AKADEMİSYENLERİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ : SİSTEMATİK BİR DERLEME

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 163 - 180, 31.08.2018

Zihniye Okray

https://doi.org/10.21733/ibad.370288

Cited By: 2

Öz

Tükenmişlik duygusal tükenme,
duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık hissi ile birlikte seyreden ve bireylerle
yüz yüze çalışmayı gerektiren meslek gruplarında sık rastlanan bir sendromdur.
Her ne kadar da tükenmişlik sendromunun sağlık çalışanları, öğretmenler ve
benzeri meslek grupları için çalışılmış ve tükenmişliği artıran etkenlerin
neler olduğu araştırılsa da akademisyenlerin tükenmişliği ile ilgili
genellenebilir sonuçlara ulaşmak için yeterli çalışmalar yapılmamıştır.  Bu çalışmanın amacı akademisyenlerle yapılan
çalışmaların sistematik bir derlemesini yapmaktır. Çalışmanın sonucunda
akademik unvan, çalışma yılı, cinsiyet, haftalık ders saati gibi değişkenlerin
akademisyenlerin tükenmişliğinde en önemli etkenler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, akademisyen, üniversite, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, sistematik derleme

ACADEMICIANS’ BURNOUT: A SYSTEMATIC REVIEW

Öz

Burnout characterized by emotional
exhaustion, depersonalization and diminished personal accomplishement of
occupational groups which was especially working with individuals in a face to
face manner. Burnout studied mostly in helping proffesions and teachers also
predictive factors of bıurnout investigated. But the literature and studies
about academicians burnout is not well studied and there are no data for
generability. The aim of this study make a systematic review about academicians
burnout. As a result variables such as 
academic title, duration of working as years, gender and weekly work
loadare the main predictors of academicians burnout. 

Anahtar Kelimeler

: Burnout, academician, university, Maslach Burout Inventory, systematic review

Kaynakça

• *Ardıç, K., ve Polatcı, S.( 2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69-96.
• *Arslan, R., ve Acar, B.N.(2013). A Research on Academics on Life Satisfaction, Job Satisfaction and Professional Burnout, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 281-298.
• Azeem, S.M. ve Nazir, N.A.(2008). A Study of Job Burnout among University Teachers, Psychology Developing Societies, 20(1):51-64.
• Barnes, L.L.B., Agago, M.O & Coombs, W.T. (1998). Effects of job-related stress on faculty intention to leave academia. Research in Higher Education. 39, 457-469.
• Blix, A.G., Cruise, R.J., Mitchell, B.M. & Blix, G.G. (1994). Occupational stress among university teachers. Educational Research, 36, 157-169.
• * Budak, G. Ve Sürgevil, O.( 2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama, D.E.Ü.İİ.B.F Dergisi, 20(2): 95-108.
• *Can, A., ve Tiyek, R.(2015). Tükenmişlik Sendromu: Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 72-93.
• Chen, W.S., Haniff, J., Siau, C.S., Seet, W., Loh, S.F., Jamil, M.H.A., Sa’at, N., ve Baharum, N., (2014). Burnout in Academics: An Empirical Study in Private Universities in Malaysia, The International Journal of Social Sciences and Humanities Invention, 1(2):62-72.
• Cordes, C.L. ve Dougherty, T.W., (1993). A review and an integration of research on job burnout, Academy of Management Review, 18(4):621-656.
• *Curun, F., ve Özkılıçcı, G.(2016). Vakıf Üniversitesinde çalışan Akademisyenlerde Tükenmişliğin Yordayıcıları: Örgütsel Adalet Algısı ve çatışma Çözme Stilleri, Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 36(1):65-80. *Çan, E., Topbaş, M., Yavuzyılmaz, A., Çan, G. ve Özgün, Ş.( 2006). Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesindeki Araştırma Görevlisi Hekimlerin Tükenmişlik Sendromu ile İş Doyumu Düzeyleri ve İlişkili Faktörler, O.M.Ü. Tıp Dergisi, 23(1):17-24.
• *Çankır, B.(2017). Akademisyenlerde Tükenmişliğin Örgütsel vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi, Yönetim Bilimleri Dergisi, 15829):193-209.
• *Çavuş,M.F., Gök, T. Ve Kurtay, F.(2007). Tükenmişlik: Meslek Yüksekokulu Akademik Personeli Üzerine Bir Araştırma, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2): 97-108.
• *Çavuşoğlu, G., Ünver, Ş., Doğan, E., İslamoğlu, İ., ve Özdemir, S.( 2015). Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Elemanları ile Diğer Fakülte Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması, Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 10(1):4-12.
• *Demir, R., Türkmen, E., ve Doğan, A.(2015). Akademisyenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi, International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4): 1194-1222.
• * Denizoğlu, S., Yılmaz, B., Akyıl, R., ve Akyıl, M.Ş.( 2005). Atatürk Üniversitesinde Diş Hekimliği Fakültesinde Çalışan Diş Hekimlerinin ve Hemşirelerin Mesleki Durum Değerlendirmesi, Bölüm II: Tükenmişlik, Atatürk Ünivesitesi, Diş.Hek.Fak. 15(2), 43-53.
• *Derinbay, D.(2012). Öğretim Elemanlarının İş Doyumları ile Mesleki Tükenmişliklerinin İncelenmesi ( Pamukkale Üniversitesi Örneği), e-Journal of New World Sciences Academy, 7(3): 910-928.
• *Dinç, M., Bitlisli, F., Çetinceli, E., ve Aydın, S.Z.( 2013). ÖĞRETİM Elemanlarının Tükenmişliğinde Beş faktör Kişilik Özelliklerinin Etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Meslek Yüksekokulları Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(9), 44-69.
• *Doğan, A., Demir, R., ve Türkmen, E.(2016). Rol Belirsizlinin, Rol Çatışmasının ve Sosyal Desteğin Tükenmişliğe Etkisi: Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde çalışan Akademik Personelin Tükenmişlik Düzeylertinin Karşılaştırılması, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1), 37-67.
• *Eker, M., Anbar, A., ve Karabıyık, l.(2007). The Relationship Between Demographic Characteristics and Burnout Among Academicians in Turkey, Akademik Araştırmalar Dergisi, 34, 14-35.
• *Ersoy, S., Kavalcı, C., Yel, C., Yılmaz, F., Kavalcı, G., ve Aslan, Ö.(2014). Tıp Fakültesi Hastahaneleri ve Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri’nde çalışan Acil Tıp Asistanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması, Ankara Med J, 14(2), 41-45.
• *Fadlelmula, F.K.(2014). Academicians’ Burnout Levels, OMÜ Eğt.Fak.Derg, 33(2),422-438.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff Burnout, Journal of Social Issues, Vol. 30, pp. 159 – 165.
• *Gezer, E., ve Yenel, F.(2009). Stres Veren Yaşam Olaylarının Öğretim Elemanlarının Depresyon ve Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi, gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, XIV(4), 1-13.
• Ghorpade, J., J. Lackrtiz, ve G. Singh (2007). Burnout and personality: Evidence from academia. Journal of Career Assessment, 15: 240–56.
• Gök Balcı, U., Demir, Ş., Kurdal, Yıldız, Kotuncu, G., Deniz, Y., Tereci, Ö., Mandus, F., Yalçınkaya, S. Ve Öngel, K.( 2013). Hemşirelerde Tükenmişlik ve Yorgunluk Semptomları, Tepecik Eğit Hast Derg; 23(2):83-87.
• Guidotti, T. (1995). Occupational mortality among firefighters: Assessing the association.Journal of Occupational and Environmental Medicine 37: 1348–56.
• Gülseren, Ş., Karaduman, E., Kültür, S. (2000). Hemşire ve teknisyenlerde tükenmişlik sendromu ve depresif belirti düzeyi. Kriz Dergisi; 8(1): 27–38.
• *Gün, F., ve Baskan, Atanur, G.(2017). Öğretim Elemanlarının Algılarına Göre Örgütsel Sinizm ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2):361-379.
• Helvacı, I., ve Turhan, M. (2013). Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi: Silifke’de Görev Yapan Sağlık Çalışanları Üzerinde bir Araştırma, İşletme ve İktisat çalışmaları Dergisi, 1(4):58-68.
• Herdman, E.A.( 2006). Derleme Makale Yazımında, Konferans ve Bildiri Sunumu Hazırlamada Pratik Bilgiler, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1):2-4.
• Higgins, P.T.J. ve Green, S.( 2008). Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions, Wiley-Blackwell, England.
• Izgar, H. (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• *İraz, R., ve Ganiyusufoğlu, A.(2011). Örgütlerde Mesleki Tükenmişlik ve Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21, 451-472.
• *Kahya, C.(2015). Örgütsel Sessizlik ve Tükenmişlik Sendromu İlişkisi, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10), 523-546.
• *Karabıyık, l., Eker, M., ve Anbar, A.( 2008). Determining the factors that affect burnout among academicians, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(2), 91-115.
• *Karapınar, P.B., Camgöz, S.M., ve Ekmekc,, Ö.T.( 2016). The Mediating Effect of Organizational Trust on the Link between the Areas of Work Life and Emotional Trust, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 16(6):1947-1980.
• Kaya, N., Kaya, H., Ayık, S.E., Uygur, E.(2010). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde tükenmişlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1):401–19. *Kaygın, E., ve Naktiyok, A.(2012). Tükenmişlik ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Akademik Personel Üzerinde Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), 99-118.
• Koçak, R.(2009). Okul Yöneticilerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1):65-83.
• *Konakay, G.(2013). Akademisyenlerde Duygusal Zeka Faktörlerinin Tükenmişlik Faktörleri İle İlişkisine Yönelik Bir Araştırma: Kocaeli Üniversitesi Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 121-144.
• *Kulavuz-Önal, D., ve Tatar, S.( 2017). Teacher burnout and participation in professional lerning activities: Perspectives from university English language instructors in Turkey, Journal of Language and Linguistic Studies, 13(1): 283-303.
• Kutanis, R.Ö. ve Karakiraz A.(2013). Akademisyenlerde Tükenmişliğin Kopenhag Tükenmişlik Envanteri(CBI) ile Ölçülmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği, İşletme Bilimi Dergisi, 1(2): 13-30.
• *Küçüksüleymanoğlu, R.(2007). Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeyleri, Eurasian Journal of Educational Research, 28, 101-112.
• Lackritz, J.R.(2004). Exploring burnout among university faculty: Incidence. performanceand demographic issues.Teaching and Teacher Education20: 713–29.
• Magnano, P. Paolillo, A. Ve Barrano, C. (2015). Relationships between Personality and Burn-Out: An Empirical Study with Helping Professions’ Workers, International Journal of Humanities and Social Science Research, 1:10-19.
• *Markaroğlu, K., Kargın, N.,Ç., ve Erkal M.A.( 2017). Bir iş Hekimliği Fakültesi Çalışanlarında Periyodik Muayene, Viral Parametreler, Tükenmişlik Sendromu ve Depresyon Durumlarının Değerlendirilmesi, Euras J Fam Med, 6(1):25-34.
• Maslach, C. ve S. E. Jackson (1981). The Measurement of Experienced Burnout, Journal of Occupational Behavior,Vol. 2, pp. 99 – 113.
• Maslach, C., S.E. Jackson, ve M.P. Leiter (1996).Maslach Burnout Inventory Manual. 3rd ed.Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
• Maslach, C., W. B. Schaufelı ve M. P. Leiter (2001). Job Burnout, Annual Review Psychology, Vol. 52, pp. 397 – 422.
• *Orhan, U., ve Komşu, U.C.( 2016). Akademisyenlerde Özyeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin, Öğrenmeye Yönelik Tutuma ve İş Tatminine Etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3):1-18.
• Özler, D.E. ve Atalay, C.G.( 2011). A research to determine the relationship between organizational cynicism and burnout levels of employees in health sector, Business and Management Review, 1(4):26-38.
• *Taşlıyan, M., Hırlak, B., ve Çitfçi, G.E.(2014). Akademisyenlerin Duygusal Zeka, İş Tatmini ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki, Journal of Business Reserach Turk, 6(3), 63-80.
• Tijdink, J. K., Vergouwen, A. C. M., & Smulders, Y. M. (2013). Publication Pressure and Burn Out among Dutch Medical Professors: A Nationwide Survey. PLoS ONE, 8(9), e73381.
• *Toker, B.(2011).Burnout Among University Academicians: An Empirical Study on the Universities of Turkey, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), 114-127.
• Salami, S.O. (2006). Management of stress among trainee-teachers through cognitive behaviour therapy.Personality Study and Group Behaviour, 26, 1-25.
• Salami, S.O.(2010). Job Stress and Burnout among Lecturers: Personality and Social Support as Moderators, Asian Social Science, 7(5): 110-121.
• Seferoğlu, S.S., Yıldız, H. Ve Avcı Yücel, Ü.(2014). Öğretmenlerde Tükenmişlik: Tükenmişliğin Göstergeleri ve bu Göstergelerin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Eğitim ve Bilim, 39(174):348-364.
• Smith, E. Anderson, J.L. ve Lovrich, N.P. (1995). The multiple sources of workplace stress among land-grantuniversity faculty. Research in Higher Education, 36, 261-282.
• Volpe, R. L., Mohammed, S., Hopkins, M., Shapiro, D., ve Dellasega, C. (2014). The Negative Impact of Organizational Cynicism on Physicians and Nurses. The Health Care Manager, 33(4), 276–288.
• Watts, J. ve Robertson, N. (2011). Burnout in university teaching staff: A systematic literature review, Educational Research, 53(1), 33-50.
• Zysberg, L., Orenshtein, C., Gimmon, E., & Robinson, R. (2016, April 11). Emotional Intelligence, Personality, Stress, and Burnout Among Educators. International Journal of Stress Management. Advance online publication. http://dx.doi.org/10.1037/str0000028.
• * Sistematik Derleme çalışmasına dahil edilen makaleler.