Hematolojik Kanserli Hastaların Destekleyici Bakım Gereksinimleri ve Hastalığı Kabul Düzeyi

Yıl 2023, , 171 - 178, 01.08.2023

Gülhayat Şipal , Selda Arslan

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1334056

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, hematolojik kanserli hastaların destekleyici bakım gereksinimleri ile hastalık kabul düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde yapılmıştır. Araştırma Hematoloji servisinde ayaktan ve yatarak kemoterapi alan 184 hastayla yapılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında Anket Formu, Destekleyici Bakım Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu ve Hastalığı Kabul Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın yürütülmesi için etik kurul izni, kurum izni ve yazılı hasta onamları alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde bağımsız gruplarda t testi, korelasyon analizi ve tek yönlü varyans analizi Tukey testi ile birlikte kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma da Hastalığı Kabul Düzeyi puan ortalaması 26.8±7.0; Destekleyici Bakım Gereksinimleri Ölçeği ruhsal alt boyutu puan ortalaması 27.4±7.8; sağlık sistemi 40.6±8.2; fiziksel 16.6±5.2; hasta bakımı 12.7±3.6 ve cinsellik alt boyutu puan ortalaması 7.4±3.4 bulunmuştur. Destekleyici bakım gereksinimlerinin; cinsiyet, medeni durum, gelir düzeyi, sosyal destek algısı, kronik hastalık varlığı, metastaz durumu, ayaktan ya da yatarak tedavi alma durumundan etkilendiği tespit edilmiştir. Hastaların ruhsal (r=-0.571) ve fiziksel bakım (r=-0.563) gereksinimi puanın artması orta düzeyde bir kuvvetle hastaların hastalığı kabul puanını düşürmektedir.
Sonuç: Hastaların ruhsal ve fiziksel bakım ihtiyacı arttıkça hastalık kabul düzeyinin azaldığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar dikkate alındığında hastaların kabul düzeyinin ve karşılanmamış bakım gereksinimlerinin belirlenmesi için, belli aralıklarla ve hematolojinin her kanser türü için ayrı ve de kapsamlı araştırmaların yapılmasına ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Destekleyici bakım gereksinimi, hastalığı kabul düzeyi, hematolojik kanser, hemşire

Supportive Care Needs and The Disease Acceptance Level of Hematological Cancer Patients

Öz

Aim: The aim of this study was to determine the relationship between supportive care needs and disease acceptance levels of patients with hematological cancer.
Material and Methods: This study was conducted as a descriptive-correlational study. The study was conducted with 184 patients who received outpatient and inpatient chemotherapy at Hematology Department. The questionnaire form, the Short-Form Supportive Care Needs Survey Questionnaire, and the Acceptance of Illness Scale were used to collect the data. Ethics committee permission, institution permission, and written informed consent were obtained for the study. In evaluating the data, independent groups t-test, correlation analysis, and one-way analysis of variance were used together with the Tukey test.
Results: In the study, the mean score of Acceptance of the Illness was 26.8±7.0. The mean score of the psychological sub-dimension of the Supportive Care Needs Scale was 27.4±7.8; the health system sub-dimension mean score was 40.6±8.2; the physical sub-dimension mean score was 16.6±5.2; the patient care sub-dimension mean score was 12.7±3.6 and sexuality sub-dimension mean score was 7.4±3.4. It has been determined that supportive care needs are affected by sex, marital status, income level, social support perception, presence of chronic disease, metastasis status, and outpatient or inpatient treatment. The increase in the patients' psychological (r=-0.571) and physical care (r=-0.563) need scores decrease the patients' acceptance score of the disease by a moderate level.
Conclusion: It was found that as the patients' psychological and physical care needs increased, the disease acceptance level decreased. Considering these results, there is a need to conduct independent and comprehensive research for each type of hematology cancer at specific intervals to determine the patients' acceptance level and unmet care needs.

Anahtar Kelimeler

Disease acceptance level, hematologic cancer, nurse, supportive care needs

Kaynakça

• American Society of Hematology (Blood Cancers 2018). [Internet]. 2018 [Erişim Tarihi 23 Şubat 2018]. Erişim adresi: https://www.hematology.org/education/patients/blood-cancers
• National Cancer Instıtute [Internet]. 2018 [Erişim Tarihi 28 Ağustos 2022]. Erişim adresi: https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancerterms/def/hematologic-cancer
• Sung H, Ferlay J, Siegel R.L, Laversanne M, Soerjomataram I, Jemal A, Bray, F. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. Ca-Cancer J. Clin.. 2021;71(3): 209-49.
• Türkiye İstatistik Kurumu-TÜİK [Internet]. 2018 [Erişim Tarihi 14 Kasım 2020]. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-Nedeni-Istatistikleri-2018-30626
• Swash B, Hulbert-Williams NJ, Bramwell R. Unmet psychosocial needs in haematological cancer: a systematic review. Support Care Cancer. 2014;22(4):1131-41.
• Swash B, Bramwell R, Hulbert-Williams NJ. Unmet psychosocial supportive care needs and psychological distress in haematological cancer survivors: the moderating role of psychological flexibility. J Contextual Behav Sci. 2017;6(2):187-94.
• Karayurt Ö, Ursavaş FE, İşeri Ö. Hemşirelerin bireyselleştirilmiş bakım verme durumlarının ve görüşlerinin incelenmesi, ACU Sağlık Bil Derg. 2017;9(2):163-9.
• Yeşilot SB, Öz F. Kanser hastalarının hemşirenin varlığını algılamaları, J Psychiatric Nurs. 2017;8(3):150-6.
• Kotronoulas G, Papadopoulou C, Cunningham KB, Simpson M, Maguire R. A systematic review of the supportive care needs of people living with and beyond cancer of the colon and/or rectum. Eur.J Oncol Nurs. 2017;29:60-70.
• Yıldırım NK, Kaçmaz N, Özkan M. Yetişkin kanser hastalarının destekleyici bakım gereksinimleri ve verilen hizmet arasındaki boşluk. DEUHFED. 2013;6(4):231-40.
• Yıldırım NK, Kaçmaz N, Özkan M. İleri evre kanser hastalarının karşılanmamış bakım gereksinimleri. J Psychiatric Nurs. 2013b;4(3):153-8.
• Şireci E, Karabulutlu EY. Tip 2 Diabetes mellituslu hastaların hastalıklarını kabullenme ve kendi bakımlarındaki öz yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(1):48-55.
• Cipora E, Konieczny M, Sobieszczański J. 2018. Acceptance of illness by women with breas cancer. Ann Agric Environ Med. 2018;25(1):167-71.
• Kuba K, Weişflog G, Götze H, Torres FG, Mehnert A, Esser P. The relationship between acceptance, fatigue, and subjective cognitive impairment in hematologic cancer survivors. Int J Clin Health Psychol. 2019;19(2):97-106.
• Secinti E, Tometich DB, Johns SA, Mosher CE. The relationship between acceptance of cancer and distress: a meta-analytic review. Clin Psychol Rev. 2019;71:27-38.
• Cohen J, Cohen P, West S, Aiken L. Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioral sciences. Routledge: Lawrence Erlbaum Associates, 2003.
• Hall AE, Sanson-Fisher, RW, Lynagh, MC, Tzelepis F, D’Este C. What Do Haematological cancer survivors want help with? a cross-sectional investigation of unmet supportive care needs. BMC Res Notes. 2015;8:221.
• Oberoi VD, White MV, Seymour FJ, Prince HM, Harrison S, Jefford M, et al. Distress and unmet needs during treatment and qualityof life in early cancer survivorship: a longitudinal study ofhaematological cancer patients. Eur J Haematol. 2017;99:423-30.
• McElduff P, Boyes A, Zucca A, Girgis A. Supportive care needs survey: a guide to administration, scoring and analysis. Newcastle: Centre for Health Research&Psycho-Oncology. 2004;2-54.
• Aksuoğlu A, Şenturan L. Destekleyici bakım gereksinimleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2016;36(3):121-9.
• Besen DB and Esen A. Acceptance of illness and related factors in Turkish patients with diabetes. J Soc Behav Pers. 2012;40(10):1597-610.
• Lynagh MC, Williamson A, Bradstock K, Campbell S, Carey M, Paul C, et al. A National study of the unmet needs of support persons of haematological cancer survivors in rural and urban areas of Austral. Support Care Cancer. 2018;26(6):1967-77.
• Edib Z, Kumarasamy V, Abdullah N, Rizal AM, Al-Dubai SA. Most prevalent unmet supportive care needs and quality of life of breast cancer patients in a tertiary hospital in malaysia. Health Qual Life Outcomes. 2016;14(26):2-10.
• Boyes AW, Clinton-McHarg T, Waller AE, Steele A, D'Este CA, Sanson-Fisher RW. Prevalence and correlates of the unmet supportive care needs of individuals diagnosed with a haematological malignancy. Acta Oncol. 2015;54(4):507-14.
• Fielding R, Lam W, Shun S, Okuyama T, Lai Y, Wada M, et al. Attributing variance in supportive care needs during cancer: culture-service, and individual differences, before clinical factors. PLoS One. 2013;8(5):1-9.
• Okediji PT, Salako O, Fatiregun OO. Pattern and predictors of unmet supportive care needs in cancer patients. Cureus. 2017;9(5):2-11
• Parry C, Lomax J , Morningstar E , Fairclough D. Identification and correlates of unmet service needs ġn adult leukemia and lymphoma survivors after treatment, JOP. 2012;8(5):135-141.
• So WKW, Chan CWH. Quality of life and most prevelant unmet needs of chinese breast cancer survivors at one year after cancer treatment. Eur J Oncol Nurs. 2014;18(3):323-8.
• Wang T, Molassiotis A, Chıng BPM, Tan J. Unmet care needs of advanced cancer patients and their informal caregivers: A Systematic Review. BMC Palliat Care. 2018;17(1):1-29.
• Willems RA, Bolman CAW, Mesters I, Kanera IM, Beaulen AAJ, Lechner L. Cancer survivors in the first year after treatment: the prevalence and correlates of unmet needs in different domains. Psychooncology. 2016;25(1):51-7.
• Morrison V, Henderson BJ, Zinovieff F, Davies G, Cartmell R, Hall A, et al. Common, important, and unmet needs of cancer outpatients. Eur J Oncol Nurs. 2012;16 (2):115-23.
• Bužgová R, Hajnová D, Sikorová L, Jarošová D. Association between unmet needs and quality of life in hospitalised cancer patients no longer receiving anti-cancer treatment. Eur J Cancer Care. 2014;23(5):685-94.