Determination of Technology Usage Skills and Health Literacy Level in the Elderly

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 160 - 168, 28.08.2024

Zeynep Saçıkara , Gizem Duran , Dilek Cingil

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1422376

Öz

Aim: The study determined the technology usage skills and health literacy levels of the elderly and examined their relationship with their sociodemographic characteristics.
Material and Methods: The population of this descriptive, relationship-seeking study was three retiree clubs with different socio-demographic structures located in the city center of Konya. Data were collected from 330 elderly people by face-to-face interview technique using the "Personal Information Form" and "Health Literacy Scale (HLS)" between May and August 2023.
Results: According to model 1, age, the region where the retirement club is located, gender, marital status, education level, income level, and living with someone at home were found among the determinants of health literacy. According to model 2, regarding the use of technology, the ability to search on the internet about a subject one is curious about, the ability to record and share videos/photos from the phone, the ability to make voice and text conversations over the internet, the ability to create an appointment through the central physician appointment system, ability to use digital health applications, and finding technological devices complicated and thinking that they cause physical (p<0.001).
Conclusion: It was found that the technology usage skills and health literacy levels of the elderly were not sufficient.

Anahtar Kelimeler

elderly, health literacy, nursing, technology

Proje Numarası

: Bu araştırma, TÜBİTAK Bilim Bursları ve Hibe Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından 2022/2 2209-A Lisans Öğrencileri için Araştırma Projesi Destekleme Programı kapsamında desteklenmiştir.

Yaşlılarda Teknoloji Kullanım Becerileri ve Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Belirlenmesi

Öz

Amaç: Araştırmada yaşlıların teknoloji kullanım becerileri ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmiş ve sosyodemografik özellikleriyle ilişkisi incelenmiştir.
Yöntem: Tanımlayıcı-ilişki arayıcı türde araştırmada; evren Konya il merkezinde yer alan farklı sosyodemografik yapılara sahip üç emekliler lokalidir. Veriler “Kişisel Bilgi Formu” ve “Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (SOYÖ)” ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak Mayıs-Ağustos 2023 tarihleri arasında 330 yaşlıdan toplanmıştır.
Bulgular: Sağlık okuryazarlığının belirleyicileri arasında model 1’ e göre yaş, emekliler lokalinin olduğu bölge, cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, gelir durumu ve evde biriyle yaşama durumu bulunmuştur. Model 2’ e göre teknoloji kullanımına yönelik olarak merak ettiği bir konuyla ilgili internette arama yapabilme, telefondan video/fotoğraf kaydedip paylaşabilme, internet üzerinden sesli ve yazılı görüşme yapabilme, merkezi hekim randevu sistemi üzerinden randevu oluşturabilme, dijital sağlık uygulamalarını kullanabilme, teknolojik aletleri karmaşık bulma ve fiziksel zararı olduğunu düşünme yer almıştır (p<0.001).
Sonuç: Yaşlıların teknoloji kullanım becerilerinin ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin yeterli düzeyde olmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

hemşirelik, sağlık okuryazarlığı, teknoloji, yaşlı

Etik Beyan

Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulundan alınmıştır (Karar no: 2022/373), (Karar tarihi: 08.02.2023).

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK Bilim Bursları ve Hibe Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından 2022/2 2209-A Lisans Öğrencileri için Araştırma Projesi

Proje Numarası

: Bu araştırma, TÜBİTAK Bilim Bursları ve Hibe Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından 2022/2 2209-A Lisans Öğrencileri için Araştırma Projesi Destekleme Programı kapsamında desteklenmiştir.

Kaynakça

• 1. Türkiye İstatistik Kurumu. Dünya Nüfus Günü. [Internet]. 2022 [Erişim Tarihi 18 Kasım 2022]. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dunya-Nufus-Gunu-2022-45552
• 2. WHO. Ageing and health. [Internet]. 2022 [Erişim Tarihi 20 Kasım 2022]. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health
• 3. Vargün B. Kırsalda Yaşlılık: Ardahan İli Örneği. Antropoloji. 2022;(43):70-9.
• 4. Akyazı A. Dıgıtalızed Commerce: A Research on Senıor Frıendly E-Commerce Sıtes. TOJDAC. 2018;8(4):602-614.
• 5. UNDP. Ageing, Older Persons and the 2030 Agenda for Sustainable Development. [Internet]. 2023 [Erişim Tarihi 28 Ekim 2023]. Erişim adresi: https://www.undp.org/publications/ageing-older-persons-and-2030-agenda-sustainable-development
• 6. Tuna Uysal M. Yaşlı Bireylerin Sosyalleşmesinde Dijital Teknolojinin Rolü: Dijital Yaşlılar Üzerine Bir Çalışma. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sos Bilimler Dergisi. 2020;(50):43-59.
• 7. Peek STM, Wouters EJM, van Hoof J, Luijkx KG, Boeije HR, Vrijhoef HJM. Factors İnfluencing Acceptance of Technology for Aging in Place: A Systematic Review. Int J Med Inform. 2014;83(4):235-248.
• 8. Kıraç R, Öztürk YE. Health Seeking Behavior: Scale Development Study. SDÜ Vizyoner Derg. 2021;12(29):224-234.
• 9. UNECE. Ageing in the Digital Era. [Internet]. 2021 [Erişim Tarihi 5 Aralık 2023]. Erişim adresi: https://unece.org/ageing-digital-era
• 10. Tekedere H, Arpacı F. Orta Yaş ve Yaşlı Bireylerin İnternet ve Sosyal Medyaya Yönelik Görüşleri. TSAD. 2016;20(2):377-392.
• 11. Van Hoa H, Giang HT, Vu PT, Van Tuyen D, Khue PM. Factors Associated with Health Literacy among the Elderly People in Vietnam. Biomed Res Int. 2020;2020:1-7.
• 12. Kozak F, Çevik Akyıl R. Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı ile Yaşam Kalitesi İlişkisi. Hemşirelik Bilimi Derg. 2021;4(3):122-132.
• 13. Liu S, Zhao H, Fu J, Kong D, Zhong Z, Hong Y et al. Current Status and İnfluencing Factors of Digital Health Literacy Among Community-Dwelling Older Adults in Southwest China: A Cross-Sectional Study. BMC Public Health. 2022;22(1):996.
• 14. Cengiz B, Karadağ G. Sosyal Hizmetlerde Sağlığın Sosyal Belirleyicileri. Türkiye Klin. 2023:42-8.
• 15. van der Vaart R, Drossaert C. Development of the Digital Health Literacy Instrument: Measuring a Broad Spectrum of Health 1.0 and Health 2.0 Skills. J Med Internet Res. 2017;19(1):e27.
• 16. Akgül Gündoğdu N, Dağcı Günal B. Sağlık Okuryazarlığında Sağlığın Sosyal Belirleyicileri. Türkiye Klin. 2023:64-70.
• 17. Aras Z, Bayık Temel A. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlilik Ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi. F.N. Hem. Derg, 2017;25(2):85.
• 18. Öztaş Ö, Aslan Korkmaz G. Yaşlı Bireylerin İlaç Uyumsuzluğu İle İlişkili İlaç Kullanım Davranışları ve Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ile İlişkisi. HUHEMFAD. 2019;6(3):132-140.
• 19. Hazer O, Ateşoğlu L. Yaşlılarda Sağlık Okuryazarlığının Başarılı Yaşlanma Üzerine Etkisi: Ankara İli Örneği The Effect of Health Literacy on Successful Aging: The Case of Ankara Province. Türkiye Klin. 2019:48-56.
• 20. Bayık Temel A, Çimen Z. Kronik Hastalığı Olan Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı, Sağlık Algısı ve İlişkili Faktörler. EGEHFD. 2017;33(3):105-125.
• 21. Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 15. baskı. Ankara; Nobel Yayınevi; 2005.
• 22. Görgün Baran A, Koçak Kurt Ş, Serdar Tekeli E. Yaşlıların Dijital Teknolojileri Kullanım Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. İletişim Kuram ve Araşırma Derg. 2017;(14):1-24.
• 23. Sørensen K, Van den Broucke S, Pelikan JM, Fullam J, Doyle G, Slonska Z, et al. Measuring Health Literacy in Populations: İlluminating the Design and Development Process of The European Health Literacy Survey Questionnaire (HLS-EU-Q). BMC Public Health. 2013;13(1):948.
• 24. Toçi E, Burazeri G, Sorensen K, Jerliu N, Ramadani N, Roshi E et al. Health Literacy and Socioeconomic Characteristics among Older People in Transitional Kosovo. BJMMR. 2013;3(4):1646-1658.
• 25. Bhattacharjee P, Baker S, Waycott J. Older Adults and Their Acquisition of Digital Skills: A Review of Current Research Evidence. In: 32nd Australian Conference on Human-Computer Interaction. ACM; 2020:437-443.
• 26. Amini Pozveh Z, Shariat A, Tavakoli Moghadam N. Evaluating Daily Cell-Phone Use in Elderly and its Effect on Lifestyle, Isfahan Comprehensive Health Care Centers. ABR. 2023;12(1):37.
• 27. Huang M, Ren Y, Wang X, Li X, Li L. What Affects the Use of Smartphones by the Elderly? A Hybrid Survey from China. NAR. 2023;5(3):245-260.
• 28. Şahin B, Yıldırım A. Yaşlı Bireylerde İnternet Kullanımı ile Yaşam Doyumu, Algılanan Sosyal Destek ve Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. YSAD. 2019;12(2):97-106.
• 29. Sinav A. Sosyal Medya ve Yaşlı Kullanıcılar: Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Çerçevesinde Bir Araştırma. AUAd. 2020;6(1):97-125.
• 30. Boyacıoğlu NE, Irmak HS, Çaynak S. Internet Use for Seeking Health Information in Old Age. Turkiye Klin J Heal Sci. 2021;6(3):641-650.
• 31. Zang G, Shi Q, Xu T. The Related Research of Elderly Hemodialysis Patients’ Electronic Health Literacy to the Quality of Life. Mod Prev Med. 2017;44(4):672-675.
• 32. Yang P, Ou Y, Yang H, Pei X, Li J, Wang Y, et al. Research on Influencing Factors and Dimensions of Health Literacy in Different Age Groups: Before and After the COVID-19 Era in Chongqing, China. Front Public Health. 2021;9.
• 33. Xu L mei, Xie L fang, Li X, Wang L, Gao Y meng. A meta-analysis of Factors İnfluencing Health Literacy among Chinese Older Adults. J Public Health. 2022;30(8):1889-1900.
• 34. Zibrik L, Khan S, Bangar N, Stacy E, Novak Lauscher H, Ho K. Patient and Community Centered eHealth: Exploring eHealth Barriers and Facilitators for Chronic Disease Self-management within British Columbia’s İmmigrant Chinese and Punjabi Seniors. HPT. 2015;4(4):348-356.
• 35. Salar S, Duran S. Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran Yaşlı Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı Durumunun İncelenmesi. HUHEMFAD. 2023;10(2):396-412.
• 36. Mehralian G, Yusefi AR, Davarani ER, Ahmadidarrehsima S, Nikmanesh P. Examining the Relationship between Health Literacy and Quality of Life: Evidence from Older People Admitted to the Hospital. BMC Geriatrics. 2023;23(1):147.
• 37. Meier C, Vilpert S, Borrat-Besson C, Jox RJ, Maurer J. Health Literacy among Older Adults in Switzerland: Cross-Sectional Evidence from a Nationally Representative Population-Based Observational Study. SMW. 2022;152:w30158.
• 38. Sbaffi L, Rowley J. Trust and Credibility in Web-Based Health Information: A Review and Agenda for Future Research. JMIR. 2017;19(6):e218.
• 39. Polonski TC, Zanin L, Oliveira AMG, Dutra ER, Silva Filho DA da, Flório FM. Influência da İnclusão Digital na Alfabetização em Saúde de İdosos. ETD. 2022;24(3):584-597.
• 40. Li S, Cui G, Yin Y, Xu H. Associations between Health Literacy, Digital Skill, and eHealth Literacy among Older Chinese Adults: A Cross-sectional Study. Digital Health. 2023;9:1-10.
• 41. Xesfingi S, Vozikis A. eHealth Literacy: In the Quest of the Contributing Factors. i-JMR. 2016;5(2):e16.
• 42. Poorcheraghi H, Negarandeh R, Pashaeypoor S, Jorian J. Effect of using a Mobile Drug Management Application on Medication Adherence and Hospital Readmission among Elderly Patients with Polypharmacy: A Randomized Controlled Trial. BMC Health Serv Res. 2023;23(1):1192.