Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının İşsizlik Kaygısı Düzeyleri ile Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 3, 627 - 643, 31.07.2020

Okan Yetişensoy , İbrahim Fevzi Şahin

Öz

Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının işsizlik kaygısı düzeylerinin ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenerek çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının işsizlik kaygıları ile mesleğe ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin ortaya koyulmasıdır. Tarama modellerinden ilişkisel tarama modeline uygun olarak yürütülen çalışma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının kadın öğretmen adayları, daha alt sınıfta olan ve genel not ortalaması daha yüksek olan öğretmen adayları lehine anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının işsizlik kaygılarının cinsiyet ve GNO değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşmadığı belirlenirken, 4. sınıflarda öğrenim gören öğretmen adaylarının işsizlik kaygılarının 2. sınıflara göre anlamlı derecede yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca işsizlik kaygısının alt boyutlarının tamamı ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutum arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiş, öğretmen adaylarının genel işsizlik kaygısı düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında ise negatif yönde, orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu bulgulanmıştır. Gerek sosyal bilgiler öğretmen adaylarının genel işsizlik kaygıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında var olduğu belirlenen negatif yönlü orta düzeyli anlamlı ilişki, gerek mesleğe ilişkin tutumlar ile işsizlik kaygı düzeyi ölçeğinin alt boyutlarının tamamı arasındaki negatif yönlü anlamlı ilişkiler, gerekse 4. sınıf sosyal bilgiler öğretmen adaylarının işsizlik kaygılarının 2. sınıflara göre anlamlı derecede yüksek, buna karşın mesleğe ilişkin tutumlarının anlamlı derecede düşük olması işsizlik kaygısının artmasının sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını olumsuz yönde etkilediğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, tutum, işsizlik kaygısı

Investigation of the Relationship between Social Studies Teacher Candidate's Unemployment Worries and Their Attitudes toward Teaching Profession

Öz

This study aims to determine the levels of unemployment worries of social studies teacher candidates and their attitudes towards the teaching profession in terms of various variables and to investigate the relationship between their unemployment worries and their attitudes toward teaching profession. This study was conducted in accordance with the relational screening model. As a result of the study, it was found that social studies teacher candidates' attitudes towards teaching profession differed significantly in favour of female teacher candidates, low-grade teacher candidates and teacher candidates with higher GPA. Also, it was found that social studies teacher candidates' unemployment worries were significantly higher in 4th grade teacher candidates but did not differ significantly by gender and GPA variables. In addition, the findings of the study showed that there were significant negative relationships between the sub-dimensions of unemployment worries and attitudes towards teaching profession and there was a negative, medium level significant relationship between teacher candidates' general unemployment worries and their attitudes towards teaching profession. Moreover, it was determined that unemployment worries of the 4th grade social studies teacher candidates were significantly higher than the second-grade teacher candidates, whereas their attitudes towards teaching profession were significantly lower. In conclusion it is thought that the findings and negative relationships determined in this study provide strong clues suggesting that social studies teacher candidates' unemployment worries negatively affect their attitudes towards teaching profession.

Anahtar Kelimeler

Social studies, attitude, unemployment worry

Kaynakça

• Açışlı, S., & Kolomuç, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 266-271.
• Akgün, F., & Özgür, H. (2014). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile mesleki kaygılarının incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(5), 1206-1223.
• Altunay, F. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının ve mesleki benlik saygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Atmaca, H. (2013). Almanca, Fransızca ve İngilizce öğretmenliği bölümlerinde okuyan öğretmen adaylarının mesleki kaygıları. Turkish Studies, 8(10), 67-76. doi: 10.7827/TurkishStudies.5907
• Avaroğulları, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 11(21), 417-436. doi: 10.7827/TurkishStudies.11296
• Ayık, A., & Ataş, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretme motivasyonları arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 25-43.
• Bakırcı, Y. (2015). Beden eğitimi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cinpolat, T., Alıncak, F., & Abakay, U. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 38-47.
• Coşkun, O. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri (Gazi Üniversitesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakır, Ö. (2005). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi İngilizce öğretmenliği lisans programı ve eğitim fakülteleri İngilizce öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumları ve mesleki yeterlik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(9), 27-42.
• Çapri, B., & Çelikkaleli Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Çeliköz, N., & Çetin, F. (2004). AÖL öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: 32(162), 136-145.
• Çiçek-Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-69.
• Çiğdem, G. (2010). Sınıf öğretmenliği adaylarının öğrenme stilleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Dönmez, C., & Uslu, S. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 42-63.
• Dursun S., & Aytaç S. (2009). Üniversite öğrencileri arasında işsizlik kaygısı. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 71-84.
• Engin, G., & Çiçekli-Koç, G. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 182, 153-168.
• Ersoy-Kart, M. & Erdost, H.E. (2008). Unemployment worries among Turkish university students. Social Behavior and Personality, 36(2), 275–288. doi: 10.2224/sbp.2008.36.2.275
• Field (2009) Discovering statistics using spss. London sage publications. Gökçe, F. & Sezer, G.O. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Uludağ Üniversitesi örneği) Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 1-23.
• Kaplan, A., & İpek, A.S. (2002). Matematik öğretmenliği adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 27(125), 69-73.
• Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve öğretmenlik mesleğini tercih nedenleri. Humanities Sciences, 7(2), 44-66.
• Karasar, N. (2016) Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karataş, A., & Gizir, C.A. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik danışma gereksinimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 250-265.
• Karatekin, K., Merey, Z., & Keçe, M. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 70-96.
• Kaya, A. & Büyükkasap, E. (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 367-380.
• Kaya, K. (2004). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keskin, Y. (2017). Coğrafya öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve kaygı düzeyleri (Erzurum örneği). e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 43-57. doi: 10.30900/kafkasegt.329351
• Kıcır, B. (2010). Üniversite son sınıf öğrencilerinde işsizlik kaygısı: psikolojik etmenler açısından bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Koç, M., & Polat, Ü. (2006). Üniversite öğrencilerinin ruh sağlığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-22.
• Nalçacı, A., & Sökmen, Y. (2016). Öğretmen adaylarının mesleği tercih nedenleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 717-727.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi 1. Eskişehir: Kaan Kitapevi.
• Özsarı, İ. (2008). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin KPSS merkezi sınavı odaklı gelecek kaygıları ve mesleki beklentileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pektaş, M. & Kamer, S.T. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 829-850.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel sayı (1), 311-326.
• Semerci, N., & Semerci, Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 137-146.
• Şahin, İ. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğretmen İstihdamı ve Mesleki Geleceklerine İlişkin Görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
• Tanrıogen, A. (1997). Buca Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 55-58.
• Taşğın, Ö., Bozgeyikli, H., & Boğazlıyan, E. E. (2017). Üniversiteli gençlerin işsizlik kaygıları ile psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişki. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(16), 551-567.
• Tekin, A.N. (2015). Üniversite öğrencilerinde işsizlik kaygısı: Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencileri üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Terzi, A. R. & Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52, 593-614.
• Topçu, İ., Ünaldı-Türkkan, N., Eşkin-Bacaksız, F., Tiryaki-Şen, H., Karadal, A., & Yıldırım, A. (2013). Sağlık çalışanlarında örgütsel sinizm ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(3), 125-131.
• Topkaya, N., & Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 25-37.
• Tunçeli, H.İ. (2013). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sakarya Üniversitesi örneği). Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 51-58.
• Turaç, İ.S., & Bayın-Donar, G. (2017). Sağlık yönetimi öğrencilerinin işsizlik kaygılarını ve yaşam doyumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 120-127. doi: 10.25272/J.2147-7035.2017.5.4.08
• Üstün, G., Dedekoç, T., Kavalalı, T., Öztürk, F., Sapcı, Y., & Can, S. (2014). Üniversite son sınıf öğrencilerinin iş bulmaya ilişkin umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 200-221.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 45, 109-127.
• Yılmaz, İ. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• YÖK Atlas (2019). Sosyal bilgiler öğretmenliği programı bulunan tüm üniversiteler [Çevrim-içi: https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10192], Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019.
• Yurdakul, T. (2006). Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Bilim Dalı Seramik Eğitimi Anabilim Dalı öğrencilerinin işsizlik kaygıları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Ankara.