TÜRKİYE’DE SEKTÖREL PLANLAMA SÜREÇLERİNE ETKİ DEĞERLENDİRME SİSTEMLERİNİN ENTEGRASYONU: KURUMSAL VE YASAL ÇERÇEVE

Yıl 2021, , 321 - 335, 30.06.2021

Nermin Merve Yalçınkaya

https://doi.org/10.17065/huniibf.774446

Cited By: 1

Öz

Küresel ölçekte değişen koşulların etkisiyle artan çevre bilinci ve farkındalık boyutu, zaman içinde çevre sorunları ile mücadeleye yönelik farklı araçlar geliştirilmesini sağlamıştır. Karar verme süreçlerine entegre edilerek planlama çalışmalarının sürdürülebilirliğini hedefleyen etki değerlendirme sistemleri, bu kapsamda günümüz dünyasında kullanılan en etkin araç olarak ifade edilebilir. Bu çalışmada, Türkiye’deki planlama süreçlerinin etkinliğinin artırılması ve sürdürülebilir kalkınmanın desteklenmesi hedefiyle, etki değerlendirme sistemlerinin sektörel karar verme mekanizmalarına entegrasyonu üzerine kurumsal ve yasal çerçevede bir inceleme yürütülmüştür. Bu kapsamda, öncelikle Türkiye’nin planlama sisteminin gelişimi ve hiyerarşik yapısı araştırılmış, ardından etki değerlendirme sistemlerinin en etkili şekilde entegrasyonunu sağlamak üzere belirli öneriler geliştirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Stratejik Çevresel Değerlendirme, Etki Değerlendirme Sistemleri, Kalkınma Planları

INTEGRATION OF IMPACT ASSESSMENT SYSTEMS INTO SECTORAL PLANNING PROCESS IN TURKEY: INSTITUTIONAL AND LEGAL FRAMEWORK

Öz

Awareness on environmental issues, which increased with the effect of changing conditions at a global scale, enabled the development of significant instruments to deal with environmental problems in time. Impact assessment systems aiming at the sustainable planning studies by integrating into decision-making processes may be expressed as the most effective instruments used in today's world. In this paper, it is targeted to improve efficiency of impact assessment systems and promote of sustainable development in Turkey. Accordingly, it is carried on the comprehensive research on the integration of sectoral decision-making process into impact assessment systems within the institutional and legal framework. Within this context, firstly the development of the planning system and its hierarchical structure in Turkey is investigated, then the proposals are offered to ensure the most effective stages in integration of the impact assessment systems into planning hierarchy.  

Anahtar Kelimeler

Strategic environmental assessment, Impact assessment systems, development plans

Kaynakça

• Blotevogel, H., D. Rainer, A. Münter (2014), Spatial Planning in Germany: Institutional Inertia and New Challenges. In Spatial Planning Systems and Practices in Europe (83-105), NY: Routledge.
• Bozhesku, M.G., T.B. Fischer (2011), Benefits of and Barriers to SEA follow-up Theory and Practice. Environmental Impact Assessment Review, 34 (2012), 22-30.
• Brown, A.L., J.K. Affum (2000), Strategic Environmental Assessment in Road Network Planning. 20th Annual Meeting of the International Association for Impact Assessment IAIA’00, 19-23 June 2000, Hong Kong.
• Buckley, R. (1998), Strategic Environmental Assessment, in Porter and Fittipaldi (1998), 77–86.
• Coşkun Aydın, A., N. Velioğlu, Y.Ö. Türker (2011), Çevresel Değerlendirme Üzerine Hukuki Bir Analiz. Ed. N.P. Say). Stratejik Çevresel Değerlendirme ve Planlama, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Yayınları 2011/2, 125-141.
• Erkut, G., E. Sezgin (2014), Spatial and Strategic Planning in Turkey: Institutional Change and New Challenges. In Spatial Planning Systems and Practices in Europe (236-251), NY: Routledge.
• Fedai R. (2016), Devlet Planlama Teşkilatı’ndan Kalkınma Bakanlığına Planlama Anlayışında Yaşanan Değişim. The Journal of Social Sciences, 9, 410-422.
• Glasson, J., R. Therivel, A. Chadwick (1999), Introduction to Environmental Impact Assessment (Ed. J. Glasson). Routledge/Taylor& Francis Group, New York, 448.
• Goodland, R. (1998), Strategic Environmental Assessment, in Porter and Fittipaldi (1998), 87–94.
• Güneş, Ş.A. (2013), Uluslararası ÇED Yükümlülüğü. Uluslararası Çevresel Etki Değerlendirmesi Kongresi, 8-10 Kasım 2013, İstanbul.
• Karaer, F. (2002), Sektörel Politikalar ve Çevre. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 7(1), 21-29.
• Katip, A., F. Karaer, N. Özengin (2014), Otomotiv Sektörünün Çevresel Açıdan Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 19(2), 51-66.
• Mıhçıoğlu, C. (1983), Devlet Planlama Örgütünün Kuruluş Günleri, AÜSBF Yay., 522, 229–257.
• Nadin V., D. Stead (2014), Spatial Planning in United Kingdom, 1990-2013, In Spatial Planning Systems and Practices in Europe (189-207), NY: Routledge.
• Sadler, B., R. Verheem (1996), Strategic Environmental Assessment: Key Issues Emerging From Recent Practice, Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment, Hague.
• Say, N.P., M. Yücel (2000), Sektörel Planlamalarda Peyzaj Mimarlarının Yeri. Peyzaj Mimarlığı Kongresi, 19-20 Ekim 2000, Ankara.
• Say, N., M. Yücel, C. Erginkaya (2010), Türkiye’de İmar Planlarında Uygulanabilecek Bir Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) Modelinin Geliştirilmesi: Adana Kenti Örneği, Proje No: 107Y147.
• Say, N.P. (2004), Stratejik Çevresel Değerlendirmenin Beş Yıllık Kalkınma Planları ve Enerji Sektörü Örneğinde Araştırılması ve Bir Uygulama Modelinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Adana, 128.
• Wood, C. (2003), Environmental Impact Assessment in Developing Countries: An Overview. Conference on New Directions in Impact Assessment for Development: Methods and Practice, 24-25 November 2003.
• Yalçınkaya, N.M. (2019), Ulaşım Sektöründe Stratejik Çevresel Değerlendirme Uygulamasının Türkiye Açısından İrdelenmesi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Adana, 339.
• Yalçınkaya, N.M., N.P. Say (2018), Türkiye’de Mekansal Planlama Süreci ve Ulaşım Planlaması. Sosyal Bilimler, Siyaset ve Yönetim, (Ed. M.F. Çavuş ve M.B. Coşkun) Akademisyen Yayınevi Bilimsel Araştırmalar Kitabı, Ankara, 191-201.
• Yücel, M. (2011), Stratejik Çevresel Değerlendirme (Ed. N.P. Say). Stratejik Çevresel Değerlendirme ve Planlama, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Yayınları 2011/2, 1-15.