Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinden Göçle Gelen Ergenlerde Benlik Saygısını Yükseltme Programının Etkililiğinin Araştırılması

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 85 - 101, 31.08.2018

Zeliha Kaya Erten , Ümit Seviğ

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.454349

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu çalışma Sister Callista Roy’un uyum modelinden yola çıkılarak göçle gelen ve
gelmeyen ergenlerin uyumlarını artırmak için yapılan benlik saygısını yükseltme programının
benlik saygısı düzeyine etkisini belirlemek amacıyla yarı deneysel olarak yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kayseri’ye 5-8 yıl içinde göçle gelmiş ve Kayseri’de yaşayan 13-14 yaş grubu
ergenler çalışma kapsamına alınmıştır. Göçle gelen ve gelmemiş olan 40 ergenden oluşan
2 müdahale 2 kontrol olmak üzere 4 grup oluşturulmuştur. Müdahale gruplarına ayrı ayrı
benlik saygısı yükseltme programı uygulanmıştır. Kontrol gruplarına herhangi bir program
uygulanmamıştır. Sosyo-demografik özelliklerin ve benlik saygısını etkileyen faktörlerin
belirlenebilmesi için “Kişisel Bilgi Formu”; benlik saygısı düzeylerini belirlemek için “Lise
Öğrencileri Özsaygı (Benlik Saygısı) Envanteri” kullanılmıştır. Bütün grupların benlik saygı
düzeyleri, ön test, son test ve izlem ölçümleri ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Benlik saygısı yükseltme programı sonrası müdahale gruplarının benlik saygısı
puan ortalamaları, kontrol gruplarının puan ortalamalarından istatistiksel olarak anlamlı
şekilde daha yüksek bulunmuştur. Göçle gelen ve gelmeyen müdahale grupları arasında puan
farkları ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Sonuç: Çalışmada sosyo ekonomik ve kültürel ortamın bireylerin uyumunu göç kadar
etkilediği düşünülürken, benlik saygısı yükseltme programının ise aynı ortamı paylaşan göçle gelen ve gelmeyen ergenlerin benlik saygılarını kontrol gruplarına göre ve kendi ön-son test puan ortalamalarına göre olumlu ve benzer şekilde etkilediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Adölesan, benlik saygısı, göç, halk sağlığı, hemşirelik

The Efficacy of Self-Esteem Promotion Program on the Adolescents Migrated From East and Southeastern Anatolia Regions

Öz

Aim: This study was conducted as a quasi-experimental study to determine the effect of selfesteem
promotion program that developed by using Sister Callista Roy’s adaptation model to
increase adaptation of immigrant and nonimmigrant adolescents on their self-esteem levels.
Material and Methods: Adolescents, aged between 13 to 14, who migrated to Kayseri in 5-8
years and live in Kayseri were included in the study. Four groups including two intervention
and two control groups were formed. The groups consisted of total 40 immigrant and
nonimmigrant adolescents. The self-esteem promotion program was applied separately
to two intervention groups. No intervention was applied to the control groups. The sociodemographic
characteristics of the groups and the factors affecting their self-esteem were
determined through a questionnaire. Self-esteem levels were determined by using “High
School Students’ Self-Esteem Inventory” by pre-test, post-test and follow-up measurements.
Results: After self-esteem promotion program, it was found that the mean score of selfesteem
was statistically higher in the intervention groups than control groups. There was no
significant difference between the mean score of immigrant and nonimmigrant intervention
groups.
Conclusion: It is concluded that socio-economic and cultural environment could affect
the adaptation of people as much as migration. However, it was found that the self-esteem
promotion program had an effect on self-esteem of both immigrant and nonimmigrant
adolescents in the intervention groups who share the same environment according to their
own pre and post-test mean scores and control groups positively and similarly.

Anahtar Kelimeler

Adolescent, migration, nursing, public health, self-esteem

Kaynakça

• 1. Erten ZK, Zincir H, Özen B, Dinç S, Sevig Ü, F Özkan , Göçle Gelen Ailelerin Sağlıkla İlgili Bazı Davranış ve Görüşlerinin Saptanması, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2014;1(3):35-46.
• 2. Akan Y, Arlan İ. Göç Ekonomisi (Türkiye üzerine bir uygulama) (1. Baskı). Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2008:3-16.
• 3. Yalçın C. Göç Sosyolojisi(1. Baskı), Anı Yayıncılık, Ankara, 2004:11-22.
• 4. Fıchter J. Sosyoloji Nedir (7. Baskı), Çeviri Çelebi N, Anı Yayıncılık, Ankara, 2004: 181-192.
• 5. Çelik F, İç göçlerin itici ve çekici güçler iç göçlerin itici ve çekici güçler yaklaşımı ile analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2006:27,Temmuz-Aralık;149-170.
• 6. McEwen M, Wills E.M. Theoretical Basis for Nursing (2nd Ed), Lippicott Williams and Wilkins, United States, 2006:169-177.
• 7. Mc Mahon S D, Watts R J. Ethnıc identity in urban African American youth: Explorıng links with selfworth, aggression, and other psychosocıal variables. Journal of Commuiıty Psychology, 2002;30(4):411–431
• 8. İsbir G, Mete S. Hemşirelik bakımında model kullanımına bir örnek: bulantı kusma sorunu olan bir gebenin Roy uyum modeline göre incelenmesi. DEUHYO ED 2009; 2(2):75-86.
• 9. Figen SP, Mete S. Uyum modeli ve sosyal bilişsel öğrenme kuramının doğum öncesi eğitimde kullanımı. DEUHYO ED 2009;1 (1):57-68.
• 10. Roy, C. The Roy Adaptation Model (3rd ed), New Jersey Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall Health, 2009:35-50.
• 11. İnanç B.Y, Yerlikaya E.E, Kişilik Kuramları, 2. Bölüm, Sigmund Freud,13. Baskı, Pegem Akademi, Ankara, 2017:11-39
• 12. İnanç B.Y, Yerlikaya E.E, Kişilik Kuramları, 2. Bölüm, Eric From,13. Baskı, Pegem Akademi, Ankara, 2017:111-129.
• 13. Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar (1. Basım), İmaj İç ve Dış Ticaret Aş, Ankara, 2004:83-127.
• 14. Çakmaklı K. Aile için sosyal hizmet (1. Basım). T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul,1991:139-163.
• 15. Özen Ş, Antar S, Özbulut Ö, Altındağ A, Oto R. İç göç yaşayan bir grup lise öğrencisinde ruhsal belirti şiddetinin cinsiyet ile ilişkisi. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi 2001;8(3):156-162.
• 16. Sır A, Bayram Y, Özkan M. Zorunlu iç göç yaşamış bir grupta travma sonrası stres bozukluğu üzerine bir ön çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 1998; 9(3):173-180.
• 17. Aker T, Ayata B, Özeren M, Buran B, Bay A Zorunlu iç göç: Ruhsal ve toplumsal sonuçları, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2002; 3(2):97-103.
• 18. Gün Z, Bayraktar F. Türkiyede’ki İç Göçün ergenlerin uyumundaki rolü, Türk Psikiyatri Dergisi, 2008;19(2):167-176.
• 19. Zincir H, Yagmur F, Erten Kaya Z, Balci E, Elmalı F. The incidence of domestic violence, the causatıve factors and their effects on the famıly. Pak J Med Sci January-March 2010; 26 (1): 201-205.
• 20. Sullivan R, Gaffikin L, Lowry E. Editör Özvarış BÖ. Tıp Eğitimcileri İçin Program Geliştirme Rehberi(1. Basım), JHPIEGO, Ankara, 1999:48-68.
• 21. Yıldırım A, Şimşek H.Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (4.Basım). Tıpkı Basım, Ankara, 2004:103-124.
• 22. Kaya A, Saçkes M. Benlik Saygısı Geliştirme Programının 8. Sınıf Öğrencilerinin Benlik Saygısı Düzeylerine Etkisi, Deneysel Olarak Sınanmış Grupla Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları (1Basım), Editörler Erkan S, Kaya A, Pegem Yayıncılık, Ankara, 2005:1-40.
• 23. Çeçen A.R, Koçak, E. Deneysel bir çalışma: ilköğretim II. kademe öğrencilerine uygulanan benlik saygısı programının öğrencilerin benlik saygısı üzerindeki etkisi. Eğitim Araştırmaları, 2007;27:59-68.
• 24. Sezer Ö. Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları ve bazı faktörlerle ilişkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2010; 7(1):1-19.
• 25. Karadağ G, Güner İ, Çuhadar D, Uçan Ö. Gaziantep üniversitesi sağlık yüksekokulu hemşirelik öğrencilerinin benlik saygıları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008;3(7) :30-42.
• 26. Baybek H, Yavuz Ş. Muğla üniversitesi öğrencilerinin benlik saygısının incelenmesi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 2005;14:73-95.
• 27. Güngör, A. (1989). Lise öğrencilerinin özsaygı düzeylerini etkileyen etmenler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 28. Rosenberg M (1965) Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• 29. Coopersmith S. The antecedents of self-esteem. V.H Freeman Company, Sanfransisco, 1967.
• 30. Kaya, A ve Sackes, M. Benlik saygısı geliştirme programının ilköğretim 8.sınıf öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2004;3(21):49-56.
• 31. Ponizovski AM, Ritsner MR, Modal I. Suicidal ideation and suicide attempts among immigrant adolescents from the former Soviet Union to Israel. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1999;38:1433- 1441.
• 32. Hovey JD, King CA . Acculturative stress, depression and suicidal ideation among immigrant and second generation Latino adolescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1996;35: 1183-1192.
• 33. Polat G. İç göçün çocuk ruh sağlığına etkisi ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 2007; 18(1):89-106.
• 34. Adams, J.F. Ergenliği Anlamak (1.Basım). Çev. Onur B, İmge Kitabevi, Ankara, 1995:227-229.
• 35. Harter S. Identity and self development. In S. Feldman and G. Elliott (Eds.), At the threshold:The developing adolescent, Harvard University Pres, Cambridge,1990:352-387.
• 36. Roy, C. The Roy Adaptation Model (3rd ed), New Jersey Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall Health, 2009:35-50.
• 37. Bolt, G. S. and Kempen, R. Segregation and Turks΄ housing conditions in middle-sized Dutch cities. New Community, 1997;23(3):363-384.
• 38. Çağlar, A. German Turks in Berlin: social exclusion and strategies for social mobility. New Community 1995;23(3):309-323.
• 39. Seifert W. Occupational and social integration of immigrant groups inGermany. New Community,1996;22(3): 417-436.
• 40. Kuruüzüm A. Kesin Dönüş Yapan İşçi Çocuklarının Uyum Problemi Üzerine Bir Alan Araştırması. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 2002;3:102-113
• 41. Nemeth PM, Penckofer S, Gulanick M, Friedrich BV, Bryant F. The Relationships Among Self-Esteem, Stress, Coping Eating Behavior, and Depressive. Research in Nursing & Health, 2009;32, 96–109.
• 42. Oskay G. Değer yargıları yönünden ana-baba ergen çatışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1990;5:221-244.
• 43. İnceoğlu D, Erkman F, Aytar Güler. Yurt dışından kesin dönüş yapan ana-babaların aile yaşamı ve çocuk yetiştirme tutumu açısından türkiye’deki ana-babalarla karşılaştırılması. Ulusal Psikiyatri ve Nöroloji Kongresi, 1986;117-119.
• 44. Elllis A. Reflections on rational-emotive therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 1993;61(2):199- 201.
• 45. Erbil N, Divan Z, Önder P. Ergenlerin benlik saygısına ailelerinin tutum ve davranışlarının etkisi, Aile ve Toplum dergisi, 2006;3(10):7-15.
• 46. Uluocak PG. İç göç yaşamış ve yaşamamış çocukların okulda uyumu. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi,2009;26:35-44.