Bir Üniversite Hastanesinde COVID-19 Tanısı Alan Sağlık Çalışanlarının Sosyal İlişkilerindeki Dönüşümlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Sayı: 13, 30 - 50, 31.12.2022

Gülçin Yapıcı , İrem Altınören Evgin , Günnur Ertong Attar , Ahmet Öner Kurt

https://doi.org/10.21733/ibad.1092192

Öz

Çalışmanın amacı, bir üniversite hastanesinde COVID-19 tanısı konmuş sağlık çalışanlarının hastalandıktan sonra yaşadıkları damgalanma, aile, iş, sosyal çevre ile ilişkilerinde ve geleceğe bakışlarındaki dönüşümü belirlemektir. Tanımlayıcı tipteki çalışmanın verileri 29 Mart-29 Mayıs 2021 tarihleri arasında bir üniversitesi hastanesinde görev yapan ve COVID-19 tanısı konan 108 sağlık çalışanından elde edildi. Anket formu, Google Forms kullanılarak katılımcılar tarafından çevirim içi olarak dolduruldu. Ankette katılımcıların sosyodemografik özellikleri, COVID-19’a yakalanması sonrasında işyerinde, evde ve sosyal hayatındaki değişimler, mesleğine, çalıştığı kuruma ve yönetime karşı olan duygu ve düşüncelerinin sorgulandığı 57 sorudan oluşmaktadır. Verilerin analizinde Ki kare testi, Student t testi ve Mann-Whitney U testi kullanıldı. p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Katılımcıların %56.5’i kadın, %50.0’ı evliydi ve yaş ortalaması 32.31±7.94 yıldı. %34.3’ü hemşire, %25.0’ı doktordu. Pandemide katılımcıların %33.3’ü istifa etmeyi, %21.3’ü emekli olmayı düşünmüştü. Hastalığı süresince bekledikleri sosyal desteği çevrelerinden alma sıklığı %79.6 idi. Katılımcıların %67.6’sı sağlık çalışanı olduğu için çevresindeki kişiler, arkadaşları tarafından damgalandığını belirtti. Çalışanların %80.6’sı kendisinden çok aileleri için endişelendiğini, %75.0’ı hayata bakışının olumsuz yönde değiştiğini, %66.7’si gelecek hayallerinin gerçekleşmeyeceğinden kaygılandığını belirtti. Aile, iş, sosyal yaşam dengesindeki bozulmalar, hissettikleri damgalanma durumları, hayata ve geleceklerine yönelik bakışlarındaki değişimler sağlık çalışanlarının refahını olumsuz etkileyen durumlardı. Pandeminin sağlık çalışanlarına getirdiği sosyal, psikolojik yüklerin de politika yapıcılar tarafından göz önüne alınması, çözümlerin kısa sürede geliştirilmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, sosyal damgalanma, sağlık çalışanı, sosyal dönüşüm

Destekleyen Kurum

Yok

Evaluation of changes in the social relations of healthcare workers diagnosed with COVID-19 in a university hospital

Öz

The aim of this study to determine the stigma experienced by healthcare professionals diagnosed with COVID-19 in a university hospital after getting sick, and the change in their relationships with family, work, social environment and their outlook on the future. The datas of the descriptive study were obtained from 108 healthcare workers who were diagnosed with COVID-19 and worked at a university hospital between 29 March and 29 May 2021. The questionnaire was filled online by the participants using Google Forms. The questionnaire consists of 57 questions in which the sociodemographic characteristics of the participants, the changes in their workplace, home and social life after contracting COVID-19, their feelings and thoughts towards their profession, the institution they work for and the government. Chi-square test, Student's t test and Mann-Whitney U test were used in the analysis of datas. p<0.05 was considered statistically significant. 56.5% of the participants were women, 50.0% were married, and the mean age was 32.31±7.94 years. 34.3% were nurses and 25.0% were doctors. During the pandemic, 33.3% of the participants thought of resigning and 21.3% of them retiring. The frequency of receiving the social support they expected during the illness from their environment was 79.6%. Since 67.6% of the participants were stigmatized by the people around them and their friends. 80.6% of the employees are more worried about their families than themselves, 75.0% of them are worried that their outlook on life has changed negatively, 66.7% are worried that their future dreams will not come true. The deterioration in the balance of family, work and social life, the stigma they felt, the changes in their perspectives on life and their future were the conditions that adversely affected the well-being of health workers. It is important that the social and psychological burdens brought by the pandemic to health workers are also taken into account by policy makers and solutions are developed in a short time.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, social stigma, healthcare worker, social change

Kaynakça

• Altınışık Ergur, G., Nuhoğlu, Ş., Çobanoğlu, C., Çetin, N., Bostan, P. ve Ergur, A. (2021). Adanmışlıktan tükenmişliğe, tükenmişlikten vazgeçişe: COVID-19 pandemisi’nde istifa eden/emekli olan hekimlerin çığlığı. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 41(1), 73-102.
• Bagcchi, S. (2020). Stigma during the COVID-19 pandemic. The Lancet, 20, 782.
• Bai, Y., Lin, C.C., Lin, C.Y., Chen, L.Y., Chue, C.M. ve Chou, P. (2004). Survey of stress reactions among health care workers involved with the SARS outbreak. Psychiatr Serv, 55(9), 1055-7.
• Bana, P.E. (2020). Evaluation of the negative situations and social stigma perception of healthcare employees in the covid-19 outbreak process. Research Journal of Business and Management, 7(4), 288-298.
• Chopra, K.K. ve Arora, V.K. (2020). COVID-19 and social stigma: Role of scientific community. Indian Journal of Tuberculosis, 67, 284-285.
• Dickson, A. ve Adu Mensah, J. (2020). The psychological distress and mental health disorders from COVID-19 stigmatization in Ghana. Social Sciences & Humanities Open, 1-22.
• Enli Tuncay, F., Koyuncu, E. ve Özel, Ş. (2020). Pandemilerde sağlık çalışanlarının psikososyal sağlığını etkileyen koruyucu ve risk faktörlerine ilişkin bir derleme. Ankara Med J, 2, 488-501
• Ersoy, S., Özkahraman Koç, Ş. ve Ersoy, İ.H. (2020). COVİD-19’lu hastalara tedavi ve bakım veren sağlık çalışanlarının görüşlerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 15(6),1037-1049.
• Fırat, M., Kanbay, Y., Utkan, M., Demir Gökmen, B. ve Okanlı, A. (2021). COVID-19 pandemisinde hizmet veren sağlık çalışanlarının psikososyal zorlanmaları: Türkiyeden nitel bir çalışma. Gevher Nesibe Journal of Medical & Health Sciences, 6(13), 74-80.
• Froessl, L.J ve Abdeen, Y. (2021). The Silent Pandemic: The psychological burden on frontline healthcare workers during COVID-19. Psychiatry Journal, 1-21.
• Grover, S., Singh, P., Sahoo, S. ve Mehra, A. (2020). Stigma related to COVID-19 infection: Are the health care workers stigmatizing their own colleagues? Asian Journal of Psychiatry, 53, 102381.
• Jianbo, L., Simeng, M., Ying, W., Zhongxiang, C., Jianbo, H., Ning, W., Jiang, W….. ve Shaohua, H. (2020). Factors associated with mental health outcomes among health careworkers exposed to coronavirus disease 2019. JAMA Network Open, 3(3), e203976.
• Khalid, M.F, Alam, M., Rehman, F. ve Sarfaraz, R. (2021). Stigmatization of healthcare workers during the COVID-19 Pandemic. Pakistan Journal of Medical & Health Sciences, 15(6), 1379-83.
• Önen Sertöz, Ö., Kuman Tunçel, Ö., Sertöz, N., Hepdurgun, C., İşman Haznedaroğlu, D. ve Bor, C. (2021). Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 32(2), 75-86.
• Özbezek, B.D., Paksoy, H.M. ve Çopuroğlu, F. (2021). Covid-19 Pandemi döneminde sağlık çalışanlarının sosyal destek algılarının tükenmişlik düzeyine etkisi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 413-434.
• Perry, P. ve Donini-Lenhoff, F. (2010). Stigmatization complicates infectious disease management. American Medical Association Journal of Ethics, 12(3), 225-230.
• Pettit Bruns, D., Kraguljac, N.V. ve Bruns, T.R. (2020). COVID-19: Facts, cultural considerations, and risk of stigmatization. Journal of Transcultural Nursing, 31(4), 326-332.
• Ramaci, T., Barattucci, M., Ledda, C. ve Rapisarda, V. (2020). Social Stigma during COVID-19 and its impact on HCWs outcomes. Sustainability, 12, 3834.
• Singh, R. ve Subedi, M. (2020). COVID-19 and stigma: Social discrimination towards frontline healthcare providers and COVID-19 recovered patients in Nepal. Asian Journal of Psychiatry, 53,102222.
• Singh, R., Subedi, M., Sunar, C.B., Pant, S., Singh, B., Shah, B. ve Mahato, S. (2021). Association of social stigma of COVID-19 with work satisfaction, burnout and fatigue among health care workers in Nepal. Global Psychiatry Archives, 4(2), 180-190.
• Taylor, S., Landry, C.A., Rachor, G.S., Paluszek, M.M ve Asmundson, G.J.G. (2020). Fear and avoidance of healthcare workers: An important, under-recognized form of stigmatization during the COVID-19 pandemic. J Anxiety Disorders, 75, 102289.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Haftalık COVID-19 Tablosu. 26 Şubat-4 Mart 2022. 19 Mart 2022 tarihinde https://covid19.saglik.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Türk Tabipleri Birliği. Sağlık Bakanlığı Önünden Seslendik: “Pandeminin Ağır Sonuçlarının Sorumlularını Biliyoruz! Kaybettiklerimizi Saygıyla Anıyoruz” 11.03.2022. 19 Mart 2022 tarihinde https://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/haber_goster.php?Guid=7c7a0054-a12f-11ec-89f8-6d5c8480f757 adresinden erişildi.
• Williams, J., Gonzalez-Medina, D., & Le, Q. (2011). Infectious diseases and social stigma. Applied Technologies & Innovations, 4(1), 58-70.
• World Health Organization. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. 19 Mart 2022 tarihinde https://covid19.who.int adresinden erişildi.
• World Health Organization. Closing the gap in a generation health equity through action on the social determinants of health. Geneva, 2008. 1 Kasım 2021 tarihinde https://www.who.int/publications/i/item/WHO-IER-CSDH-08 adresinden erişildi.
• World Health Organization. Director-General's opening remarks at the World Health Assembly - 24 May 2021. 1 Kasım 2021 tarihinde https://www.who.int/director-general/speeches/detail/director-general-s-opening-remarks-at-the-world-health-assembly---24-may-2021 adresinden erişildi.
• World Health Organization. COVID-19: Occupational health and safety for health workers. 2 February 2021. 1 Kasım 2021 tarihinde file:///D:/Users/ME%C3%9C/Downloads/WHO-2019-nCoV-HCW_advice-2021.1-eng%20(1).pdf adresinden erişildi.
• Yeni Elbay, R., Kurtulmuş, A., Arpacıoğlu, S. ve Karadere, E. (2020). Depression, anxiety, stress levels of physicians and associated factors in Covid-19 pandemics. Psychiatry Research, 290, 113130.
• Yüncü, V. ve Yılan, Y. (2020). COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarına etkilerinin incelenmesi: Bir durum analizi. Iğd Üniv Sos Bil Der, Ekim Ek Sayı, 373-401