Examination of Sustainability Reports of International Companies

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 402 - 416, 30.11.2024

Alper Musa Sağlık

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1423918

Öz

Sustainability, which means the activities carried out to leave a more livable world for future generations, is one of the most important issues of today. Sustainability reports, which are a means of informing the society about the activities that institutions have done for this purpose at certain time intervals, are often used December as a means of communicating with the society, especially by international companies. Although companies share these reports with the society for similar purposes in our country, sustainability reports have not met certain standards. Based on this, the objectives of the research are to help standardize the sustainability reports published in our country by showing which issues are more predominantly included in the sustainability reports published by international companies, from which perspectives they evaluate the relevant concept and how they follow a path in reporting. Thus, it is aimed to mediate local or smaller-scale companies in our country to develop their own reports inspired by the points in the reports of international companies. The research conducted in this context is a qualitative study and the data were analyzed by content analysis method. As a result of the analyses conducted with the help of the Maxqda 2020 program, the topic of sustainability was evaluated on the basis of social, economic and environmental categories, and finally, relevant findings were included in a holistic manner. In this context, it has been seen that institutions give the most importance to education and training in the social dimension, corporate governance in the economic dimension, and environmental compliance issues in the environmental dimension.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Sustainability Reports, Environmental Compliance, Nature, Environmentalist Development

Uluslararası Şirketlerin Sürdürülebilirlik Raporlarının İncelenmesi

Öz

Gelecek kuşaklara daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için yapılan faaliyetler anlamını taşıyan sürdürülebilirlik günümüzün oldukça önemli konularından biridir. Kurumların bu amaç doğrultusunda yapmış oldukları faaliyetleri belirli zaman aralıklarıyla topluma bildirme aracı olan sürdürülebilirlik raporları ise özelikle uluslararası şirketler tarafından toplumla iletişime geçme aracı olarak sıkça kullanılmaktadır. Ülkemizde de şirketler benzer gayelerle bu raporları toplumla paylaşmalarına rağmen sürdürebilirlik raporları belli standartlara oturmamıştır. Buradan hareketle yapılan araştırmanın amaçlarını uluslararası şirketlerin yayımladığı sürdürülebilirlik raporlarında hangi konulara daha ağırlıklı olarak yer verdiğini, hangi perspektiflerden ilgili kavramı değerlendirdiklerini ve raporlamada nasıl bir yol izlediklerini gözler önüne sererek ülkemizde yayımlanan sürdürülebilirlik raporlarında standartlaşmaya yardımcı olmak oluşturmaktadır. Böylelikle ülkemizdeki yerel ya da daha küçük ölçekli firmaların uluslararası şirketlerin raporlarındaki noktalardan esinlenerek kendi raporlarını geliştirmelerini aracılık etmek hedeflenmektedir. Bu kapsamda yapılan araştırma nitel bir çalışma olup, veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Maxqda 2020 programı yardımıyla yapılan analizler sonucunda sürdürülebilirlik konusu sosyal, ekonomik ve çevresel kategoriler üzerinden değerlendirilmiş en sonunda da bütüncül bir şekilde ilgili bulgulara yer verilmiştir. Bu bağlamda kurumların sosyal boyutta en fazla eğitim-öğretime, ekonomik boyutta kurumsal yönetime çevresel boyutta ise çevresel uyum konularına ağırlık verdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilirlik Raporları, Çevresel Uyum, Doğa, Çevreci Gelişim

Kaynakça

• Akbayır, Z. (2019). Halkla ilişkiler perspektifinden kurumsal sürdürülebilirlik iletişimi ve bir örnek olay incelemesi. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, 2(1), 39-71.
• Arunkumar, M., & Muthulakshmı, C. (2022). Corporate sustainability practıces of printing industrıes. International Journal of Early Childhood Special Education, 14(4), 2922-2925.
• Aşan, D. (2021). Kurumsal sürdürülebilirlik 50 soruda kurumsal sürdürülebilirlik yolculuğu. İstanbul: Ceres Yayınları.
• Bello, M. S., Said, R. M., Johari, J., & Kamurudin, F. (2022). Moderating role of financial performance on the relationship between board attributes and corporate sustainability disclosure compliance. International Journal of Economics and Management, 16(3), 383-395.
• Borsa İstanbul. (2020). Gelecekte var olmak şirketler için sürdürülebilirlik rehberi. Erişim Tarihi: 12.04.2023 https://www.borsaistanbul.com/files/surdurulebilirlik-rehberi.pdf.
• Bozloğan, R. (2010). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50), 1011-1028.
• Çalışkan, Ö. A. (2012). Sürdürülebilirlik raporlanması. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 5(1), 41-68.
• Çelik, Y. (2006). Sürdürülebilir kalkınma kavramı ve sağlık. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 9(1), 19-37.
• Ekergil, V., & Göde, M. (2017). Küresel raporlama girişimi (GRI) standartlarına göre seçilen otellerin sürdürülebilirlik raporlarının analizi ve değerlendirilmesi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(4), 859-871.
• Engin, E., & Akgöz, B. (2013). Sürdürülebilir kalkınma ve kurumsal sürdürülebilirlik çerçevesinde kurumsal sosyal sorumluluk kavramının değerlendirilmesi. Selçuk İletişim Dergisi, 8(1), 85-94.
• Ford Otosan. (2018). Ford Otosan, Türkiye’nin en değerli otomotiv markası! Erişim Tarihi: 30.05.2023. www.fordotosan.com.tr/tr/medya/basin-kitleri/ford-otosan-turkiyenin-en-degerli-otomotiv-markasi. Ford Otosan. (2022). Ford Otosan 2021 sürdürülebilirlik raporu. Erişim Tarihi: 15.03.2023. https://fordotosan.com.tr/documents/Surdurulebilirlik/2021_surdurulebilirlik_raporu.pdf.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
• Gençoğlu, Ü. G., & Aytaç, A. (2016). Kurumsal sürdürülebilirlik açısından entegre raporlamanın önemi ve bist uygulamaları. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (72), 51-66.
• Gomez, J. F., Sánchez, J. M., & Mata, A. A. (2023). Sustainability strategies by oil and gas companies, contribution to the sdgs and local innovation ecosystems. Energies, 16(6), 1-19.
• Gümrah, A., & Tanç, G. Ş. (2018). Sürdürülebilirlik raporlarının içerik kalitesi: Bist sürdürülebilirlik endeksinde bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi 20(MODAV 15. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı), 334-357.
• Güner, U. (2020). Çevresel sürdürülebilirlik. Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Hedstrom, G. (2018). Sustainability: What it is and how to measure it. Boston: Published by Walter de Gruyter Inc.
• Kuşat, N. (2012). Sürdürülebilir işletmeler için kurumsal sürdürülebilirlik ve içsel unsurları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 227-242.
• Küçükoğlu, M. (2019). Sürdürülebilirlik yolculuğunun neresindeyiz? Farklı sektörlerden örnek işletmeler üzerinden keşfedici bir araştırma. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(1), 46-59.
• McDonald’s. (2018). McDonald’s Türkiye 2017 sürdürülebilirlik raporu. Erişim Tarihi: 15.03.2023. https://www.mcdonalds.com.tr/surdurulebilirlik-raporu.
• Musla, V., & Reshmi, R. (2022). A bibliometric analysıs of gaugıng corporate sustainability through the triple bottom line. International Journal of Early Childhood Special Education, 14(5), 2216-2240.
• Ning, X., Zhang, H., Shao, Z., Huang, X., Wang, H., Zhang, R., & Hao, M. (2023). Sustainability evaluation of Chinese capital cities based on urban geographic environment index. Remote Sens, 15(8), 1-25. doi:10.3390/rs15081966
• Ntv. (2021). Dünyada 2021'nin en değerli 100 markası açıklandı. Erişim Tarihi: 03.06.2023. https://www.ntv.com.tr/galeri/ekonomi/dunyada-2021nin-en-degerli-100-markasi-aciklandi,XGTA1c48t06Wk-J14upU8g/CyJxySKT3kakoKbMT68maA.
• Onocak, D., Demir, M., & Köse, Ö. (2023). Bist’te işlem gören sigorta şirketlerinin sürdürülebilirlik raporlarının içerik analizi ile değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 368-394.
• Owen, D. (2008). Chronicles of wasted Time? A personal feflection on the current state of, and future prospects for, social and environmental accounting Research. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 21(2), 240-267.
• Ozmehmet, E. (2008). Dünyada ve Türkiye sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3(12), 1853-1876. Öğünç, H. (2021). BİST 100 endeksindeki şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarının sektörler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(2), 340-351.
• Önce, S., Onay, A., & Yeşilçelebi, A. (2015). Corporate sustainability reporting and situation in Turkey. Journal of Economics Finance and Accounting, 2(2), 230-252.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özerhan, Y., & Sultanoğlu, B. (2018). Sürdürülebilirlik raporu kapsamında çevresel bilgilerin raporlanması ve güvence denetimi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 17(53), 55-76.
• Öztürk, M. (2017). Sürdürülebilir gelişme odaklı eğitim: Kuramsal çerçeve, tarihsel gelişim ve uygulamaya dönük öneriler. İlköğretim Online Dergisi, 16(4), 1-11.
• Saygılı, E., Yargı, G. S., & Erginer, D. (2020). Halka açık şirketlerin sürdürülebilirlik raporları analizi: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 27(2), 239-261.
• Sümer, Ç. G. (2007). Türkiye'de çevre bilincinin gelişimine katkıları bakımından Türkiye Çevre Vakfı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 279-297.
• Şahin, Z., Çankaya, F., & Karakaya, A. (2018). Sürdürülebilirlik raporlarının sektörlere ve yıllara göre analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (20), 17-32.
• Tokgöz, N., & Önce, S. (2009). Şirket sürdürülebilirliği: Geleneksel yönetim anlayışına alternatif. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 249-275.
• Tufan, F., & Aydın, S. (2018). Sürdürülebilirlik ve yeşil kavramları bağlamında Y kuşağının satın alma davranışları. Selçuk İletişim Dergisi, 11(2), 397-420.
• Turhan, G., Özen, T., & Albayrak, R. S. (2018). Kurumsal sürdürülebilirlik kavramı, stratejik önemi ve sürdürülebilirlik performansı ölçümü. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(1), 17-37.
• Tüyen, Z. (2020). İşletmelerde sürdürülebilirlik kavramı ve sürdürebilirliği etkileyen etmenler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 91-117.
• Ulaş, S. (2020). Kurumsal sürdürülebilirlik ve sosyal medya ilişkisi: Türk Hava Yolları örneği. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi (4), 37-49.
• Vodafone (2023). Vodafone Türkiye 2023 çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) raporu. Erişim Tarihi: 15.03.2023. https://cms.vodafone.com.tr/static/files/24-01/11/vodafone-turkiye-2023-cevre-sosyal-yonetisim-raporu_final.pdf.
• Wang, B., Xu, C., Li, D., Wu, Y., & Zhang, Y. (2023). The effects of environmental tax revenue on sustainable development in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(6), 1-17.
• Yavuz, A. (2010). Sürdürülebilirlik kavramı ve işletmeler açısından sürdürülebilir üretim stratejileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 63-86.