Türkiye’de 2009-2016 Yılları Arasında İş Sağlığı Hemşireliği Alanında Yürütülen Lisansüstü Tezlerin Değerlendirmesi

Yıl 2018, , 116 - 127, 31.08.2018

Oya Nuran Emiroğlu Nilgün Kuru , Ebru Öztürk Çopur

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.454357

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışmada, Türkiye’de 2009–2016 yılları arasında “iş sağlığı hemşireliği” alanında
yapılmış lisansüstü tezlerin bazı özellikleri yönünden incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında “iş sağlığı, işçi
sağlığı ve hemşirelik” anahtar kelimeleri ayrı ayrı ve birlikte kullanılarak tarama yapılmıştır.
Tez değerlendirme formu araştırmacılar tarafından oluşturulmuştur.
Bulgular: Tarama sonucunda 15 teze ulaşılmış olup, tezlerin %86.7’si yüksek lisans tezidir.
Bu tezlerin %53.8 oranda halk sağlığı hemşireliği anabilim dalında, çoğunlukla Marmara
Üniversitesinde (%23.0) ve 2009 (%30.7) yılında yapıldığı görülmüştür. Tezlerin %73.2’si
tanımlayıcı çalışmadır. Tezlerde literatür doğrultusunda hazırlanan tanıtıcı bilgiler formu,
ölçekler, anketler ve OMAHA Sınıflama Sistemi kullanılmıştır.
Sonuç: Tezlerin büyük çoğunluğunun yüksek lisans tezi olduğu, tanımlayıcı araştırma türünde
yapıldığı, yıllara göre iş sağlığı alanında yapılan tezlerde sayısal olarak azalma görüldüğü ve
çalışmaların çoğunun yayın haline dönüştürülmediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çalışan sağlığı, hemşirelik, iş sağlığı, lisansüstü hemşirelik eğitimi

Evaluation of Postgraduate Theses In the Field of Occupational Health Nursing in Turkey Between 2009-2016

Öz

Aim: The aim of the study was to investigate some characteristics of the postgraduate theses
conducted in the field of occupational health nursing between 2009-2016 in Turkey.
Material and Methods: Search terms included “occupational health”, “employee health” and
“nursing” were used separately and together on the database of the National Council of Higher
Education Thesis Center. The Thesis Evaluation Form was developed by the researchers.
Results: As a result of the search, 15 theses were reached and it was found that 86.7% of them
were master thesis. It was also determined that 53.8% of the thesis were conducted in the
public health nursing field, mostly in Marmara University (23.0%) and in the year of 2009
(30.7%). 73.2% of the theses used descriptive research techniques. Questionnaires, scales and
OMAHA Classification System were used in these theses as data collection tools.
Conclusion: It was determined that the majority of theses were master thesis and used
descriptive research type. There was a decrease in the number of thesis conducted in the field
of occupational health according to years and the majority of studies were not published yet.

Anahtar Kelimeler

Employee health, nursing, occupational health, postgraduate nursing education

Kaynakça

• 1. Polit DF, Beck CT. Nursingresearch: Generating and assessing evidence for nursing practice. China: Lippincott Williams Wilkins, 2008. p. 2-47.
• 2. Polit DF, Beck CT. Nursing research: Principles and methods: United States of America: Lippincott Williams Wilkins, 2004. p. 3-42.
• 3. Emiroğlu ON, Aksayan S. Gelişmekte olan ülkelerde araştırma güçlükleri ve çözüm önerileri. Hemşirelikte Araştırma Dergisi 1999, 1(1):36-40.
• 4. Karagözoğlu Ş. Bilim, bilimsel araştırma süreci ve hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2006, 13(2):64-71.
• 5. Salazar MK. Applying research to practice. Practical guidelines for occupational health nurses. AAOHN Journal 2002, 50(11):520-527.
• 6. Siriruttanapruk S, Anantagulnathi P. Occupational health and safety situation and research priority in Thailand. Industrial health 2004; 42(2):135-140.
• 7. Hirschfeld MJ. WHO Priorities for a common nursing research agenda. Int Nurs Rev, 1998; 45(1):13-4.
• 8. ILO/WHO. Committee on Occupational Health, International Labour Organization and World Health Organization 1951. “Thirteenth Session of the Joint ILO/WHO Committee on Occupational Health” http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/ publication/wcms_110478.pdf
• 9. Emiroğlu ON. İş sağlığı hemşireliği ve sorunları. Toplum ve Hekim 2000, 15(39): 178-181.
• 10. Orrego S, Castrillon C, Najera RM. Research projects presented at the Pan American Colloquium on Nursing: 1989-1998. Invest Enfermagem (Portugal) February 2000, 5: 62-71.
• 11. Özsoy AS. Hemşirelikte araştırma öncelikleri. Hemşirelikte Araştırma Dergisi 2009, 11(1):52-59.
• 12. Emiroğlu ON. Bilim etiği ve sorumluluklar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2005, 7(1);5-25.
• 13. Velioğlu P, Oktay S. Türkiye’de hemşirelik araştırmalarına tarihsel açıdan kısa bir bakış. Hemşirelik Araştırma Dergisi 1999, 1(1):5-12.
• 14. Karadakovan A, Fadıloğlu Ç. Gürültülü Ortamda Çalışmanın Kan Basıncı ve Nabız Hızı Üzerindeki Etkisi ve Bu Konuda Yapılan Hizmet İçi Eğitimin, İşçilerin Koruyucu Önlem Almaya İlişkin Bilgi ve Davranışlarına Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, 1989.
• 15. Özsoy S, Yıldırım JG, Kalkım A, Muslu L, Yıldırım N. Türkiye’de hemşirelikte iş sağlığı lisansüstü tezlerinin eleştirel değerlendirmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2012; 28(3):65-84.
• 16. Mellor G, McVeigh C. Occupational health nursing practice in Australia: What occupational health nurses say they do and what they actually do. Collegian, 2006; 13(3):18-24.
• 17. Arkan G, Sohbet R. Workplace Health Saf. 2014 Nov;62(11):453-9. doi: 10.3928/21650799-20140902-05. Epub 2014 Sep.
• 18. Kesgin M T, Kublay G. Using the Omaha System in occupational health nursing applications: Advantages of a common language in the diagnosis, intervention and evaluation of nurses’ health problems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2014: 152, 488-494.
• 19. Kadıoğlu H, Albayrak S, Esin MN. Public health nursing education in Turkey: A national survey. International Nursing Review, 2013; 60 (4):536-542.
• 20. Ardahan M, Özsoy S. Türkiye’de hemşirelik araştırmalarındaki eğilimler: yüksek lisans ve doktora tezleri üzerine bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015; 4(4):516-534.
• 21. Wilkes L, Cummings J, Ratanapongleka M, Carter B. Doctoral theses in nursing and midwifery: challenging their contribution to nursing scholarship and the profession. Australian Journal of Advanced Nursing, 2015; 32(4):6-14.
• 22. Nickitas DM, Feeg V. Doubling the number of nurses with a doctorate by 2020: predicting the right number or getting it right? Nursing Economics, 2011; 29(3): 109-111.
• 23. Kocaman G. Türkiye’de hemşirelik eğitim sorunları. Hemşirelikte Araştırma Dergisi Özel Baskı, 2004; 119-150.
• 24. Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK). Lisansüstü Eğitim-Öğretim Programı Açılması ve Yürütülmesine Dair İlkeler. URL: http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/-/journal_content/56_INSTANCE_ rEHF8BIsfYRx/10279/13282424. 22.03.2018.
• 25. Kapborg I, BerteröC Critiquing Bachelor candidates’ theses: are the criteria useful?. International Nursing Review, 2002; 49(2):122-128.
• 26. Karasar N. Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2010. s. 136-156.
• 27. Tokur Kesgin M, Kublay G. Hastanede çalışan hemşirelere yönelik iş sağlığı hemşireliği uygulamalarında omaha sınıflama sisteminin kullanılması [tez]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2010.
• 28. Yavuz E, Bahçecik N. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin iş sağlığı ve iş güvenliği durumlarının incelenmesi [tez]. İstanbul: Haliç Üniversitesi, 2009.
• 29. Uçak A, Karabekir HS. Sağlık personelinin maruz kaldığı iş kazaları ve geri bildirimlerinin değerlendirilmesi [tez]. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi, 2009.
• 30. Sezgin Ö, Ergün A. İşçilerin sigarayı bırakmasında iş sağlığı hemşiresinin rolü [tez]. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2009.
• 31. Öztürk A, Tezel A. Bir kamu kurumunda çalışan işçilerin iş stres düzeylerinin değerlendirilmesi [tez]. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2015.
• 32. Yaman H, Sohbet R. Gaziantep’teki MEKSA-GESOP çıraklık eğitim merkezindeki kursiyerlerin iş sağlığı ve iş güvenliğine bakışının değerlendirilmesi [tez]. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, 2011.
• 33. Çetin L, Güler N. Sınıf öğretmenlerinde yaşam kalitesi ve etkileyen bazı faktörler [tez]. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, 2010.
• 34. Kuzu A, Barlas Ünsal G, Gonce Onan N. Yeraltı maden ocaklarında çalışan işçileri çalışma koşullarının ruh sağlığına etkisinin belirlenmesi [tez]. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2014.
• 35. Usca Y, Sohbet R. Hastanede çalışan temizlik işçileriyle bir fabrikada çalışan işçilerde stres ve kaygı düzeyleri ve etkileyen faktörler [tez]. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, 2013.
• 36. Bağcı S, Karalar M. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin anksiyete düzeylerinin ve belirleyici faktörlerin araştırılması [tez]. Afyon: Kocatepe Üniversitesi, 2012.
• 37. Karayemişoğlu Kazanç A, Baykal Ü. Çalışan güvenliği açısından hemşirelerin çalışma koşullarının değerlendirilmesi [tez]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2010.
• 38. Gönül G, Ergün A. Bir ilaç firmasında çalışanların koroner kalp hastalığı risk faktörleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları [tez]. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2009.
• 39. Yeşiltepe A, Beşer A. Temizlik işçilerinin bel ağrıları ve etkili olan faktörlerin belirlenmesi [tez]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, 2014.
• 40. Yeşil H, Ergün A. Metal sektöründe faaliyet gösteren bir işyerinde bel ağrısı prevelansını etkileyen fiziksel, psikososyal ve ergonomik faktörler [tez]. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2013.
• 41. Arkan G, Sohbet R. Sanayi sitesinde çalışan çocuk işçilerin çalışma koşulları ve istismara bakışı [tez]. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, 2011.
• 42. Al U, Şencan İ. Bilimsel iletişimin dikenli yolları: makalelerin yayın süreci üzerine bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 2016; 30(3): 449-470.