TÜRKİYE’DE BİREYLERİN SAĞLIK KURULUŞLARI TERCİHLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 40 Sayı: 1, 44 - 57, 31.03.2022

İsmail Çakmak Selcen Öztürk

https://doi.org/10.17065/huniibf.922935

Cited By: 1

Öz

Son yıllarda özellikle gelişmekte olan ülkelerde hem sağlık kuruluşlarının sayıca artması hem de bu kuruluşların nitelik olarak gelişmesi, bireylerin sağlık kuruluşları arasında seçim yapma olanağını artırmıştır. Bu artışla ile birlikte bireyler arasında sağlık kuruluşları tercihlerinin nasıl farklılaştığının da analiz edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de bireylerin sağlık kuruluşları tercihlerini ve söz konusu tercihlerini etkileyen faktörleri incelemektir. Bu kapsamda, 2016 Türkiye Sağlık Araştırması veri seti kullanılarak Türkiye’de 15 yaş ve üstü bireylerin sağlık kuruluşları tercihleri multinomial lojistik regresyon yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Analizin sonucunda, bireylerin hastane tercihlerinin yaş, cinsiyet, medeni hal, gelir, eğitim, hastalık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değiştiği tespit edilmiştir. Ayrıca sağlık kuruluşlarını sosyal güvence, ucuzluk, yakınlık, beğeni ve tavsiyeden dolayı tercih etme olasılıklarının gelir, eğitim ve yaş gibi çeşitli parametreler özelinde farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hastane Tercihi, Sağlık Hizmetleri, Multinomial Lojistik Regresyon

Destekleyen Kurum

Ordu Üniversitesi BAP

Proje Numarası

HD-1911

ANALYSIS OF FACTORS AFFECTING THE HEALTHCARE INSTITUTIONS CHOICES OF INDIVIDUALS IN TURKEY

Öz

In recent years, especially in developing countries, the opportunity of individuals to choose among health institutions has increased with both the increase in the number of health institutions and the development of these institutions in terms of quality. In parallel with this increase, it is also necessary to analyze how the health institutions choices differ among individuals. This study seeks to examine the healthcare institution choices of the individuals in Turkey and to determine the factors affecting these choices. Within this purpose, healthcare institution choices of individuals who are 15 and above are analyzed with the multinomial logit model using Turkish Health Survey 2016. Results of the analysis indicate that, health care institution choices have a significant relation with individual characteristics such as age, gender, marital status, income, and health situation. In addition, it has been determined that the probability of health institutions choices due to social security, proximity, appreciation, and recommendation differs parameters such as income, education and age.

Anahtar Kelimeler

Hospital Choice, Health Services, Multinomial Logit Model

Proje Numarası

HD-1911

Kaynakça

• Amaghionyeodiwe, L. A. (2008). Determinants of the choice of health care provider in Nigeria. Health Care Management Science, 11(3), 215-227. https://doi.org/10.1007/s10729-007-9038-3
• Andersen, R. (1968). A Behavioral model of families’ use of health services. Research Series 25, The University of Chicago, Center for Health Administration Studies.
• Arı, E. (2016). Bireylerin umut düzeyleri ile gelecek hakkındaki düşünceleri arasındaki ilişkinin multinominal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (47), 184-194.
• Canaviri, J. (2007). A random parameter logit model for modeling health care provider choice in Bolivia. Munich Personel RePEc Archive, Paper No: 3263.
• Chernew, M., Scanlon, D., & Hayward, R. (1998). Insurance type and choice of hospital for coronary artery bypass graft surgery. Health Services Research, 33(3 Pt 1), 447-466.
• Costa-Font, J., & Zigante, V. (2016). The choice agenda in European health systems: The role of middle-class demands. Public Money & Management, 36(6), 409-416. https://doi.org/10.1080/09540962.2016.1206748
• Çınaroğlu, S. (2017). Kamu ve özel sağlık hizmetlerinin seçimini etkileyen faktörler: Teorik bir inceleme. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(2), 259-274.
• Exworthy, M., & Peckham, S. (2006). Access, choice and travel: Implications for health policy. Social Policy & Administration, 40(3), 267-287. https://doi.org/10.1111/j.1467-9515.2006.00489.x
• Gok, M. S., & Sezen, B. (2013). Analyzing the ambiguous relationship between efficiency, quality and patient satisfaction in healthcare services: The case of public hospitals in Turkey. HealthPolicy, 111(3), 290-300. https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2013.05.010
• Havemann, R., & Van der Berg, S. (2003). The demand for health care in South Africa. Studies in Economics and Econometrics, 27(3), 1-27. https://doi.org/10.1080/10800379.2003.12106350
• Hosmer, D. W., & Lemeshow, S. (2000). Applied Logistic Regression. John Wiley & Sons.
• Hosmer Jr, D. W., Lemeshow, S., & Sturdivant, R. X. (2013). Applied Logistic Regression (Vol. 398). John Wiley & Sons.
• Hoşgör, H., & Hoşgör, D. G. (2019). Hastaların hastane seçimini etkileyen faktörler: Sistematik derleme (1996-2017). Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(2), 437-456.
• Işık, O, Eri̇şen, M, Fi̇dan, C. (2016). Tüketicilerin hastane seçiminde etki eden faktörlere ilişkin algılamaları. İşletme Bilimi Dergisi, 4(1), 99-110.
• Kayaoğlu, A., & Gülmez, Y. S. (2020). Sağlık hizmetleri tüketicisi olarak hastaların özel hastane tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Diyarbakır örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1267-1286.
• Kılıç, D., & Çalışkan, Z. (2013). Sağlık hizmetleri kullanımı ve davranışsal model. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 2(2), 192-206.
• McAlexander, J. H., Kaldenberg, D. O., & Koenig, H. F. (1994). Service quality measurement. Journal of Health Care Marketing, 14(3), 34-40.
• Meesala, A., & Paul, J. (2018). Service quality, consumer satisfaction and loyalty in hospitals: Thinking for the future. Journal of Retailing and Consumer Services, 40, 261-269. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2016.10.011
• Mugabe, J. (2005). Health innovation systems in developing countries. Strategies for building scientific and technological capacities. World Health Organization.
• Mühlbacher, A. C., Bethge, S., Reed, S. D., & Schulman, K. A. (2016). Patient preferences for features of health care delivery systems: A discrete choice experiment. Health Services Research, 51(2), 704-727. https://doi.org/10.1111/1475-6773.12345
• Naidu, A. (2009). Factors affecting patient satisfaction and healthcare quality. International Journal of Health Care Quality Assurance, 22(4), 366-381. https://doi.org/10.1108/09526860910964834
• Nketiah-Amponsah, E., & Hiemenz, U. (2009). Determinants of consumer satisfaction of health care in Ghana: Does choice of health care provider matter?. Global Journal of Health Science, 1(2), 50. https://doi.org/10.5539/gjhs.v1n2p50
• Özkoç, H. (2013). Hastaların sağlık kurumu tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Uygunluk analizi ve nested logit model. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 267-280.
• Roh, C. Y., & Moon, M. J. (2005). Nearby, but not wanted? The bypassing of rural hospitals and policy implications for rural health care systems. Policy Studies Journal, 33(3), 377-394. https://doi.org/10.1111/j.1541-0072.2005.00121.x
• Sağlık Bakanlığı. (2012). Türkiye’de sağlıkta dönüşüm programı değerlendirme raporu (2003-2011), Ankara, 2012.
• Saraçoğlu, S., & Öztürk, F. (2017). Sağlık hizmetlerine yönelik talebin belirleyicileri: Türkiye üzerine bir uygulama. İş ve Hayat, 2(4), 293-342.
• Schwartz, L. M., Woloshin, S., & Birkmeyer, J. D. (2005). How do elderly patients decide where to go for major surgery? Telephone interview survey. Bmj, 331(7520), 1-7. https://doi.org/10.1136/bmj.38614.449016.de
• Sivey, P. (2012). The effect of waiting time and distance on hospital choice for English cataract patients. Health Economics, 21(4), 444-456. https://doi.org/10.1002/hec.1720
• Tüfekçi, N., & Asığbulmuş, H. (2016). The factors that effective in the choice of hospital and patient satisfaction: The sample of Isparta. Journal of Current Researches on Health Sector, 6(2), 72-92.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2016). Türkiye Sağlık Araştırması Mikro Veri Seti 2016.
• Varkevisser, M., van der Geest, S. A., & Schut, F. T. (2012). Do patients choose hospitals with high quality ratings? Empirical evidence from the market for angioplasty in the Netherlands. Journal of Health Economics, 31(2), 371-378. https://doi.org/10.1016/j.jhealeco.2012.02.001
• Victoor, A., Delnoij, D. M., Friele, R. D., & Rademakers, J. J. (2012). Determinants of patient choice of healthcare providers: A scoping review. BMC Health Services Research, 12(1), 1-16. https://doi.org/10.1186/1472-6963-12-272
• World Health Organization [WHO] (2018). Towards a global action plan for healthy lives and well-being for all: Uniting to accelerate progress towards the health-related SDGs. World Health Organization.
• World Health Organization [WHO] (2021). What is the WHO definition of health. 05.03.2021 tarihinde, https://www.who.int/about/who-we-are/frequently-asked-questions/ adresinden erişilmiştir.
• Yavan Temizkan, Ö. (2019). Hizmet kalitesi algı ve beklentilerinin analizi: Bir devlet hastanesi örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi CEEİK 2018 Özel Sayısı, 147-158.
• Yetim, B., & Çelik, Y. (2021). Sağlık sektöründe bireylerin hizmet sunucu tercihlerini etkileyen faktörler. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, İstiklal Marşı 100. Yıl Armağan Sayısı, 173-185.