GENİŞLETİLMİŞ ANALİZ YÖNTEMİNE DAYALI BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ İLE ARAŞTIRMA GÖREVLİLERİNİN MOTİVASYONLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 32, 81 - 98, 01.10.2016

Berna Bulğurcu , İbrahim Tolga Çoşkun

Öz

Bu çal􀃕şman􀃕n amac􀃕 hizmet üreten üniversitelerin en önemli parçalar􀃕ndan biri olan
araşt􀃕rma görevlilerinin çal􀃕şma ortamlar􀃕nda motivasyonlar􀃕n􀃕 sağlayan faktörlerin
önem derecelerinin belirlenmesidir. Sosyo-ekonomik faktörler, öğrenci ve diğer
akademisyenlerle olan iletişim ve kurduklar􀃕 ilişkiler, çal􀃕ş􀃕lan ortamda sunulan
koşullar, kurumun sağlad􀃕ğ􀃕 sosyal imkanlar, işin kendisine ait faktörler, başar􀃕
duygusunun hissettirilmesine yönelik duygular, iş ortam􀃕nda kabul görülme ve
çal􀃕şma ortam􀃕n􀃕n sahip olduğu yönetim tarz􀃕 gibi faktörler motivasyonu ve iş
tatminini etkilediği belirlenen faktörler olarak çal􀃕şman􀃕n konusu olmuştur.
Çukurova Üniversitesi’nin en fazla öğrenci say􀃕s􀃕 ve ders yoğunluğuna sahip
fakültelerinden olan İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesine bağl􀃕 bölümlerdeki tüm
araşt􀃕rma görevlileri üzerinde gerçekleştirilen çal􀃕şmada çok kriterli karar verme
tekniklerinden biri olan Chang’in Genişletilmiş Analiz Yöntemine Dayal􀃕 Bulan􀃕k
Analitik Hiyerarşi Süreci (BAHS) modellemesinden yararlan􀃕larak motivasyonel
faktörler üzerinde bir değerlendirme yap􀃕lm􀃕şt􀃕r. Dilsel değişkenlerin kullan􀃕ld􀃕ğ􀃕
çal􀃕şma eldeki kesin olmayan verilerin güvenirliğini art􀃕rarak 36 farkl􀃕 karar
vericinin genel bir değerlendirmede bulunmas􀃕na olanak sağlam􀃕şt􀃕r. Ortaya ç􀃕kan
sonuca göre araşt􀃕rma görevlilerinin motivasyonlar􀃕n􀃕 etkileyen faktörler aras􀃕nda
en ağ􀃕r basan faktörler kümesinde çal􀃕şma koşullar􀃕, işin kendisi ve elde edilen
başar􀃕 duygusu yer al􀃕rken; hemen ard􀃕ndan 2. önem kümesinde ise sosyoekonomik
koşullar, çal􀃕şma ortam􀃕nda görülen kabul ve yönetim tarz􀃕 gelmiştir.
Çal􀃕şma arkadaşlar􀃕, öğrenciler ve üstler ile kurulan ilişki ve iletişim ise tek bir
eleman olarak 3.önem kümesinde değerlendirilirken, motivasyonu en az tetikleyen
faktör kurumun sağlad􀃕ğ􀃕 sosyal imkanlar olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

motivasyon, araştırma görevlisi, genişletilmiş analiz yöntemine dayalı bulan􀃕k analitik hiyerarşi süreci

Kaynakça

• Aczel, J., Saaty, T.L., “Procedures for synthesising ratio judgements”, Journal of Mathematical Psychology , 27, 93- 102, 1983. Ad􀃕güzel, O., Keklik, B. “Sağl􀃕k Kurumlar􀃕ndaki İşgörenlerin İş Tatmini Ve Bir Uygulama”, Dumlup􀃕nar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(29), 305-318, 2011. Ağ􀃕rbaş, I. , Çelik, Y. , Büyükkay􀃕kç􀃕, H. “Motivasyon Araçlar􀃕 Ve Is Tatmini: Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanl􀃕ğ􀃕 Hastane Başhekim Yard􀃕mc􀃕lar􀃕 Üzerinde Bir Araşt􀃕rma”, Hacettepe Üniversitesi Sağl􀃕k İdaresi Dergisi, 8, 2005. Akgündüz, Y. “Çal􀃕şanlar􀃕n Yarat􀃕c􀃕l􀃕ğ􀃕na Motivasyon Araçlar􀃕n􀃕n Etkisi: Kuşadas􀃕’ndaki Beş Y􀃕ld􀃕zl􀃕 Otel İşletmelerinde Bir Araşt􀃕rma”, Uluslararas􀃕 Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 131-148, 2013. Aşan, Ö., & Erenler, E. “İş Tatmini Ve Yaşam Tatmini İlişkisi”, Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 13(2), 2008. Barutçugil, İ., Stratejik İnsan Kaynaklar􀃕 Yönetimi, Kariyer Yay􀃕nlar􀃕, 2004. Baş, T. “Öğretim Üyelerinin İş Tatmin Profillerinin Belirlenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 2013. Bolloju, N., “Aggregation of analytic hierarchy process models based on similarities in decision makers’ preferences”, European Journal of Operational Research, 128 (2001) 499-508, 1998. Buckley, J. J., “Fuzzy Hierarchical Analysis”, Fuzzy Sets and Systems, 17 (3),1985. Chandramouleeswaran, S., Edwin, N. C., & Braganza, D. “Job stress, satisfaction, and coping strategies among medical interns in a South Indian tertiary hospital”, Indian journal of psychological medicine, 36(3), 308, 2014. Chang, D. Y., “Application of the Extented Analysis Method on Fuzzy AHP”, European Journal of Operational Research, 95(3), 1996. Çak􀃕r, E., Logistics Outsourcing and Selection of Third Party Logistics Service Provider via Fuzzy AHP, İstanbul, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009. Dieleman, M., Cuong, P. V., Anh, L. V., & Martineau, T. ,“Identifying factors for job motivation of rural health workers in North Viet Nam”, Human resources for health, 1(1), 10, 2003. Dündar, S. , Özutku, H. , Taşp􀃕nar, F. “İçsel Ve D􀃕şsal Motivasyon Araçlar􀃕n􀃕n İşgörenlerin Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir İnceleme”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 105-119, 2007. Durmuş, S. , Günay, O. “Hemşirelerde İş Doyumu Ve Anksiyete Düzeyini Etkileyen Faktörler”, Erciyes T􀃕p Dergisi, 29(2), 139-146, 2007. Genişletilmiş Analiz Yöntemine Dayalı Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ile Araştırma Görevlilerinin Motivasyonları Üzerine Bir Değerlendirme Ergeneli, A. , Eryiğit, M. “Öğretim elemanlar􀃕n􀃕n iş tatmini: Ankara’da devlet ve özel üniversite karş􀃕laşt􀃕rmas􀃕”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi,19(2), 159-178, 2001. Ergül, H. F. “Motivasyon ve Motivasyon Teknikleri”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(14), 2005. Ertuğrul, İ., “Bulan􀃕k Analitik Hiyerarşi Süreci ve Bir Tekstil İşletmesinde Makine Seçim Problemine Uygulanmas􀃕”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(1), ss. 171-192, 2007. Göksu, A., İ. Güngör, “Bulan􀃕k Analitik Hiyerarşik Proses ve Üniversite Tercih S􀃕ralamas􀃕nda Uygulanmas􀃕”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c.13, s.3 s.1-26, 2008. Gül, H. , Oktay, E. , Gökçe, H. “İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağl􀃕l􀃕k, İşten Ayr􀃕lma Niyeti Ve Performans Aras􀃕ndaki İlişkiler: Sağl􀃕k Sektöründe Bir Uygulama”, Akademik Bak􀃕ş, 15(11), 2008. Ho, W., “Integrated analytic hierarchy process and its applications-A literature review”, European Journal of Operational Research, 186, pp.211-228, 2008. İnfal, S. , Bodur, S. “Hemşirelerin Önem Verdikleri Motivasyon Araçlar􀃕”, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 19(2), 77-82, 2011. İntepeler, Ş. S. , Güneş, N. , Bengü, N. , Y􀃕lmazm􀃕ş, F. “Bir Üniversite Hastanesinde Çal􀃕şan Hemşirelerin İş Doyumu ve Kurumsal Bağl􀃕l􀃕klar􀃕ndaki Değişim”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(1), 2014. İzmirli, R. “Motivasyonun Önemi”, Medikal Teknik, (172), 2000. Karaman, F. , Altunoğlu, A. E. “Kamu Üniversiteleri Öğretim Elemanlar􀃕n􀃕n İş Tatmini Düzeyini Etkileyen Faktörler”, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 109-120, 2007. Kapusuzoğlu, Ş. “Beni Harekete Geçiren Nedir?”, Eğitim Ve Bilim, 29(131), 2004. Kök, M., & Çak􀃕c􀃕, A. “Fabrika Çal􀃕şanlar􀃕n􀃕n İş Memnuniyetini Etkileyen Etmenler”, İnsan&İnsan, 40, 2016. Laarhoven, V.P.M.J. , W. Pedrycz, "A Fuzzy Extension of Saaty's Priority Theory”, Fuzzy Sets and Systems, 1(11), pp. 229-241, 1983. Leete, L. ,“Wage equity and employee motivation in nonprofit and for-profit organizations”, Journal of Economic Behavior & Organization, 43(4), 423- 446, 2000. Lundberg, C., Gudmundson, A., & Andersson, T. D., “Herzberg's Two-Factor Theory of work motivation tested empirically on seasonal workers in hospitality and tourism”, Tourism management, 30(6), 890-899, 2009. Mengi, F. , Schreglmann, S. “Akademisyenlik Bağlam􀃕nda Bilimsel Üretkenliği Etkileyen Çevresel Faktörler”, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-17, 2013. Naktiyok, A. , Kayg􀃕n, E. “Tükenmişlik Ve İş Tatmini Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1), 2012. Önder, G., & Önder, E. , “Yoğun Bakim Hemşirelerinin İş Tatminine Etki Eden Faktörlerin Önem Derecelerinin Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi ile Belirlenmesi”, KSÜ İİBF Dergisi, 3(2), 195-216, 2013. Öztürk, Z. , Dündar, H. “Örgütsel Motivasyon Ve Kamu Çal􀃕şanlar􀃕n􀃕 Motive Eden Faktörler”, CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 57-67, 2003. Pekdemir, I. , Özçelik, O. , Karabulut, E. , Arslantaş, C. C. “Personel Güçlendirme, İş Tatmini ve Örgütsel Bağl􀃕l􀃕k Aras􀃕ndaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Bir Çal􀃕şma”, Verimlilik Dergisi, 4, 11-36, 2006. Pekel, H. N. İşletmelerde Motivasyon Verimlilik İlişkisi, Devlet Hava Meydanlar􀃕 İşletmesi Antalya Havaliman􀃕 Çal􀃕şanlar􀃕 Aras􀃕nda Bir Örnek Olay Araşt􀃕rmas􀃕, Isparta, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001. Saaty, T. L. ,The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill, New York, 1980. Wong, S. C. K., & Ladkin, A., “Exploring the relationship between employee creativity and job-related motivators in the Hong Kong hotel industry”, International Journal of Hospitality Management, 27(3), 426-437, 2008. Yaz􀃕c􀃕oğlu, İ. “Örgütlerde İş Tatmini ve İşgören Performans􀃕 İlişkisi: Türkiye ve Kazakistan Karş􀃕laşt􀃕rmas􀃕”, Bilig, 55(1), 243-264, 2010. Yerlisu, T., Çelenk, B. “Liglerde Görev Yapan Voleybol Antrenörlerinin İş Doyum Düzeylerinin Değerlendirilmesi”, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, v􀃕,(2), 87-93, 2008. Y􀃕ld􀃕r􀃕m, B. F., Önder, E., Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Bursa, Dora Yay􀃕nevi, 2015. Y􀃕ld􀃕z, S. , Savc􀃕, G. , Hüsnü, K. A. P. U. “Motive Edici Faktörlerin Çal􀃕şanlar􀃕n İş Performans􀃕na ve İşten Ayr􀃕lma Niyetine Etkisi”, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 233-249, 2014. Zeynel, E., & Çar􀃕kç􀃕, İ. H. “Mesleki Motivasyonun, İş Tatmini Ve Örgütsel Bağl􀃕l􀃕k Üzerine Etkisi: Akademisyenler Üzerine Görgül Bir Araşt􀃕rma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 2015.