Türk Bankacılık Sektöründe Dijitalleşmenin Şubeleşmeye Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 43 Sayı: 1, 116 - 134, 26.03.2025

Ömer Keskin

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türk bankacılık sektöründe dijitalleşmenin şubeleşmeye etkisini ortaya koymaktır. Dolayısıyla internet ve mobil bankacılığı aktif kullanan toplam müşteri sayılarına ve toplam şube sayısına ilişkin veriler toplanmıştır. Veriler, 2012Q4-2023Q4 dönemini kapsamaktadır. Analiz yöntemleri olarak Kesirli-Frekanslı Fourier Artırılmış Dickey-Fuller (KFFADF) birim kök testi, Kesirli-Frekanslı Fourier Otoregresif Dağıtılmış Gecikme (KFFARDL) sınır testi ve Kesirli-Frekanslı Fourier Toda-Yamamoto (KFFTY) nedensellik testi uygulanmıştır. KFFARDL sınır testinin bulgularına göre değişkenler arasında hem uzun hem kısa dönemde tek yönlü negatif bir ilişki tespit edilmiştir. İnternet ve mobil bankacılığı aktif kullanan müşteri sayısındaki %1’lik yükseliş, şube sayısını uzun dönemde sırasıyla %0.07 ve %0.08, kısa dönemde ise sırasıyla %0.015 ve %0.016 kadar azaltmaktadır. Son aşamada uygulanan KFFTY nedensellik testi bu negatif ilişkiyi doğrulamaktadır. Bulgulardan hareketle, Türk bankacılık sektöründe yaşanan dijital dönüşüm sürecine etkili bir şekilde uyum sağlayabilecek uygun bir istihdam politikasının geliştirilip uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Şubeleşme, Bankacılık Sektörü, Zaman Serisi Analizi

The Impact of Digitalization on Branching in the Turkish Banking Sector

Öz

The present study aims to reveal the impact of digitalization on branching in the Turkish banking sector. Therefore, data on the total number of customers actively using internet and mobile banking and the total number of branches were collected. The data cover the period 2012Q4-2023Q4. Fractional-Frequency Fourier Augmented Dickey-Fuller (FFFADF) unit root test, Fractional-Frequency Fourier Autoregressive Distributed Lag (FFFARDL) bounds testing, and Fractional-Frequency Fourier Toda-Yamamoto (FFFTY) causality test were applied as analysis methods. The findings of the FFFARDL bounds testing reveal a unidirectional negative relationship between the variables in both the long and short run. A 1% increase in the number of customers actively using internet and mobile banking reduces the number of branches by 0.07% and 0.08%, respectively, in the long run and by 0.015% and 0.016%, respectively, in the short run. The FFFTY causality test confirms this negative relationship. The findings underscore the need for an appropriate employment policy that can effectively adapt to the ongoing digital transformation in the Turkish banking sector.

Anahtar Kelimeler

Digitalization, Branching, Banking Sector, Time Series Analysis

Kaynakça

• Bozoklu, Ş., Yılancı, V., & Görüş, M. Ş. (2020). Persistence in per capita energy consumption: A fractional integration approach with a Fourier function. Energy Economics, 91, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2020.104926
• Bulut, E., & Akyüz, G. Ç. (2020). Türkiye’de dijital bankacılık ve ekonomik büyüme ilişkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 42(2), 223-246. https://doi.org/10.14780.muiibd.854325
• Çakar, A. (2023). Bankacılıkta dijital uygulamalar. 29 Nisan 2024 tarihinde https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/8947/TBB_YKB_130623.pdf adresinden alınmıştır.
• Canatan, B., & İpek, E. (2022). Mobil bankacılık işlemlerinin banka net karlarına etkisi. Bankacılar Dergisi, 33(120), 6-17.
• Charkazzade, I. (2022). Dijitalleşmenin insan kaynakları süreçleri üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Demirhan, M. (2021). Sektörel bakış: Türk bankacılık sektöründe dijitalleşmenin şube dağıtım kanalına etkileri. Erciyes Akademi, 35(1), 10-19.
• Deniz, F. (2023). Dijital bankacılık hizmetlerinin banka performansına etkisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(3), 2654-2669. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.09.2257
• Elgohary, E. M., & Abdel-Aziz, R. O. (2023). The effect of digital transformation on employment in Egypt: An applied study using ardl model. The Electronic Journal of Information Systems in Developing Countries, 89(1), 1-18. https://doi.org/10.1002/isd2.12240
• Enders, W., & Lee, J. (2012). The flexible Fourier form and dickey-fuller type unit root tests. Economics Letters, 117(1), 196-199. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2012.04.081
• Ergün, T. (2023). Dijitalleşme ile bankacılık karlılığı arasındaki etkileşim: Ardl sınır testi yaklaşımı. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 206-227. https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1313624
• Feld, M., Giacobbo, T. S. F. de B., & Schuster, W. E. (2021). Technological progress and finance: The effects of digitization on Brazilian banking fees. EconomiA, 22(2), 85-99. https://doi.org/10.1016/j.econ.2021.09.001
• FSB (Financial Stability Board). (2019). FinTech and market structure in financial services: Market developments and potential financial stability implications. 29 Nisan 2024 tarihinde https://www.fsb.org/wp-content/uploads/P140219.pdf adresinden alınmıştır.
• Gövez, A., & Uysal, B. (2023). Dijital bankacılık ile şube ve personel sayısı arasındaki nedensellik ilişkisi: Toda-Yamamoto yaklaşımı. Ekonomi, İşletme, Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 9(1), 50-61.
• Güvenç, D., & Yücebalkan, B. (2017). Bankacılık sektöründe teknolojik gelişmenin işgücüne yansımaları. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 9(2), 30-43.
• Karyağdı, N. G. (2022). Bankacılık sektöründe dijital dönüşümün verimliliğe olan etkileri: TRB2 bölgesinde nitel bir çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 852-870. https://doi.org/10.33437/ksusbd.990218
• Khiewngamdee, C., & Yan, H. D. (2019). The role of fintech e-payment on APEC economic development. Journal of Physics: Conference Series, 1324(1). 1-8. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1324/1/012099
• Kocatürk, Y. (2023). Bankacılıkta dijitalleşmenin etkileri ve Türkiye’deki analizi. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 38-50. https://doi.org/10.56668/jefr.1310735
• Kwateng, K. O., Osei-Wusu, E. E., & Amanor, K. (2020). Exploring the effect of online banking on bank performance using data envelopment analysis. Benchmarking, 27(1), 137-165. https://doi.org/10.1108/BIJ-06-2018-0154
• Mahboub, R. M. (2018). The impact of information and communication technology investments on the performance of Lebanese banks. European Research Studies Journal, 21(4), 435-458. https://doi.org/10.35808/ersj/1133
• Meena, Ms. M. R., & Parimalarani, G. (2020). Impact of digital transformation on employment in banking sector. International Journal of Scientific & Technology Research, 9(1), 4912-4916.
• Olalere, O. E., Kes, M. S. E. M., Islam, Md. A., & Rahman, S. (2021). The effect of financial innovation and bank competition on firm value: A comparative study of Malaysian and Nigerian banks. Journal of Asian Finance, 8(6), 245-253. https://doi.org/10.13106/jafeb.2021.vol8.no6.0245
• Özçelik, M., & Akçay, V. H. (2019). Bankacılık sektöründe dijitalleşmenin kariyer platosu ile ilişkisi. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(22), 150-163. https://doi.org/10.29228/TIDSAD.32709
• Pata, U. K., & Yılancı, V. (2020). Financial development, globalization and ecological footprint in G7: Further evidence from threshold cointegration and fractional frequency causality tests. Environmental and Ecological Statistics, 27(4), 803-825. https://doi.org/10.1007/s10651-020-00467-z
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
• Putica, M. (2020). Influence of digital banking channels on the number of branches in European Union countries and Serbia. Anali Ekonomskog Fakulteta u Subotici, 56(43), 67-84. https://doi.org/10.5937/aneksub2001067p
• Saeed, M. Y., Ramzan, M. & Hamid, K. (2018). Dynamics of banking performance indicators and economic growth: Long-run financial development nexus in Pakistan. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 7(3), 141-163.
• Shanti, R., Siregar, H., Zulbainarni, N., & Tony. (2023). Role of digital transformation on digital business model banks. Sustainability, 15(23), 1-25. https://doi.org/10.3390/su152316293
• Stefanovic, N., Barjaktarovic, L. & Bataev, A. (2021). Digitainability and financial performance: Evidence from the Serbian banking sector. Sustainability (Switzerland), 13(23), 1-15. https://doi.org/10.3390/su132313461
• TBB (Türkiye Bankalar Birliği). (2021). Finansal teknolojilere yönelik bankaların çalışmaları, öngörüleri ve önerileri. 29 Nisan 2024 tarihinde https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/tos/Finansal%20Teknolojilere%20Yönelik%20Bankaların%20Çalışmaları%20Öngörüleri%20ve%20Önerileri.pdf adresinden alınmıştır.
• TBB (Türkiye Bankalar Birliği). (2022). Dijital yolculuk. 29 Nisan 2024 tarihinde https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/tos/Dijital%20Yolculuk.pdf adresinden alınmıştır.
• TBB (Türkiye Bankalar Birliği). (2024). Banka, çalışan ve şube bilgileri-dijital, internet ve mobil bankacılık istatistikleri. 29 Nisan 2024 tarihinde https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59 adresinden alınmıştır.
• Ulusoy, A., & Demirel, S. (2021). Bankacılık sektöründe dijital dönüşümün istihdam üzerine etkisi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 10(27), 256-267. https://doi.org/10.31199/hakisderg.925143
• Ulusoy, A., & Demirel, S. (2022). Türk bankacılık sisteminde dijitalleşme-karlılık etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40(1), 184-200. https://doi.org/10.17065/huniibf.931120
• Uzun, U., & Berberoğlu, M. (2018). İnternet bankacılığı hizmetlerinin banka performansı üzerine etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 20, 51-62. https://doi.org/10.18092/ulikidince.310276
• Yılancı, V., Bozoklu, Ş., & Görüş, M. Ş. (2020). Are BRICS countries pollution havens? Evidence from a bootstrap ARDL bounds testing approach with a Fourier function. Sustainable Cities and Society, 55, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102035