BİTKİLERİN KÜLTÜREL ÇAĞRIŞIMLARI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 503 - 514, 30.12.2018

Nilgün Güneroğlu , Elif Kaya Şahin , Elif Aktürk

https://doi.org/10.21733/ibad.417350

Cited By: 2

Öz

Kültür, toplumların geçmişten günümüze
birikimlerinden oluşan, gelenek, görenek, inanış, bilim ve sanat etkinlikleri
ile şekillenen her türlü maddi ve manevi
özelliklerin bütünüdür. Coğrafik yapı, iklimsel etkenler, dini inanışlar, dil
toplumların kendi kültürülerini şekillendirmesine ve bunun sonucunda da dünya
üzerinde kültürel farklılıkların oluşmasına neden olmuştur. İnsanlığın var
oluşunda önemli bir yeri olan bitkilerin bu kültürel farklılıklar içinde insan
yaşamının ayrılmaz bir parçası olduğu görülmektedir. İnsanlar ve hayvanların
temel besin kaynağı olan bitkiler ilaç yapımından, havanın temizlenmesi ve
çevrenin iyileştirilmesine kadar önemli yararlar sağlarlar. Bunların yanı sıra
kutsal kitaplarda cennet tasvirlerinde bazı bitki türlerinin kullanılması bu
bitkilere olan düşünceyi farklı boyutlara taşımıştır. Örneğin; hayat ağacı
genellikle toplumlarda yaratılışın kaynağı, yaşam-ölüm, bereket, şifa ve
ölümsüzlüğü sembolize etmek kullanılan bir ağaçtır. Bu ağacın maddi varlığından
ziyade taşıdığı anlam ve temsil ettiği düşünce önemlidir. Dini olarak yeraltı,
yeryüzü ve gökyüzünü içeren üç alemi birbirine bağlar ve cinsi toplumdan
topluma değişir. Bitkilerin insanlar için oldukça önemli olan bu değerleri
farklı kültür ve coğrafyalarda bir ifade aracı olmuş, sembolik düşüncelerin ve
anlamların dile getirilmesinde kullanılmıştır.

Bu nedenlerle bu
çalışmanın amacı geçmişten günümüze kadar bitkilerin, farklı kültürler ve
Türklerde sembol değerler olarak kullanımı ve bu bitkilerin günümüz dünyasında
peyzaj uygulamalarındaki işlevselliklerinde bu sembolik değerlerine önem
verilip verilmediği araştırılmıştır. Sonuç olarak sembolik değere sahip
bitkilerin farklı kültürlerde de olsa hala önemli olduğu ve bugünkü kentlerde
yapılan bitkisel tasarımlarında sahip oldukları sembolik değerleri yansıtacak
şekilde özenle kullanıldığı görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Bitki Türleri, Kültür, İnanış, Sembol, Bitkisel Tasarım

Kaynakça

• Ağaç, S. M. S., & Sakarya, M. (2015). Hayat Ağacı Sembolizmi. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 1, 1-14.
• Altınçekiç, H. S. Ç. (2016). Japon Ruhunda Bahçe Yaratmak. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 16(2).
• Arslan, S. (2014). Türklerde Ağaç Kültü ve Hayat Ağacı. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1.
• Bars, M. E. (2014). Türk Kültüründe Ağaç Kültü ve Şor Kahramanlık Destanlarına Yansımaları. The Journal Of Acedemic Social Science Studies.
• Ergun, P. (2010). Türk Kültüründe Ruhlar ve Orman Kültü. Millî Folklor, 87, 113-121.
• Ergun, M., Osmanoğlu, A., Özbay, N., & Cakir, A. (2014). Bel (Aegle marmelos (L.) Corr. Serr.) Meyvesi. Meyve Bilimi, 1(2), 15-20.
• Gousia, S. K., Kumar, K. A., Kumar, T. V., & Latha, J. N. L. (2013). Biological activities and medicinal properties of Couroupita guianensis. International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Science Research, 3(4), 140-143.
• Gürsoy, Ü. (2012). Türk Kültüründe Ağaç Kültü ve Dut Ağacı. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (61).
• Küçükkömürler, S. (2011). Olive in culture. Pakistan Journal of Nutrition, 10(2), 200-202.
• Nyeem, M. A. B., Haque, M. S., Haq, M. O., Nuruzzaman, M., Uddin, H., & Islam, B. R. (2017), Ashoka (Saraca indica) as women friendly plant: A review. National Journal of Advanced Research, 3(2); 3-7.
• Mamıkoğlu, N. G. (2007). Türkiye’nin Ağaçları ve Çalıları, NTV yayınları, İstanbul, 727 sayfa.
• Özarslan, M. (2003). Türk Kültüründe Ağaç ve Orman Kültü. Türkbilig/Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 4(5), 94-102.
• Pak, Z. C. (2009). Peyzaj Unsurları Olarak Ağaçların Kentsel Mekan Kimliğinin Oluşumuna Etkisi (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Pradhan, P., Joseph, L., Gupta, V., Chulet, R., Arya, H., Verma, R., & Bajpai, A. (2009). Saraca asoca (Ashoka): a review. Journal of chemical and pharmaceutical research, 1(1), 62-71.
• Smardz, E. K. (1979). The Sacred Tree in Ancient Greek Religion, McMaster University, (Doctoral dissertation), Canada, 122 pp.
• Şahin, C. K., & Erol, U. E. (2009). Türk Bahçelerinin Tasarım Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 107-181.
• URL-1,http://www.hort.uconn.edu/plants/detail.php?pid=322
• URL-2, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pinus_thunbergii_(Japanese_Black_Pine)_(26532118401).jpg
• URL-3, https://plants.ces.ncsu.edu/plants/all/pinus-parviflora/
• URL-4, https://www.pictokon.net/bilder/09-04-bildermaterial/zierkirschen-kleine-baeume-29-prunus-serrulata-kanzan-als-strassenbaum.html
• URL-5, http://www.florini.ru/products/iva-vodopad-br-salix-vodopad/
• URL-6, https://imgur.com/gallery/SYBi5
• URL-7, https://www.hunker.com/12607566/how-to-germinate-a-ficus-religiosa
• URL-8, http://sushlaventulip06.blogspot.com.tr/2013/03/stupendous-values-of-bael-tree.html
• URL-9, http://www.pondpeeps.com/cannonball-tree-couroupita-guianensis/
• URL-10, https://alchetron.com/Saraca-asoca
• URL-11, https://www.bomengids.nl/pics/Gewone_plataan__Platanus_hybrida__London_planetree@platanushybryda@1@boomtree@img_1071.jpg
• URL-12, https://greenleafnurseries.co.nz/product/betula-pendula-039-alba-039-pb28/
• URL-13, https://en.wiktionary.org/wiki/Fagus
• URL-14, http://dendro.cnre.vt.edu/dendrology/images/Pinus%20nigra/form1.jpg
• URL-15, https://selectree.calpoly.edu/tree-detail/cupressus-sempervirens
• URL-16, http://www.plantsrescue.com/tag/laurus-nobilis/
• URL-17, http://www.plantsystematics.org/imgs/jdelaet/r/Oleaceae_Olea_europaea_17079.html
• URL-18, https://www.intfarming.com/intfa-mese-tohumu-satisi
• URL-19, https://selectree.calpoly.edu/tree-detail/myrtus-communis
• URL-20, https://tr.pinterest.com/pin/372954412871978230/