Examination Of Turkish Language Teacher Candidates' Self-Efficacy Perceptions Towards Inclusive Education

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 99 - 115, 30.10.2024

Sultan Şükran Talancı

Öz

The aim of this study is to examine the self-efficacy perceptions of prospective Turkish language teachers towards inclusive education according to gender, receiving additional education for inclusion, and interacting with students with special needs. The research was designed using the survey model, one of the quantitative research methods, in accordance with the purpose of the research. The study group consists of 32 Turkish language teacher candidates who are studying in the 4th grade in the Turkish language teaching programme of a foundation university in the 2022-2023 academic year and participated in the study voluntarily. The data were collected through the self-efficacy scale developed by Teke and Sözbilir (2021) to determine the self-efficacy of pre-service teachers towards inclusive education. As a result of the research, it was determined that pre-service teachers' self-efficacy perceptions towards inclusion education were generally high. When the scale scores were examined in terms of interacting with individuals with special needs, a significant difference was found in favour of the pre-service teachers who interacted with individuals with special needs in the cooperation dimension. When the scale scores were examined in terms of the status of receiving additional education for inclusion, a significant difference was found in favour of pre-service teachers who received additional education for inclusion, both in the teaching process sub-dimension and in the overall scale.

Anahtar Kelimeler

Turkish language teacher candidates, inclusive education, self-efficacy perception

Türkçe Öğretmeni Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlik algılarının cinsiyet, kaynaştırmaya yönelik ek eğitim alma durumu ve özel gereksinimli öğrencilerle etkileşimde bulunma durumuna göre incelenmesidir. Araştırma, araştırmanın amacına uygun olarak nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim yılında bir vakıf üniversitesinin Türkçe öğretmenliği programında 4. sınıfta öğrenim gören ve çalışmaya gönüllü olarak katılan 32 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Teke ve Sözbilir (2021) tarafından öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterliklerini belirlemek amacıyla geliştirilen öz yeterlik ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlik algılarının genel anlamda yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ölçek puanları özel gereksinimli bireylerle etkileşimde bulunma durumu bakımından incelendiğinde, işbirliği boyutunda özel gereksinimli bireylerle etkileşimde bulunan öğretmen adayları lehine anlamlı olarak farklılık bulunmuştur. Ölçek puanları kaynaştırmaya yönelik ek eğitim alma durumu bakımından incelendiğinde, hem öğretim süreci alt boyutunda hem de ölçek genelinde kaynaştırmaya yönelik ek eğitim alan öğretmen adayları lehine anlamlı farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmeni adayları, kaynaştırma eğitimi, öz yeterlik algısı

Kaynakça

• Aküzüm, C. ve Akbulut, E. (2020). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 74-91.
• Ateş, R. C. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Babaoğlan, E. ve Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2): 345-354.
• Başpınar, S. ve Sönmez, N. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(4), 921-943.
• Battal, İ. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterliliklerinin değerlendirilmesi (Uşak ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Bek, H., Gülveren, H. ve Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2): 160-168.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F., (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Camadan, F. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ve bep hazırlamaya ilişkin öz-yeterliklerinin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39): 128-138.
• Creswell, J. W. (2020). Eğitim araştırmaları: nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (Ekşi, H., Çev.). İstanbul: Edam.
• Çetin, M. (2020). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik görüşlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Deniz, S. (2016). Rehber öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(38): 154-175.
• Diken, İ. H. (2006). Preservice teachers’ efficacy and opinions toward inclusion of students with mental retardation. Eurasian Journal of Educational Research, 23: 72-81.
• Dolapçı, S. ve Yıldız-Demirtaş, V. (2016). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13): 141-160.
• Gözün, Ö. ve Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2): 65-77.
• Güneyli, A., Özder, H., Konedralı, G., ve Arsan, N. (2010). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe ile diğer ders başarıları arasındaki ilişki. Mediterranean Journal of Educational Research, 7: 60-72.
• Güven, E. ve Çelik, D. B. (2012). Müzik öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma (Balıkesir Üniversitesi örneği). Journal of Educational and Instructıonal Studies in the World, 22: 160-165.
• İnceler, H., ve Özder, H. (2020). Okul öncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin tutumlarının incelenmesi: Atatürk öğretmen akademisi-KKTC Örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 719-739.
• Karabulut, H. A. (2023). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterliklerinin belirlenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 531-542.
• Kurudayıoğlu, M. ve Çetin, Ö. (2015) Temel beceriler ve Türkçe öğretimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 1-19.
• Kuzu, S. (2011). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve özduyarlılık düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Küçük-Doğaroğlu, T., ve Bapoğlu-Dümencı̇, S. S. (2015). Sınıflarında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi ve erken müdahale hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(2): 460-473.
• Lewis, R.B., Wheeler, J.J. ve Carter, S.L. (2017). Teaching students with special needs in general education classrooms (9th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Melekoğlu, M. A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim projesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2): 1053 - 1077.
• Mertoğlu, H., Sarı, O. T., Pusmaz, A., ve Balçın, M. D. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamaları yeterlikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 51(51), 131-154.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Millî eğitim istatistikleri örgün eğitim. Erişim Adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64
• Orel, A., Zerey. Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5: 23-33.
• Resmî Gazete (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Sayı: 14574.
• Özokçu, O. (2018). The relationship between the turkish pre-service teachers’ attitudes and self-efficacy beliefs concerning inclusive. International Online Journal of Educational Sciences, 10(3): 303-324
• Sarı, H. ve Bozgeyikli, H. (2003). Öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 9: 183-204.
• Sönmez, N., Alptekin, S. ve Bıçak, B. (2018). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde öz-yeterlik algıları ve hizmetiçi eğitim gereksinimleri: bir karma yöntem çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4): 2270-2297.
• Şahan, S. (2019). Rehber öğretmenlerin özel eğitime ilişkin öz yeterlik algıları ile kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Teke, D. ve Sözbilir, M. (2021). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterliklerini belirlemek için ölçek geliştirme. Eurasian Journal of Teacher Education, 2(1): 55-68.
• Toy, S. N. ve Duru, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1): 146-173.
• Yüksel, K., Diken, H.İ., Aksoy, V. ve Karaaslan, Ö. (2012). Rehber öğretmen adaylarının özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz-yeterlik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1): 137-148