“KATMA DEĞER ŞABAN” VE “ORTA DİREK ŞABAN” FİLMLERİ ÜZERİNDEN TÜRKİYE EKONOMİK SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİREL BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 223 - 243, 01.10.2020

Yunus Şaban Yaman , Engin Başçı

Öz

Türkiye’nin 1980’ler ve 90’lardakiekonomik ve toplumsal panoraması, Türk sinemasının önemli oyuncularından Kemal Sunal’ın rol aldığı filmlere de konu olmuştur. Kemal Sunal’ın tüm filmlerinde toplumsal eleştirinin çeşitli biçimlerini görmek mümkündür. Bu çalışmada Kemal Sunal filmlerinden yola çıkılarak Türkiye’deki ekonomik sistem ve bu sistemin vatandaşlar üzerindeki etkileri incelenmiştir. İnceleme ‘”Katma Değer Şaban” ve “Orta Direk Şaban” filmleri örnek alınarak yapılmıştır. Çünkü her iki filmde de dönemin yapısal reformlarının yarattığı sonuçlara yönelik çok belirgin eleştiriler yer almaktadır. Bu eleştiriler filmlerin isimlerine yansımıştır. Makalede, Kemal Sunal’ın bu filmlerindeki toplumsal eleştiri biçimleri Van Dijk’in söylem analizi yöntemiyle incelenmiş ve amaçsal örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Amaçsal örnekleme yöntemi kapsamında seçileni iki film, eleştirilerin yoğunlaştığı sahneler üzerinden analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Sonuç olarak, Kemal Sunal’ın bahsi geçen iki filminde işlediği toplumsal gerçekliklerin, halkın bilinç kazanması ve bir toplum algısı oluşturmak bakımından yararlı olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kemal Sunal, Toplumsal Eleştiri, Ekonomi, Katma Değer Vergisi, Orta Direk Şaban, Türkiye Ekonomisi

Kaynakça

• Abalı, İ. (2015) Kemal Sunal Filmlerinin Folklorik İşlevleri, Güz, Sayı: 38, s. 227-237
• Boratav, K. (2005) Türkiye İktisat Tarihi (1908-2002). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Çetin, Ü. (2019) Komedi Filmlerinde Toplumsal Eleştiri: Kemal Sunal Örneği, Yüksek Lisans Tezi (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo, Sinema ve Televizyon Anabilim Dalı), Kayseri.