ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE BEDEN ALGISINA GÖRE PORSİYON TAHMİNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 86 - 104, 27.06.2019

Kevser Karlı , Yağmur Demirel

Öz

Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde beden algısının porsiyon tahminleri üzerine etkisini değerlendirmektir. Araştırmaya %46,5 (n=186)’i erkek, %53,5 (n=214)’i kadın olmak üzere toplamda 400 birey dâhil edilmiştir. Katılımcılara, kendileri ile ilgili sosyodemografik bilgiler, beslenme düzeni ve beden algısı ölçeği bölümlerini içeren anket formu uygulanmıştır. Katılımcıların antropometrik ölçümleri alınarak forma kaydedilmiştir. Daha sonra katılımcılardan laboratuvar ortamında araştırmacılar tarafından hazırlanan yiyeceklerin içerisinden bir porsiyon olarak seçtikleri tabakları, anket formunun ilgili bölümünde işaretlemeleri istenmiştir. Grubun BKİ ortalaması 22,6±3,7’dır. BKİ’ye göre %12,8’i zayıf, %64,3’i normal ve %23,’ü kilolu veya şişmandır. Katılımcıların beden algısı ölçeğinden aldığı puan ortalama 151,7±22,2’dir, erkekler 158,6, kadınlar ise 145,7 puan almıştır (p<0,05).  Kilolu/şişman olduğunu düşünen öğrenciler, zayıf veya normal ağırlıkta olduğunu düşünen öğrencilere göre ölçekten çok daha düşük puan almıştır (p<0,05). Porsiyon tahmini için gösterilen bütün besinler için cinsiyetin servis seçimlerini etkilediği bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak yiyeceklerin hem farklı miktarda hem de farklı tabak çaplarında servis edilmesi öğrencilerin porsiyon seçimlerinde farklılık yaratmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beden algısı, porsiyon tahmini, servis seçimi

Kaynakça

• 1. Uskun E, Şabaplı A. “Lise öğrencilerinin beden algıları ile yeme tutumları arasındaki ilişki”, TAF Prev Med Bull, 2013; 12(5): 519-528.
• 2. Öztürk A, Kara A, Körük S. “Üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri, cinsiyet rolleri ve yüz kızarma eğilimlerinin sosyal görünüm kaygılarını yordama gücü ve aralarındaki ilişki”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2015; 10(10): 732-748.
• 3. Hacıoğlu M. “Üniversite öğrencilerinin beden imgesi hoşnutluğu ve iletişim becerilerinin incelenmesi”, Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2017; 2(2): 1-16.
• 4. Oktan V, Şahin M. “Kız ergenlerde beden imajı ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2010; 7(2): 543-556.
• 5. Bekdaş YD. “Ergenlerde beden imgesi üzerine bir çalışma”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2004; 3(22): 67-75.
• 6. Ata A, Vural A, Keskin F. “Beden algısı ve obezite”, Ankara Med J, 2014; 14(3): 74 -84.
• 7. Kadıoğlu M, Ergün A. “Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, öz-etkililik ve etkileyen faktörler”, MÜSBED, 2015; 5(2): 96-104.
• 8. Yeşil E, Özdemir M, Köse B, Aksoydan E. “Çeşitli yaş gruplarındaki bireylerin farklı yiyecek ve içeceklere ait enerji içeriği tahminlerinin değerlendirilmesi”, Uluslararası Hakemli Beslenme Araştırmaları Dergisi, 2018; 13(Yaz Dönemi): 37-51.
• 9. Öner C, Özdemir M, Telatar B, Yeşildağ Ş. “Does plate size used in food service affect portion perception”, TJFMPC, 2016; 10(4): 182-187.
• 10. Hamurcu P, Öner C, Telatar B, Yeşildağ Ş. “Obezitenin benlik saygısı ve beden algısı üzerine etkisi”, Türk Aile Hek Derg, 2015; 19(3): 122–128.
• 11. Secord PF, Jourard SM. The appraisal of body-cathexis: Body-cathexis and the self. Journal of Consulting Psychology, 1953; 17(5): 343.
• 12. Hovardaoğlu, S. Vücut algısı ölçeği. Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 1993; 1(1): 26.
• 13. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Obezite (Şişmanlık) İle Mücadele ve Kontrol Programı (2010-2014), Ankara, 2010, Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı.
• 14. Rakıcıoğlu N, Tek Acar N, Ayaz A, Pekcan G. Yemek ve Besin Fotoğraf Kataloğu-Ölçü ve Miktarlar, III. Baskı, Ata Ofset Matbaacılık, Ankara, 2012; 1-80.
• 15. Kalafat T, Kıncal RY. “Üniversite öğrencilerinin beden memnuniyeti düzeyleri ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 2008; 23: 41-47.
• 16. Öngören B. Sosyolojik Açıdan Sağlıklı Beden İmgesi. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2015; 34: 25-45.
• 17. Burke SM, Majid DA, Manzouri AH, Moody T, Feusner JD, Savic I. Sex differences in own and other body perception. Human Brain Mapping, 2019; 40(2): 474-488.
• 18. Hoffman S, Warschburger P. Patterns of body image concerns in adolescence and early adulthood: A latent profile analysis. Eating Behaviors. April 2018; 29: 28-34.
• 19. Aktaş A, Aştı TA, Bakanoğlu E, Çelebioğlu M. Bir hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin beden imgesi algısının belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 2010; 18(2): 63-71.
• 20. Akça SÖ, Selen F. Üniversite öğrencilerinin öğün atlamaları ve günlük fiziksel aktivitelerinin beden kütle indeksi (BKİ) üzerine etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2015;14(5).
• 21. Ulaş B, Uncu F, Üner S. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinde olası yeme bozukluğu sıklığı ve etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2013; 2(2): 15-22.
• 22. Bıyıklı ET, Bıyıklı, AE, Çelik B. Selçuk üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin enerji ve besin öğesi alımlarının değerlendirilmesi. Genel Tip Dergisi, 2018; 28(1): 28-33.
• 23. Güleç M, Yabancı N, Göçgeldi E, Bakır B. Ankara'da iki kız öğrenci yurdunda kalan öğrencilerin beslenme alışkanlıkları. Gülhane Tıp Dergisi, 2008; 50(2): 102-109.
• 24. Hayes JF, Giles GE, Mahoney CR, Kanarek RB. Breakfast food health and acute exercise: Effects on state body image. Eating Behaviors, 2018; 30: 22-27.
• 25. Sutin AR, Terracciano A. Body weight misperception in adolescence and incident obesity in young adulthood. Psychological Science, 2015; 26(4): 507-511.
• 26. Fredrickson J, Kremer P, Swinburn B, de Silva, McCabe M. Weight perception in overweight adolescents: associations with body change intentions, diet and physical activity. Journal of Health Psychology, 2015; 20(6): 774-784.
• 27. Erdoğan Ö, Tütüncü İ. Üniversite Öğrencilerinin Beden Algısı, Yeme Tutumu Ve Yakın İlişki Kurma Düzeyleri Arasındaki İlişki. SSTB International Refereed Academic Journal of Sports, Health & Medical Sciences, 2015; 17: 89-115.
• 28. Acharya B, Chauhan H S, Bala I, Kaphle HP, Thapa SB. Body image satisfaction, weight perception and knowledge of obesity among adolescents in Kaski district, Nepal. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2016;15(5): 396-400.
• 29. Baykara B, Karaköse T. Kilo konuşmalarının psikolojik faktörler üzerindeki etkisi: Pilot çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 2017; 21(1): 26-33.
• 30. Zaccagni L, Masotti S, Donati R, Mazzoni G, Gualdi-Russo E. Body image and weight perceptions in relation to actual measurements by means of a new index and level of physical activity in Italian university students. Journal of Translational Medicine, 2014; 12(1): 1.
• 31. Voelker DK, Reel JJ, Greenleaf C. Weight status and body image perceptions in adolescents: current perspectives. Adolescent Health, Medicine And Therapeutics, 2015; 6: 149.
• 32. Franchina V, Coco GL. The influence of social media use on body image concerns. International Journal of Psychoanalysis and Education, 2018; 10(1): 5-14.
• 33. Yang K, Turk MT, Allison VL, James KA, Chasens, E. Body mass index self‐perception and weight management behaviors during late adolescence. Journal of School Health, 2014; 84(10): 654-660.
• 34. Yıldırım S, Uskun E. Lise öğrencilerinde şişmanlık gelişimini etkileyen risk etmenleri: toplum tabanlı bir olgu kontrol çalışması. Turkish Pediatrics Archive/Turk Pediatri Arsivi, 2018; 53(3): 155-162.
• 35. Pant B, Ahmad S, Shukla AK, Kiran C. Body image perception: An early predictor of weight change among medical students. International Journal of Social Rehabilitation, 2018; 3(1): 6-9.
• 36. Örsel S, Canpolat BI, Akdemir A, Özbay MH. Diyet yapan ve yapmayan ergenlerin kendilik algısı, beden imajı ve beden kitle indeksi açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, 2004; 15(1), 5-15.
• 37. Buscemi S, Marventano S, Castellano S, Nolfo F, Rametta S, Giorgianni G, at all. Role of anthropometric factors, self-perception, and diet on weight misperception among young adolescents: A cross-sectional study. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 2018; 23(1): 107-115.
• 38. Kim Y, Austin SB, Subramanian SV, Kawachi I. Body weight perception, disordered weight control behaviors, and depressive symptoms among Korean adults: The Korea National Health and Nutrition Examination Survey 2014. Plos One, 2018; 13(6): e0198841.
• 39. Kuan PX, Ho HL, Shuhaili, MS, Siti AA, Gudum HR. Gender differences in body mass index, body weight perception and weight loss strategies among undergraduates in Universiti Malaysia Sarawak. Malaysian Journal of Nutrition, 2011; 17(1): 67-75.
• 40. Silva SU, Barufaldi LA, Andrade SSCA, Santos MAS, CRM. Nutritional status, body image, and their association with extreme weight control behaviors among Brazilian adolescents, National adolescent student health Survey 2015. Revista Brasileira de Epidemiologia, 2018; 21(1): E180011.
• 41. Mil B. Alan Algısının Turistlerin Yemek Deneyimi Memnuniyetine Etkileri. Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi SBE. 2012.
• 42. Güngör EÖ. Üniversite öğrencilerinde porsiyon algısı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2014.
• 43. Yeşil E, Özdemir M, Köse B, Aksoydan E. Çeşitli yaş gruplarındaki bireylerin farklı yiyecek ve içeceklere ait enerji içeriği tahminlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Beslenme Araştırmaları Dergisi. 2018; 13: 37-51.
• 44. Öner C, Özdemir M, Telatar B, Yeşildağ Ş. Does plate size used in food service affect portion perception?. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 2016; 10(4): 182-187.