Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Suçu ve Suçun Tespitine İlişkin Uygulamalar

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 71 - 140, 01.06.2021

Fırat Acay

Öz

İnsan haysiyeti Anayasa’nın ve Türk Ceza Kanunu’nun yanı sıra evrensel olarak da korunmaktadır. Günümüzde gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri sosyal medya kavramını ortaya koymuş olup, anılan mecra internet erişimine sahip her kesim, kültür ve eğitim düzeyinden insanı bir araya getirmektedir. Anonim isim ve hesapların da kullanımıyla sosyal medyada herkes her konuda yorum yapabilmektedir. Bu durum, suç tanımına uyan tutum ve ifadelerin sosyal medyaya taşınmasına yol açmaktadır. Türk Ceza Kanunu’nda kayıtlı hakaret suçu sosyal medya aracılığıyla işlenebilmekte, hakaret suçunun mecrası değişmekte ve failler kendilerini kolaylıkla gizleyebilmektedir. Bu nedenle, çalışma halihazırda yoğun bir şekilde kullanılan ve insanların hayatlarının bir parçası haline gelen internet iletişimi ile sosyal medya platformları aracılığıyla işlenen hakaret suçlarını, karşılaşılan problemleri ve bu suçlara Türk Ceza Kanunu’nun getirdiği cezai yaptırımları ele almaktadır. Ayrıca, sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçunun unsuları, alenililik unsurlarını taşıyıp taşımadığı, doğrudan paylaşım yapılmamakla beraber hakaret içerikli gönderinin beğenilmesi veya paylaşılmasındaki cezai sorumluluk ile sosyal medya hesaplarının anonim olarak kullanılmasının hakaret suçunun işlenmesine etkisi gibi hususlar da çalışmada değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ceza Hukuku, Sosyal Medyada Hakaret, Bilişim Suçları, Hakaret Suçu

Kaynakça

• ARTUK, M. E., GÖKCEN, A., ALŞAHİN M. E., ÇAKIR K. (2018), Ceza Hukuku Özel Hükümler, 17. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi.
• ÇETİN, E. (2008), Haraket Suçları, Ankara, Seçkin Yayınları 3. Baskı.
• DEMİRBAŞ T. (2009), “Ceza Hukuku Genel Hükümler”, Seçkin Yayınları, 6. Bası, Ankara.
• DÜLGER, M. V., (2020), Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 8. Baskı.
• KOCAOĞLU, S.S. (2019), Hakaret Suçu, Birinci Baskı, Seçkin Hukuk Ankara.
• ÖZBEK, V. Ö., Doğan, K., Bacaksız, P., Tepe, İ., (2017), Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 12.Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• PARLAR, A. ve BANKO, M., (2014). Hakaret ve Özel Hayata Karşı Suçlar, Adalet Yayınevi, Ankara.
• POLAT, H., ARIÇ, M., DEMİR, Ö., (2015), Bilişim Suçları ve Bilişim Yoluyla İşlenen Suçlar, Ankara: Adalet Yayınevi.
• SOYASLAN, D. (2018), Ceza Hukuku Özel Hükümler,12. Baskı,Yetkin Yayınları, Ankara.
• ŞAHİN, C., GÖKTÜRK, N., (2016), Ceza Muhakemesi Hukuku II, 5.Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları.
• TANERİ, G. (2013). Hakaret Tekzip Tazminat, 2. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara.
• YENİSEY, F., NUHOĞLU, A., (2017), Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• YETİM, S. (2016). Sosyal Medyadan Elektronik Delil Toplama ve Değerlendirme, 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınları.
• YURTCAN, E. (2019). Yargıtay Kararları Işığında Hakaret Suçları, 4. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları. 42
• APAYDIN, C., (2015), Bilişim Sisteminin İşleyişini Engelleme ve Bozma Suçları, Ceza Hukuku Dergisi, 10(29), 205-264.
• ARISOY, M. (2007) “Hakaret”, TBB Dergisi, Sayı 72.
• ARSLAN, M. E., (2017), Sosyal Medyada Kişilik Hakları İhlalleri ve Korunma Yolları, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 123-154.
• AYDIN, D., (2013), Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19 (2), 879-918.
• BECAN, C., (2011), Değişen İletişim Ortamında Kurumsal Blogların Çağdaş Halkla İlişkiler Alanındaki Yeri: Kavramsal Bir Çerçeve, Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21, 47-59.
• CARR, C.T. ve HAYES, R..T (2015) Social Media: Defining, Developing, and Divining, Atlantic Journal of Communication, 23:1, 46-65.
• CINGI, M., (2015), Onlıne Pazarlama İletişiminde Kullanılan Video İçeriklerinin Ürün Tanıtımına Etkisi, Humanities Sciences , 10(4), 145-163.
• ÇAMAK, S., (2016), Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarına Göre İfade Özgürlüğünün Sınırlanması, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(6), 1067-1090.
• ÇALIŞKAN, M. ve MENCİK, Y., (2015), Değişen Dünyanın Yeni Yüzü: Sosyal Medya, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 254-277.
• ERDEM R, M, ŞENTÜRK C, (2017) “Sosyal Ağlar Üzerinden İşlenen Hakaret Suçlarında Ceza Sorumluluğu”, DEÜ Hukuk Fakültesi, Şeref Ertaş Armağanı, C 19, Özel Sayısı.
• ERDOĞAN Y, (2015) “Sosyal Medya Aracılığı ile İşlenen Hakaret Suçu” Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 6 43
• ERKUL, E. R., (2009), Sosyal Medya Araçlarının (Web 2.0) Kamu Hizmetleri ve Uygulamalarında Kullanılabilirliği, Türkiye Bilişim Derneği, 116, 96-101.
• ERSOY, U., (2020), Ceza Hukukunun Gri Alanı: Tehlike Suçları, Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit’e Armağan, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 11(41), 27-64.
• GÜLSEREN, F. (2013) “İnternet Ortamında İşlenen Hakaret Suçları”, LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1)
• GRIFFEN, S. (2017), (Ed) Barbara Trionfi, Defamation and Insult Laws in the OSCE Region: A Comparative Study, Organization for Security and Co-operation in Europe The Representative on Freedom of the Media.
• İSMAYILOV KARADOĞAN E., SUNAL, G., (2012), Gözetlenen ve Gözetleyen Bir Toplumda, Beden ve Mahremiyet İlişkisi: Facebook Örneği, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(18), 21-41.
• KAYA, M., (2015), Sosyal Medya ve Sosyal Medyada Üçüncü Kişilerin Kişilik Haklarının İhlali, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 28(119), 277-306.
• KILIÇ, M. S., (2015), Siber Suçlarla Mücadelede Log Yönetiminin Önemi, İstanbul Barosu Dergisi, 89(1), 103-130.
• KOÇ, İ., ÇAKIR, H., (2015), Denetim süreçlerinde dijital delillerin elde edilmesi ve korunması, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 12(2), 1092-1110.
• KONUK, N. ve APAY, Y. (2019), “Sosyal Medyada İşlenen Suçlara İlişkin Yargıtay Ceza Daireleri Kararlarının İçerik Analizi İle İncelenmesi”, Yeni Yüzyılda İletişim Araştırmaları, İksad Yayınları.
• MAHMUTOĞLU, F . (2011). Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından İnternet Süjelerinin Ceza Sorumluluğu. Journal of Istanbul University Law Faculty, 59 (1-2) , 39-4
• URL-1 TDK Güncel Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 21 Kasım 2020)
• ÖZAYDIN, Ö., (2019), Sosyal Medya Aracılığıyla Kişilik Haklarının İhlali, Fasikül Hukuk Dergisi, 11(111), 511-521. 44
• ÖZEN, M., (2008), “Hakaret Suçu ve İnternet Yoluyla İşlenmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, s.75, Ankara.
• ÖZKUL, D., (2002), Bilişim Sistemi Kavramı ve Bilişim Sistemlerinin Denetimi, Sayıştay Dergisi, 13(44), 11-34.
• SOYSAL, İ. (2018) “Sosyal Medya Fenomenlerinin Hukuki Statüsü” Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 13, Sayı 132.
• TÜRAY, A. ve ERDOĞAN, I. (2019). Gıyapta Hakaret Suçunda İhtilatın Hukuksal Niteliği, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, C.21, Özel Sayı, s. 1325-1374
• UYANIK, F. (2013), Sosyal Medya: Kurgusallık ve Mahremiyet, Kocaeli Üniversitesi Yeni Medya Kongresi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• YENİDÜNYA, A. C., Alşahin M. E., (2007), Bireyin Şerefine Karşı Suçlar, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 19(68), 43-93.
• YURDAKUL, M., ve DALKILIÇ, N. (2016). “Sigortacılık Sektöründe Dijital Çağ”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 50, 49-67.
• KARAGÖZ, K., (2004), İfade Özgürlüğü ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Sınırlandırılması Sorunu. (Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ÖZOCAK, G. “Sosyal Medyada İşlenen Suç Tipleri Ve Suçluların Tespiti.” Özocak Hukuk & Danışmanlık. http://www.ozocak.com/Dosyalar/a104b3.pdf (Erişim Tarihi: 21 Kasım 2020.)
• ÜSKÜDAR, Ç. (2020) Sosyal Medya Yoluyla Hakaret Suçu, https://www.uskudar.av.tr/sosyal-medya-yoluyla-hakaret-sucu/#Sosyal-Medya-Yoluyla-Hakaret-Sucu (Erişim Tarihi: 21 Kasım 2020)
• KOÇ, S. (2013). “Hukuksal Bağlamda Sosyal Medya Analizi Ve Kıyaslamalı Mevzuat Önerileri”, (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul Bilgi Üniversitesi. 45
• SEZEN, D., (2016), Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu (Yüksek Lisans Tezi), Çankaya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• YILLAR, H., (2008), 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu (Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku, Kocaeli.