu, 01.10.2003, s. 1-7
• [5] KARAKUŞ, C.B., YILDIZ, S., CERİT , O., 2010. Sivas Kent İçme Suyu Şebekesindeki Su Kayıpları ve Kayıp Oranını Azaltma Çalışmaları. Sivas Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, c.25 (s.1); 1-10 s.
• [6] MERZİ, N., ŞENDİL, U., YAĞIZ, E., POYRAZ, S., EKER., 1999. Ankara N8 İçme Suyu Şebekesinin Hidrolik Modelinin Kurulması. II. Ulusal Kentsel Altyapı Sempozyumu, 18.11.1999, Adana, s.259-270
• [7] ASLAN, B., 2016. İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerinde Su Kayıp ve Kaçaklarının Tespiti. İller Bankası A.Ş., Uzmanlık Tezi, 88 s.
• [8] KARACA, Z., 2009. İçme Suyu Şebeke Sistemlerinde Su Kayıp ve Kaçaklarının Tespiti. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 115 s.[9] YILDIZ, E., 2011. Evaluation of Performance and Optimum Valve Settings for Preesure Menagement Using Forecasted Daily Demand Curves by Artificial Neural Networks. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 206 s.
• [10] HAMMERER, M., 2011. Actual Status in Water Loss Reduction. Water Utility Journal, c.1 ( s.2) ; 35-43 s.
• [11] AMERICAN WATER WORKS ASSOCIATIONS (AWWA), 2006. Apparent and Real Losses. Water Utility Journal, c.2 ; 20-23 s.
• [12] Şanlıurfa Water Supply System, Updated Water Balance & NRW Reduction Program Report, Project Name:Technical Assistance and Supervision for Şanlıurfa Wastewater Treatment Project, 36 s.
• [13] www.tuik.gov.tr
• [14] www.dsi.gov.tr