STEM’e Yönelik Tutum Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 2, 387 - 401, 30.04.2019

Hasan Özcan , Esra Koca

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaokul
öğrencilerinin STEM’e yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla Friday Eğitimde Yenilikçilik Enstitüsü (2012) tarafından geliştirilen STEM’e
yönelik tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışmasını
yapmaktır. Çalışmanın örneklemi, 2017-2018 eğitim öğretim yılı güz döneminde Türkiye’nin
farklı coğrafi bölgesinde yer alan 3 büyükşehrin merkez ilçesine bağlı
ortaokulların 6, 7 ve 8. sınıflarında öğrenim görmekte olan öğrencilerden kolay
ulaşılabilir durum örneklemesi ile seçilmiştir (n= 1323). Ölçeğin orijinali 37
maddeden oluşmakta olup 5’li likert tipinde düzenlenmiştir. Uyarlanan ölçekten
elde edilen veriler, orijinal ölçeğin dört faktörlü yapısına uygunluğunun incelenmesi
için Doğrulayıcı Faktör Analizi’ne (DFA) tabi tutulmuştur. DFA sonucu orijinal
faktör yapısının korunduğu gözlemlenmiştir. Ölçeğin güvenirliği, ölçeğin tamamı
ve faktörleri için iç tutarlılık katsayısı ile kontrol edilmiştir. Elde edilen
Cronbach Alpha katsayısı ölçeğin tamamı için .91; matematik faktörü için .86; fen
faktörü için .87; mühendislik ve teknoloji faktörü için .86; 21. yüzyıl
becerileri faktörü için .88 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen bu sonuçlara göre STEM’e yönelik
tutum ölçeği geçerli ve güvenilir olarak Türkçeye uyarlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

STEM, tutum ölçeği, ölçek uyarlama, geçerlik, güvenirlik

Turkish Adaptation of the Attitude Towards STEM Scale: A Validity and Reliability Study

Öz

The purpose of
this study was to establish the validity and reliability of Turkish version of
the Attitude towards STEM Scale developed by The Friday Institute for
Educational Innovation (2012) for measuring middle school students’ attitudes
towards STEM. The sample of the study consisted of 1323 middle school students (6th, 7th,
and 8th graders) who were selected conveniently from 3 metropolitan cities
located in different regions of Turkey in the fall semester of the 2017-2018
academic year. The original version of the scale consists of 37 items and it is
a 5-point Likert scale. Confirmatory Factor Analysis (CFA) was conducted for
the data obtained from the Turkish version of the scale in order to check
whether they fit the four-factor structure of the original scale. The analysis
of data showed that it fits the four-factor structure. The reliability of each
factor and the whole scale were checked by computing Cronbach’s coefficient of
Alpha (α). Cronbach’s alpha coefficients for the whole scale and the mathematics,
science, engineering, and technology, and 21th-century skills were found to be
as .91, .86, .87, .86, and .88, respectively. Based on the findings obtained in
this study, The Attitude towards STEM Scale was adapted into Turkish in a valid
and reliable way. 

Anahtar Kelimeler

STEM, attitude scale, adaptation, validity, reliability

Kaynakça

• Akgündüz, D., Ertepınar, H., Ger, A. M. Kaplan Sayı, A. ve Türk, Z. (2015). STEM eğitimi çalıştay raporu Türkiye STEM eğitimi üzerine kapsamlı bir değerlendirme. İstanbul Aydın Üniversitesi STEM Merkezi ve Eğitim Fakültesi.
• Ayar, M. C. (2015). First-hand experience with engineering design and career interest in engineering: An informal STEM education case study. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(6), 1655-1675.
• Baran, E., Canbazoglu Bilici, S., Mesutoglu, C., & Ocak, C. (2016). Moving STEM beyond schools: Students’ perceptions about an out-of-school STEM education program. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(1), 9-19. DOI:10.18404/ijemst.71338
• Başar, H. (2010). Araştırmalarda likert yanılgıları. [Çevrim-içi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~alerbas/yazilar/Likert.doc], Erişim tarihi: 05.08.2017.
• Blackley, S., & Howell, J. (2015). A STEM Narrative: 15 Years in the Making. Australian Journal of Teacher Education, 40(7), 102-112.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. NY: Guilford Publications.
• Buyruk, B. ve Korkmaz, Ö. (2014). FeTeMM Farkındalık Ölçeği (FFÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Turkish Science Education, 11(1), 3-23.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: PegemA Yayıncılık, Genişletilmiş 18. Baskı, Ankara.
• Bybee, R. W. (2010). Advancing STEM Education: A 2020 Vision. Technology and Engineering Teacher, 70, 30-35.
• Christensen, R., Knezek, G., & Tyler-Wood, T. (2015). Alignment of hands-on STEM engagement activities with positive STEM dispositions in secondary school students. Journal of Science Education and Technology, 24(6), 898-909.
• Connor A.M., Karmokar S., & Whittington C. (2015) From STEM to STEAM: strategies for enhancing engineering & technology education. International Journal of Engineering Pedagogy, 5(2), 37–47.
• Çorlu, M. S., Capraro, R. M., & Capraro, M. M. (2014). Introducing STEM education: implications for educating our teachers for the age of innovation. Egitim ve Bilim, 39(171),74-85.
• Derin, G., Aydın, E. ve Kırkıç, K. A. STEM (Fen-Teknoloji-Mühendislik–Matematik) Eğitimi Tutum Ölçeği. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 4(3), 547-559.
• Derin, G. Yaşin, Ö., Aydın, E. ve Delice, A. (2014).Türk Öğretmen Adaylarının STEM Alanlarının Entegrasyonu Üzerine Tutumları.Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi. Nevşehir, Türkiye.
• Faber, M., Unfried, A., Wiebe, E. N., Corn, J. Townsend, L.W. & Collins, T. L. (2013). Student Attitudes toward STEM: The Development of Upper Elementary School and Middle/High School Student Surveys. 120th ASSE Annual Conference & Exposition. Atalanta.
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C. ve Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Pscyhological Methods, 4(3), 272–299.
• Friday Institute for Educational Innovation (2012). Middle and High School STEM-Student Survey. Raleigh, NC: Author.
• Gencer, A. S. (2015). Fen Eğitiminde Bilim ve Mühendislik Uygulaması: Fırıldak Etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 5(1), 1-19.
• Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2003). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5, 1-25.
• Guzey, S. S., Harwell, M. & Moore, T. (2014). Development of an instrument to assess attitudes toward science, technology, engineering, and mathematics (STEM). School Science and Mathematics, 114(6), 271-279.
• Gülhan, F. ve Şahin, F. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. Journal of Human Sciences, 13(1), 602-620.
• Güngör, D. (2016). Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu. Türk psikoloji yazıları, 19(38), 104-112.
• Hacıömeroğlu, G. ve Bulut, A. S. (2016). Entegre FETEMM Öğretimi Yönelim Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(3), 654-669.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• Karahan, E., Bilici, S. C., ve Ünal,A. (2015). Integration of media design processes in science, technology, engineering, and mathematics (STEM) education. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 221-240.
• Kennedy, J. Quinn, F., & Taylor, N. (2016). The school science attitude survey: a new instrument for measuring attitudes towards school science. International Journal of Research & Method in Education, 39(4), 422-445.
• Kızılay, E. (2017). STEM semantik farklılık ölçeği’nin türkçeye uyarlanması. The Journal of Academic Social Science Studies. 58(2), 131-144.
• Kier, M. W. Blanchard, M. R., Osborne, J. W., & Albert, J. L. (2014). The development of the STEM career interest survey (STEM-CIS). Research in Science Education, 44(3), 461-481.
• Kline, P. (1994). Easy guide to factor analysis. London: Routledge.
• Knezek, G., Christensen, R., Tyler-Wood, T., & Periathiruvadi, S. (2013). Impact of Environmental Power Monitoring Activities on Middle School Student Perceptions of STEM. Science Education International, 24(1), 98-123.
• Moore, T. J., Stohlmann, M. S., Wang, H. H., Tank, K. M., Glancy, A. W., & Roehrig, G. H. (2014). Implementation and integration of engineering in K-12 STEM education. Engineering in precollege settings: Research into practice, 35-60.
• Moomaw, S. (2013). Teaching STEM in the early years: Activities for integrating science, technology, engineering, and mathematics. Redleaf Press.
• Morrison, J. (2006). Attributes of STEM education: The student, the school, the classroom. TIES (Teaching Institute for Excellence in STEM).
• National Research Council. (2011). Successful K-12 STEM education: Identifying effective approaches in science, technology, engineering, and mathematics. Committee on Highly Successful Science Programs for K-12 Science Education. Board on Science Education and Board on Testing and Assessment, Division of Behavioral and Social Sciences and Education. Washington, DC: The National Academies Press.
• Next Generation Science Standards. (2013). The next generation science standards. [http:// www.nextgenscience.org] Retrieved on February 2, 2017.
• Nunnally, B. H. & Bernstein, J.C. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). London, UK: McGraw-Hill.
• Öcal, E. (2012). İlköğretim fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji (genetik mühendisliği) farkındalık düzeyleri, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Patton, M. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Beverly Hills, CA: Sage.
• Roid, G. H. & Haladyna, T. M. (1982). A technology for test-item writing. Academic Press,
• Şahin, A., Ayar, M. C., & Adıgüzel, T. (2014). STEM Related After-School Program Activities and Associated Outcomes on Student Learning. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(1), 309-322.
• Sanders, M. E., (2012). Integrative STEM education as “best practice”. Griffith Institute for Educational Research, Queensland, Australia.
• Sturgis, P., Roberts, C., & Smith, P. (2014). Middle alternatives revisited: how the neither/nor response acts as a way of saying “i don’t know”? Sociological Methods & Research, 43(1), 15-38.
• Suprapto, N. (2016). Students’ Attitudes towards STEM Education: Voices from Indonesian Junior High Schools. Journal of Turkish Science Education, 13(3), 75-87.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Şeker, H. ve Gençdoğan, B. (2014). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Unfried, A., Faber, M., Stanhope, D. S., & Wiebe, E. (2015). The development and validation of a measure of student attitudes toward science, technology, engineering, and math (S-STEM). Journal of Psychoeducational Assessment, 33(7), 622-639.
• Ünlü, Z. K., Dökme, I., ve Ünlü, V. (2016). Adaptation of the science, technology, engineering, and mathematics career interest survey (STEM-CIS) into Turkish. Eurasian Journal of Educational Research, 16(63), 21-36.
• Wicklein, R. C., & Schell, J. W. (1995). Case studies of multidisciplinary approaches for integrating mathematics, science and technology education. Journal of Technology Education, 6(2), 59–76.
• Yamak, H., Bulut, N., ve Dündar, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile fene karşı tutumlarına FeTEMM etkinliklerinin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 249-265.
• Yıldırım, B., ve Selvi, M. (2015). Adaptation of STEM attitude scale to Turkish. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 1107-1120.
• Yılmaz, H., Koyunkaya, M. Y., Güler, F. ve Guzey, S. (2017). Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik (STEM) Eğitimi Tutum Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1787-1800.