Örgütlerde İş-Aile Çatışması ve Çatışma Yönetiminde Çözüm Stratejileri

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 65 - 74, 30.01.2022

Münevver Bayar

Öz

Çalışanların beklentileri ile işletmenin sağladığı imkanlar arasında oluşan farklılıklar, aile yaşamı ile işletme şartlarının uyumsuzluğu gibi birçok neden bu çatışmaya yol açabilir. Örgütlerin sürdürülebilirliği için etkin ve verimli bir organizasyon yapısının oluşturulması önem taşımaktadır. Bu yapıda önemli olan her zaman olduğu gibi insan faktörüdür. Çeşitli nedenlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan iş-aile çatışmasının da bu noktada öncelikli olarak çözümlenmesi örgütlerde önemli konular arasında yer almaktadır. Özellikle çalışan bireylerin işi ve ailesi arasında uyumu yakalaması, iş performansını doğrudan etkilemekle birlikte işe devamlığında da belirleyici olmaktadır. Bu bağlamda örgütlerde sürdürülebilirliği sağlayacak olan profesyonel bir ruhla ve çözüm odaklı yönetim sistemi oluşturabilmesi adına iş-aile çatışmalarını çözümleyecek yeni stratejiler geliştirilmesi önem taşımaktadır.
Özellikle insanların farklı bakış açılarına sahip olması, farklı kültür yapısı ve değerleri taşımaları işletmelerde çatışmaların çözümlenmesini zorlaştırmaktadır. Bir işletme içerisindeki çatışmayı çözmenin zorluğu yapısal karmaşıklıkla beraber etkileşim sürecinde girdilerinin farklılıklarından kaynaklanabilir.
Her örgütteki karakteristik özelliklerin farklılık arz etmesine ek olarak söz konusu farklılıkların örgütsel kültürden kaynaklanması ve her örgütün kendisine özgü kültür anlayışının bulunması söz konusudur. Bundan dolayı örgüt içerisindeki çatışmaların yönetilmesinde iş ile aile olgularının çatışmasını önleyici bazı çözüm stratejileri geliştirilmesi gerekmektedir.
İşin gerekleri ile ortaya çıkan örgütlerdeki yönetsel sorunlarla bir işletmeyi yürütmek, anlaşılır bir şekilde zorlayıcıdır. Anlaşmazlıklar sık görülür ve hızlı ve verimli bir şekilde ele alınmazsa, örgütler ile işletme içindeki ilişkiler üzerinde önemli ölçüde olumsuz etkiye sahip olabilir. Çatışmanın çözümüne odaklanırken çalışanın beklentileri ve örgütün beklentilerini en doğru şekilde belirlemek ve buna yönelik stratejiler oluşturmakta bir diğer önemli konudur.
Bu çalışmanın amacı örgütlerde iş-aile çatışmasına yol açan etkenler ve çatışma yönetimi tekniklerinin kavramsal çerçevede ele alınarak incelenmesi ile çözüme yönelik stratejilerin ortaya konulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

iş, aile, çatışma, çatışma yönetimi, strateji

Kaynakça

• Adak, N. (2007). Kadınların İkilemi: İş ve aile yaşamı. Sosyoloji Dergisi (Ülgen Oskay'a Armağan Özel Sayısı), 17, 137-152
• Akın, M. (2008). Örgütlerde Çatışma, Örgütsel Davranışta Seçme Konular. (Editörler: Mahmut Özdevecioğlu, Himmet Karadal). Ankara: İlke Yayınevi.
• Akkirman, A. D. (1998). Etkin Çatışma Yönetimi ve Müdahale Stratejileri. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(2): 1-11. Aksoy, A. (2005). Örgütsel Çatışma. (Editör: Mehmet Tikici). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Aycan, Z. ve Eskin, M. (2005). Relativecontributions of childcare, spousalsupport, and organizational support in reducing work-family conflict for men andwomen: Thecase of Turkey. Sex Roles, 53 (7/8): 453-471.
• Brough, P. ve O'Driscoll, M. (2005). Work-family conflict and stress. In A.-S. G. Antoniou & C. L. Cooper (Eds.), Research companion to organizational health psychology. Edward Elgar Publishing, 346–365.
• Byron, K. (2005). A meta-analytic review of work–family conflict and its antecedents. Journal of Vocational Behavior, 67(2): 169–198.
• Can, H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi
• Carnicer, M. P., Sánchez, A. M., Pérez, M. P., ve Jiménez, M. J. V. (2004). Work‐ family conflict in a southern European country: The influence of job‐related and non‐related factors. Journal of Managerial Psychology.
• Cinamon, R.G. ve Rich, Y. (2005). Work-familyconflictamongfemaleteachers, Teachingand Teacher Education, 21: 365-378.
• Çakır, Ö. (2009). Çalışma Yaşamında Öğrenilmiş Güçlülük ve İş Stresi İle Başa Çıkmada Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. İstanbul: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 21-23 Mayıs 2009, 100-106.
• De Dreu, C. K. W., Harinck, F. ve Van Vianen, A. E. M. (1999). Conflict and performance ingroups and organizations. In C. L. Cooper & I. T. Robertson (Eds.), International review ofindustrial and organizational psychology 14: 376 – 405. Chichester, UK: Wiley.
• De Dreu, C. K. W., & Beersma, B. (2005). Conflict in organizations: Beyond effectiveness and performance. European Journal of Work and Organizational Psychology, 14(2): 105–117.
• Eren, E. (2001). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basın
• Fayganoğlu, P. (2021). İş Aile Çatışması İle Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü. Savunma Bilimleri Dergisi, 40: 293-321.
• Frone, M. R., Russell, M., ve Cooper, M. L. (1992). Antecedents and Outcomes of Work-Family Conflict: Testing A Model of The Work-Family Interface. Journal of Applied Psychology, 77: 65–78.
• Gedikli, N. ve Balcı, V. (2005). Doğa Sporları Kulüplerinde Örgütsel Çatışmanın Nedenleri Ve Kullanılan Çatışma Yönetimi Stratejileri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1): 35-45.
• Greenhouse, J.H. ve Beutell, N. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 10 (1): 76-88.
• Grzywacz, J. G. ve Carlson, D. S. (2007). Conceptualizing work-family balance: Implications for practice and research. Advances in Developing Human Resources, 9(4), 455-471.
• Holt, J.L. ve De Vore, C.J. (2005). Culture, gender, organizational role, and styles of conflict resolution: A Meta-Analysis. International Journal of Intercultural Relations, 29: 165-196.
• Karatepe, O.M. ve Karadas, G. (2014). The effect of Psychological Capital on Conflicts in the Work-Family Interface, Turnover and Absence Intentions. International Journal of Hospitality Management. 43: 132-143.
• Karip, E. (2003). Çatışma Yönetimi, Ankara: Pegem Yayıncılık
• Kaushal, R. ve Kwantes, C. T. (2006). The Role of Culture And Personality in Choice of Conflict Management Strategy. International Journal of Intercultural Relations, 30: 579-603.
• Kinnunen, U., Vermulst, A., Gerris, J. ve Makikangas, A. (2003). Work-family conflic tanditsrelations towell-being: The role of personality as a moderating factor, Personality and Individual Differences, 35: 1669-1683.
• Koçel, T. (2010). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Korkmazer, F. (2018). İş Yükü Fazlalığı Algısının Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkisi: İş- Aile Çatışmasının Aracı Rolü. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya
• Kossek, E. E., ve Ozeki, C. (1998). Work–family conflict, policies, and the job–life satisfaction relationship: A review and directions for organizational behavior–human resources research. Journal of Applied Psychology, 83(2): 139–149.
• Kossek, E. E. ve Lee K.H. (2017). Work-Family Conflict and Work-Life Conflict. Oxford Research Encyclopedia of Business and Management, 1: 1-23.
• Lander, S. E., Lesser, V.L. ve Connell, M.E. (1989). Knowledge-Based Conflict Resolution for Cooperative Among Expert Agents. Proceedings of the MIT-JSME Workshop on Cooperative Product Development, MIT, Cambridge, MA, November.
• Lefrançois, M., Messing, K. ve Saint-Charles, J. (2017). Time control, job execution and information access: work/family strategies in the context of low-wage work and 24/7 schedules, Community, Work & Family, 20(5): 600-622.
• Linehan, M. ve Walsh, J. S. (2000). Work-family conflict and the senior female international manager, British Journal of Management, 11: 49-58.
• Lingard, H. & Francis, V. (2006). Does a supportive work environment moderate the relationship betweenwork-family conflict and burn out among construction professionals?. Construction Management and Economics, 24: 185-196.
• Mesmer-Magnus, J. R. ve Viswesvaran, C. (2005). Convergence between measures of work-to-family and family-to-work conflict: A meta-analytic examination. Journal of Vocational Behavior, 67, 215–232.
• Michel, J. S., Kotrba, L. M., Mitchelson, J. K., Clark, M. A. ve Baltes, B. B. (2011). Antecedents of work–family conflict: A meta-analytic review. Journal of Organizational Behavior, 32(5): 689–725.
• Özalp, E. ve Kırel Ç. (2004). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özdevecioğlu, M. ve Çelik, C. (2009), Örgüt Kültürü Tipleri İtibariyle Bireylerin Algıladıkları Mağduriyet Farklılıklarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1): 95-112.
• Rahim, M.A. (2001). Managing conflict in organizations (3rd Ed.). Westport, CT: Quorum Books
• Rahim, N. B. (2019). Work-family conflict, coping strategies, and flourishing: Testing for mediation. Asian Academy of Management Journal, 24: 169–195.
• Robbins, S. P. ve Judge, T.A. (2019). Örgütsel Davranış, Çeviri Editörü: İnci Erdem, Pearson / Nobel, 14. Basımdan Çeviri.
• Rotondo, D.M., Carlson, D.S. ve Kincaid, J.F. (2003). Coping with multiple dimensions of work-family conflict. Personnel Review, Vol. 32, No.3, 275-296.
• Tetik, T.H. ve KÖSE, S. (2016). İş-Aile Çatışmasının Yönetilmesine İlişkin Beklentilerin Hizmet Sektöründe Araştırılması, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 20 (2): 179-210.
• Thompson, L. (2012). The Mind and Heart of the Negotiator. (5th ed.) Pearson Education.
• Türkel, A. U. (2000). Toplam Kalite Bağlamında Grup Dinamiği ve Çatışma Yönetimi. İstanbul: Türkmen Kitabevi
• Üngören, E. (2008), Örgütsel Çatışma Yönetimi Üzerine Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5): 880-909.
• Voydanoff, P. (2004). The effects of work demands and resources and work-to-family conflict and facilitation. Journal of Marriage and Family, 66 (2): 398-412.
• Wall, J., & Callister, R. (1995). Conflict and its management. Journal of Management, 21: 515 –558
• Wayne, J.H., Musisca, N., Fleeson, W., (2004), Considering the Role of Personality in the Work-Family Experience: Relationships of the Big Five to Work-Family Conflict and Facilitation, Journal of Vocational Behavior, 64(1): 108-230.
• Weiss, K. (2002). Eddie Bauer Uses Time as an Employee Benefit, Journal of Organizational Excellence, Wiley Online Library, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/npr.10054
• Yang, N., Chao C. C., Jaepil, C. ve Zou, Y. (2000). Sources of WorkFamily Conflict: A Sino-U.S. Comparison of the Effects of Work and Family Demands, The Academy of Managament Journal, 43(1): 113-123.