Morkaraman Koyunlarında Ossicula Auditus'un Eşeysel Dimorfizminin ve Homotipik Varyasyonlarının Morfometrik Olarak İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 118 - 122, 18.12.2024

Funda Aksünger Karaavcı , Ali Koçyiğit

https://doi.org/10.31196/huvfd.1530720

Öz

Bu çalışmada, Morkaraman koyunlarında ossicula auditus'u oluşturan kemiklerin morfometrik özelliklerinin belirlenmesi, cinsiyetler ve yönler arasındaki farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada 24 adet (12 dişi/12 erkek) Morkaraman koyunu kafatası kullanıldı. Cranium’lar maserasyona tabi tutulduktan sonra cavum tympani'deki ossicula auditus'lar diseke edildi ve doğrusal ölçümler alınarak morfometrik veriler belirlendi. Elde edilen morfometrik verilerin cinsiyete göre dimorfik yapıları ve homotipik varyasyonları istatistiksel olarak hesaplanmıştır. Ossicula auditus'u oluşturan kemiklerin sırasıyla malleus, incus ve stapes olduğu görülmüş, elde edilen morfometrik veriler analiz edildiğinde sol malleus kemikçiğinde,caput mallei uzunluğu (P<0.01) ile malleus uzunluğu, caput mallei genişliği ve manubrium mallei uzunluğu (P<0.001) parametrelerinde cinsiyetler arasında istatistiksel olarak dimorfik farklılıklar olduğu tespit edildi Sağ incus kemikçiğinde crus breve uzunluğu, LSC (P<0.001), sol incus kemikçiğinde ise crus longum uzunluğu ve corpus incudis uzunluğu (P<0.01), crus breve uzunluğu ve corpus incudis (P<0.001) parametrelerinde cinsiyetler arasında istatistiksel olarak dimorfik farklılıklar olduğu belirlendi. Erkek koyunlarda malleusta caput mallei uzunluğu (P<0.01), malleus uzunluğu ve manubrium malleiuzunluğu (P<0.001), dişi koyunlarda ise incusta corpus incudis uzunluğu (P<0.001) parametrelerinde homotipik varyasyon tespit edilirken, diğer parametrelerde simetrik farklılık bulunmadı (P>0.05). Kemikçiklerin morfometrik parametrelerinin korelasyon analizinde pozitif yönde zayıf, orta ve güçlü korelasyon gözlenirken, negatif yönde sadece zayıf korelasyon gözlenmiştir. Sonuç olarak, Morkaraman koyunlarının ossicula auditis kemiklerinin morfometrik parametrelerinin belirlenmesinin taksonomik ve deneysel çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dimorfizm, Homotipik varyasyon, Morfometri, Ossicula auditus

Morphometric Investigation of Sexual Dimorphism and Homotypic Variations of Ossicula Auditus in Morkaraman Sheep

Öz

In this study, it was aimed to determine the morphometric characteristics of the bones forming the ossicula auditus of Morkaraman sheep and to reveal the differences between sexes and sides. For this purpose, 24 (12 females/12 males) craniums of Morkaraman sheep were used in the study. After the craniums were macerated, the ossicula auditus in the cavum tympani were dissected out and morphometric data were determined by taking linear measurements. Sexually dimorphic structures and homotypic variations of the obtained morphometric data were statistically calculated. It was observed that the bones forming the ossicula auditis were malleus, incus and stapes, respectively; when the morphometric data obtained were analyzed, it was determined that there were statistically dimorphic differences between sexes in the parameters of malleus lenght, width of the caput mallei and length of the manubrium mallei (P<0.001), Lenght of the caput mallei (P<0.01) in the left malleus ossicle, lenght of the crus breve (P<0.001) in the right incus ossicle, Length of the crus longum and length of the corpus incudis (P<0.01), length of the crus breve and width of the corpus incudis (P<0.001) in the left incus ossicle. Homotypic variation was detected in the length of the caput mallei (P<0.01), length of the malleus and lenght of the manubrium mallei (P<0.001) parameters in malleus in male sheep, and width of the corpus incudis (P<0.001) parameter in incus in female sheep. At the same time, no symmetrical difference was found in other parameters (P>0.05). In the correlation analysis of the morphometric parameters of the ossicles, weak, moderate and strong correlation was observed in the positive direction, while only weak correlation was observed in the negative direction. As a result, it is thought to contribute to taxonomic and experimental studies by determining the morphometric parameters of the ossicula auditis bones of Morkaraman sheep.

Anahtar Kelimeler

Dimorphizm, Homotypic variation, Morphometry, Ossicula auditus

Kaynakça

• Alpar R, 2018: Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik [Applied statistics and validity-reliability with examples from sports, health and educational sciences]. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Akmaz A, İnal Ş, Garip M, 2021: Zootekni – II, Küçükbaş ve Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği. Atlas Akademi, Konya. Bärmann EV, Wronski T, Lerp H, Azanaza B, Börner S, Erpenbeck D, Rössner GE, Wörheide, G, 2013: Morphometric and Genetic Framework for Gazella. Zool J Linn Soc, 169, 673-696.
• Bernal V, 2007: Size and shape analysis of human molars: Comparing traditional and geometric morphometric techniques”. HOMO-J. Com Hum Biol, 58, 279–296.
• Besoluk K, Dayan MO, Eken E, Turgut N, Aydogdu S, 2019: Macroanatomic structure and morphometric analysis of middle ear in ostrich (Struthio camelus). Arch Vet Sci Med, 2(2): 8-16.
• Cordero A, del mar Medina M, Alonso A, Labatu T, 2011: Stapedoctomy in sheep: An animal model for surgical training. Otol Neurotol, 32(5), 742–747.
• Dalga S, Aslan K, 2019: A macroanatomic and morphometric study on ossicula auditus in male Hemshin sheep. Ataturk Univ Vet Bilim Derg, 14(2), 114–118.
• Demiraslan Y, Gürbüz İ, Aslan K, 2015: A Macroanatomic and Morphometric Study on Auditory ossicles in Donkey (Equus Asinus). İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 41(2), 151-154.
• Demiraslan Y, Demircioğlu İ, Güzel BC, 2024: Geometric analysis of mandible using semilandmark in Hamdani and Awassi sheep. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 71(1), 1-21. https://doi.org/10.33988/auvfd.1099535
• Demircioğlu İ, Demiraslan Y, Gürbüz İ, Dayan MO, 2021: Geometric morphometric analysis of skull and mandible in Awassi ewe and ram. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 27(1), 43-49.
• Eyduran E, Karakus K, Keskin S, Cengiz F, 2008: Determination of factors influencing birth weight using regression tree (RT) method. J Appl Anim Res, 34(2), 109-112.
• Gürbüz İ, Aykut M, Dayan MO, Aslan K, 2016: Malakan atlarında ossicula auditus’ un morfometrik analizi. Eurasian J Vet Sci, 32(4), 204-207.
• Gürbüz İ, Demiraslan Y, Dayan MO, 2019: Morphometric and macroanatomic examination of auditory ossicles in male wolves (Canis lupus). Folia Morphol, 78(3), 600–605.
• Gürbüz İ, Demiraslan Y, 2023: Geometric Morphometric Investigation of Incus in Horse (Equus ferus caballus) and Donkey (Equus Asinus). BSJ Agri, 6(1), 26–31.
• Hadžiomerović N, Gundemir O, Tandir F, Advic R, Katica M, 2023: Geometric and Morphometric Analysis of the Auditory Ossicles in the Red Fox (Vulpes vulpes). Animals, 13, 1230.
• Kaymakçı M, 2010: İleri Koyun Yetiştiriciliği. İzmir: Meta Basım Matbaacılık.
• König HE, Liebich HG, 2007: Veterinary Anatomy of Domestic Mammals: Textbook and Color Atlas. 3rd ed., Schattauer Co, Stuttgart.
• Kurtul I, Cevik A, Bozkurt E, Dursun N, 2003: A detailed subgross morphometric study on the auditory ossicles of the New Zealand rabbit. Anat Histol Embryol, 32(4), 249-252.
• Lavinsky L, Goycoolea M, Ganança MM, Zwetsch Y, 1999: Surgical Treatment of Vertigo by Utriculostomy: an Experimental Study in Sheep. Acta Oto-Laryngologica, 119(5), 522–527.
• Martonos CO, Gudea A, Damian A, Lăcătuș R, Purdoiu R, Cocan D, Stan FG, 2021: Morphological and morphometrical aspects of the auditory ossicles in goat (Capra hircus). Anat Histol Embryol, 50(1), 184–191.
• Péus D, Dobrev I, Pfıffner F, Sim HJ, 2020: Comparison of sheep and human middle-ear ossicles: Anatomy and inertial properties. J Comp Physiol, 206, 683–700.
• Reece WO, 2012: Functional anatomy and physiology of domestic animals. Translate editors: Çötelioğlu Ü, Özcan M. Evcil hayvanların fonksiyonel anatomisi ve fizyolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Seibel VAA, Lavinsky L, De Oliveira JAP, 2006: Morphometric study of the external and middle ear anatomy in sheep: a possible model for ear experiments. Clin Anat, 19(6), 503-509.
• Soysal Mİ, Özkan E, Gürcan E, 2003: The status of native farm animal genetic diversity in Turkey and in the World. Trakia J Sci, 1, 1-12.
• Stoyanov S, 2020: Cranial variability and differentiation among golden jackals (Canis aureus) in Europe, Asia minor and Africa. ZooKey, 917, 141–164.
• Wehausen JD, Ramey RR, 2000: Cranial morphometric and evolutionary relationships in the nothern range of Ovis canadensis. J Mammal, 81, 145-161.
• Yaprak A, Özgel Ö, Demiraslan Y, 2023: Geometric Morphometric Analysis of Skull in Honamlı, Hair, Kilis and Saanen Goat Using Dorsal Landmarks. Kocatepe Vet J, 16(1), 86-92.