Genç Sporcuların Beslenme Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi (Sinop İli Örneği)

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 121 - 129, 31.12.2020

Serhat Özdenk

Öz

Bu araştırmanın amacı sporcuların bazı sosyo-demografik değişkenlere göre beslenme okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesidir. Araştırmada, Sinop Gençlik Spor il Müdürlüğü bünyesinde yer alan, gönüllü, bireysel ve takım sporları ile uğraşan 225 lisanslı sporcu yer almıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında öğrencilerin tanıtıcı özelliklerini belirlemek amacıyla oluşturulan bilgi formu ve Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirliği Türkmen ve ark. (2017) tarafından yapılan Adolesan Beslenme Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada yer alan katılımcıların beslenme okuryazarlığı düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür. Ayrıca diğer sosyo-demografik özellikleri ile beslenme okuryazarlığı karşılaştırıldığında da istatistiksel bir fark bulunamamıştır. Ailesinin ekonomik durumunu kötü olarak belirten katılımcıların ise beslenme okuryazarlığı düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür. Sporcuların beslenme okuryazarlığı genel toplam puan ortalamasının düşük olduğu ve ekonomik durumunu kötü olarak belirten sporcuların beslenme okuryazarlıklarının yüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak araştırmamızın sonuçlarına göre, beslenme okuryazarlığının spor yapan bireylerde yükseltilmesi ve sağlıklı beslenmenin özellikle genç alt yapı sporcularında desteklenmesi gerekmektedir. Gıda ve beslenme okuryazarlığının geliştirmesi ve sürdürülmesinde uygun müdahale yöntemleri kullanılması önemlidir

Anahtar Kelimeler

beslenme okuryazarlığı, adolesan, sporcu sağlığı ve alışkanlıkları

Kaynakça

• Aksoydan, E. & Çakır N. (2011). Genç yetişkinlerin beslenme davranışları, fiziksel aktivite düzeyleri ve vücut kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Gülhane Med J, 53: 264-270.
• Aktaş, N. & Özdoğan, Y. (2016). Gıda ve beslenme okuryazarlığı. Harran J Agric Gıda Sci, 20: 146–153.
• Ndahura, N. B. (2012). Nutrition literacy status of adolescent students in Kampala district, Uganda.
• Uyar, B. (2007). Yetişkin bireylerin sağlıklı yeme indekslerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). HÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Braun, M. & Kahverengi B.B. (2011). Ergenlikte beslenme. İçinde: Kahverengi BB, Prinstein MJ, editörler. Ergen Ansiklopedisi. Boston: Akademik Basın; 2011. s. 251-259.
• Brooks N, Begley A.Genç gıda okuryazarlığı programları: literatürlerin gözden geçirilmesi. Nutr Diyeti 2014; 71: 158-171.
• Bülbül, A. (2020). Examination of lifelong learning trends of physical education and sports teachers on different variables. Journal of Education and Learning, 9 (6),
• Ceviz, D. (2008). Kamuda çalışan erkek ve kadınların fiziksel uygunluk, beslenme ve spor alışkanlıklarının değerlendirilmesi (Elazığ ili örneği). Y. Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Colakoglu, F. F., Cayci, B., Yaman, M., Karacan, S., Gonulateş, S., Ipekoglu, G., & Er, F. (2016). The effects of the intake of an isotonic sports drink before orienteering competitions on skeletal muscle damage. Journal of physical therapy science, 28(11), 3200-3204.
• Çam, M., Büyükdere, Y., Bozoğlan, H., Bulduk, Ü., Çalık, G., Fışkın, G. & Pekcan, G. (2014). Değişik illerde yaşayan 19-49 yaş grubu yetişkin bireylerde Akdeniz diyetine uyumun saptanması. IX uluslararası beslenme ve diyetetik kongresi Ankara:2-5 Nisan 2014, DOI:10.13140/RG.2.2.31590.83520
• Dapi, L.N., Hörnell, A., Janlert, U., Stenlund, H. & Larsson C. (2014). Afrika Kamerun'unda okul ergenleri arasında cinsiyet ve sosyo-ekonomik durumla ilgili enerji ve besin alımları. Halk Sağlığı Nutr 2011; 14: 904-913.
• Erçim, R..E. & Pekcan, G. Genç (2014). Yetişkinlerin beslenme durumunun sağlıklı yeme indeksi-2005 ile değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi 2014;42(2):91-98.
• Ersoy, G., Hasbay, A., (200). Sporcu Beslenmesi, Ankara, Klasmat Matbaacılık
• Ersoy, G. (1995). “Sağlıklı Yaşam, Spor ve Beslenme”, Damla Matbaacılık, Ankara.
• Ersoy, G., Alper,R., Kargül, A. (1987). Yüzücü Beslenmesi, Yüzme, Atlama ve Su Topu Federasyonu Yayını.
• İpekoğlu, G., Gonulates, S., Er, F., Yaman, M., Karacan, S., Cayci, B., & Colakoglu, F. (2018). IL-6 and IL-1β responses to a carbohydrate-electrolyte drink in orienteering athletes. Baltic Journal of Health and Physical Activity. The Journal of Gdansk University of Physical Education and Sport, 10(3).
• Keser, A. & Çıracıoğlu, E.D. (2015). Sağlık ve beslenme okuryazarlığı. İç: F. Yıldırım, A. Keser editörler. Sağlık Okuryazarlığı. 1. Baskı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi; 2015. s.39-55.
• Nelson, M.C., Öykü, M., Larson, N.I., Neumark-Sztainer, D. & Lytle, L.A. (2008). Ortaya çıkan yetişkinlik ve üniversite çağındaki gençler: kiloyla ilişkili davranış değişikliği için gözden kaçan bir yaş. Obezite (Gümüş Bahar), 16: 2205–2211.
• Özdenk Demir, G. & Özcebe, L. (2018). Bir üniversite çalışanlarının beslenme okuryazarlığı, beslenme davranışları ve ilişkili faktörler. Turkish Journal of Public Health, 16 (3), 178-189 . DOI: 10.20518/tjph.499902
• Şanlıer, N., Sezgin, A.C., Şahin, G. & Yassıbaş, E. (2018). Genç tüketicilerin sokak gıdalarının tüketim davranışları üzerine bir çalışma. Cien Saude Colet, 23: 1647-1656.
• Türkmen, A.Ş., Kalkan, I. & Filiz E. (2017). Ergen beslenme okuryazarlığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Uluslararası Hakemli J Nutr Res 2017; 10: 1–16.
• Velardo, S. (2015). Sağlık okuryazarlığı, beslenme okuryazarlığı ve gıda okuryazarlığı nüansları. J Nutr Educ Behav, 47: 385-389.e1.
• Yurtseven, E., Eren, F., Vehid, S., Köksal, S., Erginöz, E. & Erdoğan, M.S. (2014). Beyaz Yakalı Çalışanların Beslenme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi, 15(1):20-26
• Zorba, E. (1999). Herkes için spor ve fiziksel uygunluk. G.S.G.M. Eğitim Dairesi, Ankara.