Analysis of Narration by Nature Motifs in Anatolia over Tombstones of Sivas Zara’s Bolucan Village

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 163 - 176, 01.10.2019

Burak Kaya Cem Kağan Uzunöz

Öz

Motifs, symbols, lines are means of communication that are meaningful
and attributed meaning to. It is seen that these motifs are also used on
tombstones. An answer was sought for the question of the meaning and
function of plant and nature motifs as grave decorations and what these
motifs mean on the basis of Alevi-Bektashi culture. Bolucan Village,
located 32 kilometers southeast of Zara district of Sivas, was visited and
photographs of the symbols on the tombstones were taken. Literature
review were made and comparisons were made with examples from other
regions of Anatolia.. In Anatolia, nature motifs, which are in the example
of sun and flower motifs on two of the 35 old tombs in Bolucan Village,
were examined.

Anahtar Kelimeler

Culture,, Tombstones,, Motifs,, Belief,, Nature

Anadolu’daki Doğa Motifleriyle Anlatımın Sivas Zara Bolucan Köyü Mezar Taşları Üzerinden İncelenmesi

Öz

Motifler, semboller, çizgiler anlam yüklenen ve anlam ifade eden iletişim araçlarıdır. Bu motiflerin mezar taşları üzerinde de kullanıldığı görülmektedir. Mezar süslemeleri olarak bitki ve doğa motiflerinin anlamının ve işlevinin ne olduğu, Alevi – Bektaşi kültürü temelinde bu motiflerin ne anlattığı sorusuna yanıt aranmıştır. Sivas’ın Zara ilçesinin 32 kilometre güney doğusunda bulunan Bolucan Köyü’ne gidilmiş ve mezar taşları üzerindeki sembollerin fotoğrafları çekilmiştir. Kaynak ve literatür taramaları yapılarak Anadolu’nun başka bölgelerindeki örnekler ile karşılaştırmalar yapılmıştır. Bolucan Köyü’nde bulunan 35 adet eski mezardan iki tanesinin üzerinde bulunan güneş ve çiçek motifleri örneğinde Anadolu’daki doğa motifleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür,, Mezar Taşları,, Motifler,, İnanç,, Doğa

Kaynakça

• 1. Bilginer, A. R. (2003, Nisan 22). Anadolu- Türk Buluşmasının Evrensel Çiçeği, Divriği Ulu Camisi ve Şifahanesi. Cumhuriyet Gazetesi Bilim Teknik eki, s. 16.
• 2. Butasım, N., & Ertekin, Z. (2018). İslam Süsleme Sanatının Mezar Taşlarına Yansıması; “Bingöl Örneği” https://docplayer.biz.tr/52893065- Gslam-susleme-sanatinin-mezar-taglarina-yansimasi-bgngol-orneggreflectgon- of-decoratgve-arts-of-the-gslamgc-grave-stone-example-bgngol. html adresinden alındı. (Erişim tarihi: 10.01.2019).
• 3. Crowley, D., & Heyer, P. (2014). İletişim Tarihi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• 4. Daş, E. (2010). Bozdoğan Mezar Taşları. Sanat Tarihi Dergisi, 109-127.
• 5. Ertunç, Ç. Ö. (2016, Mart). Anadolu Selçuklu Dönemi Taç Kapıları Süsleme Şeritlerinde Tezyinat. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (5), 114-131.
• 6. Gumilev, L. (2006). Avrasya’dan Makaleler-1. İstanbul: Selenge Yayınları.
• 7. Gülçiçek, A. D. (2002). Alevi-Bektaşi Edebiyatında Doğa Sevgisi. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi (22).
• 8. Gündüz, Ş. (2005). Anadolu’da Paganizm, Antik Dönemde Harran ve Urfa. Ankara: Ankara Okulu Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti.
• 9. Gürbüzoğlu, A. R. (2011). Alevilik Ve Bektaşilik İnancında Devriyeler. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 141-158.
• 10. Hoppal, M. (2014). Şamanlar ve Semboller, Kaya Resmi ve Gösterge Bilim. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• 11. İnan, A. (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• 12. Karamağaralı, B. (1970). Sivas ve Tokattaki Figürlü Mezar Taşlarının Mahiyeti Hakkında. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırma Dergisi, 75- 109.
• 13. Karamağaralı, B. (1993). Ahlat Mezar Taşları. Ankara: Elia Yayınları.
• 14. Kaya, B. (2019, Haziran). Belgesel Ön Hazırlığı Niteliğinde; Sivas, Zara, Bolucan Köyü Eski Mezar Taşlarının Kültür Aktarımındaki Öneminin Araştırılması ve Fotoğraflanması. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 15. Melikoff, İ. (1993). Hacı Bektaş Efsaneden Gerçeğe. İstanbul: Cumhuriyet Kitapevi.
• 16. Polat, C. (2017). Kahramanmaraş Keklikoluk Köyü Mezar Taşlarının Şekil ve Süsleme Bakımından Değerlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 523-538.
• 17. Sedes, F., & Sal, M. (2012, Nisan 27). Süleymaniye Camiinin Haziresi. Sedes Mimarlık:http://sedesmimarlik.com/Suleymaniye-Camiinin-Haziresi .html adresinden alındı. (Erişim tarihi: 19.12.2018).
• 18. Uğurlu, A. (1991, Nisan). Anadolu Dokumalarında Motif Felsefesi. Tekstil ve Mühendis (26), 76-82.
• 19. Uzunöz, C. K. (2017). Atalarımı Aramaya Geldim. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.