Konvansiyonelden Dijitale Medya Süzgeçlerinin Dönüşümü

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 589 - 607, 30.11.2024

Ece Ergül , Yusuf Adıgüzel

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1492583

Öz

Transistörün icadı ile başlayan iletişim devrimi her geçen gün iletişim sistemlerine yeni özellik ve imkânlar kazandırmaya devam etmektedir. İletişim sistemlerinin dönüşümündeki en önemli aşamalardan biri de dijitalleşmedir. Web teknolojilerindeki ilerleme iletişim tarihi boyunca tartışılan ‘etki’ meselesini en üst noktaya taşımış ve sosyal medya adı ile yeni bir etkileşimli iletişim mecrası ortaya çıkarmıştır. Sosyal medya yapısı gereği çok fazla ve çeşitli enformasyonu içermektedir. Sahip olduğu sınırsız ve kesintisiz ileti akışı, bilgi ve haber aktarma gücü ile karar alma, kanaat oluşturma, algı yönetme ve yönlendirme süreçlerinde önemli bir faktör olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın çıkış noktası sosyal medyadaki bu süreçlerin belirli süzgeç ve aracılar ile imal edildiğinin düşünülmesidir. Çalışmanın amacı; Fuchs’un (2019), Herman ve Chomsky’nin konvansiyonel medya için kuramsallaştırdıkları “Medyanın Süzgeçleri ve Propaganda Modeli”ni temel alarak geliştirdiği “Çevrimiçi Propaganda Modeli (PM)” kapsamında “Sosyal Medya Süzgeçleri”ne yeni bir yorum getirmektir. Bu bağlamda süzgeç olabileceği düşünülen bazı teknikler doküman analizi yöntemi kullanılarak tartışmaya açılmıştır. Çalışmanın bulgularında “Sosyal Medya Süzgeçleri” adıyla kavramsal bir çerçeve sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Medya Süzgeçleri, Dijital Medya, Sosyal Medya Süzgeçleri, Çevrimiçi Propaganda Modeli, Sosyal Medya

Conversion of Media Filters From Conventional to Digital

Öz

The communication revolution that started with the invention of the transistor has brought new features and possibilities to communication systems every day. The most important stage in the transformation of communication systems is digitalization. The progress in web technologies has brought the issue of 'impact' in communication to the highest level and created a new interactive medium called social media. It draws attention as an important factor in decision-making, opinion formation and perception management processes with its unlimited and uninterrupted message flow, information and news transfer power. The starting point of the study is that these processes in social media are produced through certain filters and intermediaries. The purpose of the study; It is to bring a new interpretation to "Social Media Filters" within the scope of the "Online Propaganda Model (PM)" developed by Fuchs (2019), based on the "Media Filters and Propaganda Model" theorized by Herman and Chomsky for conventional media. In this context, some techniques that are thought to be filters have been discussed using document analysis. In the findings of the study, a conceptual framework called "Social Media Filters" is presented.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Media Filters, Digital Media, Social Media Filters, Online Propaganda Model, Social Media

Kaynakça

• Aksoy, A., Türkölmez, O. (2020). Dijital çağa demokrasiyi çağırmak: cambridge analytica skandalı. Journal of Political Administrative and Local Studies. 3 (1), 41-59. http://doi.org/10.37460/j.2636-7823/2020.3.1.03
• Allard-Huver, F., Escurignan, J. (2018). Black mirror’s nosedive as a new panopticon: ınterveillance and digital parrhesia in alternative realities. Angela M. Cirucci; Barry Vacker. Black Mirror and Critical Media Theory, Rowman ve Littlefield Publishing Group, pp.43-54, 2018, 978-1-4985-7353-5.
• Alioğlu, N. (2016). Duygusal tatmin aracı olarak sosyal medya kullanımı üzerine bir alan araştırması. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (2), 1-27. https://doi.org/10.18221/bujss.59416
• OECD Digital Economy Papers. (2024, 25 Nisan). Erişim adresi: athttps://www.sipotra.it/wp-content/uploads/2019/03/ONLINE-ADVERTISING-TRENDS-BENEFITS-AND-RISKS-FOR-CONSUMERS.pdf
• BBC News Türkçe. (2023, 4 Nisan). İran’da Mahsa Amini protestolarında gözaltına alınan 22 bin kişiye af çıktı. Erişim adresi: https://www.bbc.com/turkce/articles/cd1zwjlm0xlo
• BBC News Türkçe. 5 soruda Facebook verilerini 'usulsüz kullanmakla' suçlanan Cambridge Analytica. (2024, 5 Mayıs). Erişim adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43469094
• Bryman, A. (2008). Social research methods. Fourth Edition. New York: Oxford University Press.
• Castells, M. (1998). Public space in the information Society. Centre of Contemporary Culture of Barcelona. (2024, 19 Nisan). Erişim adresi: https://www.cccb.org/rcs_gene/espacios_publicos_ang.pdf
• Chatzithomas, N., Boutsouki, C., Hatzithomas, L., Zotos, Y. (2014). Social media advertising platforms: a cross-cultural study. International Journal on Strategic Innovative Marketing.1, 74-90. DOI: 10.15556/IJSIM.01.02.002
• Çetin, B. (2016). Propaganda olgusu ve propagandanın amerikanlaşması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 239-266. https://doi.org/10.18069/fusbed.61313
• Demir, Y., Bünyamin, A. (2020). Sosyal medyanın gündem belirleyicileri: Twitter’da gündem belirleme süreci üzerine bir sosyal ağ analizi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. (51), 1-19.
• Ertemel, A. V., Ammoura, A.(2016). The role of social media advertising in consumer buying behavior. International Journal of Commerce and Finance. 2 (1), 81-89. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3350965
• Van Dijk, J. A. G. M. (1999). The one-dimensional network society of Manuel Castells. New Media & Society, 1(1), 127-138. https://doi.org/10.1177/1461444899001001015
• Erdoğan, İ., Alemdar K. (2010). Öteki kuram: kitle iletişim kuram ve araştırmalarının tarihsel ve eleştirel bir değerlendirmesi. ERK Yayıncılık.
• Fuchs, C. 2019. Propaganda 2.0: Herman and Chomsky’s propaganda model in the age of the internet, big data and social media. Pedro-Carañana, J., Broudy, D. and Klaehn, J. (ed.) The Propaganda Model Today: Filtering Perception and Awareness London University of Westminster Press. 71-91
• Fuchs, C. (2012). Google capitalism. tripleC 10 (1): 42-48. https://doi.org/10.31269/triplec.v10i1.304
• Fuchs, C. (2020). Sosyal medya: eleştirel bir giriş. NotaBene Yayınları.
• Goffman E. (2016). Günlük hayatta benliğin sunumu. Metis Yayıncılık.
• Göka, E. (2017). İnternet ve psikolojimiz. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Herman, E. S., Chomsky N. (2012). Rızanın imalatı: kitle medyasının ekonomi politiği. Abadoğlu, E. (çev.), Bgst Yayınları.
• Hepekiz, İ., Gökaliler, E. (2019). Sosyal medya aracılığıyla yaratılan kişisel markalar ve benlik sunumu. Erciyes İletişim Dergisi. 6 (1), 761-782. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.446869
• Huo, H.,, Liu, Z., Min, Q. (2021), "Social media advertising reactance model: a theoretical review", Internet Research, Vol. 31 No. 3, pp. 822-845. https://doi.org/10.1108/INTR-02-2020-0072
• Hürriyet Gazetesi. Gezi Parkı Twitter trend topic listesinde ilk sırada. (2013, 14 Mart) Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/gezi-parki-twitter-trend-topic-listesinde-ilk-sirada-23406958
• Klaehn, J., Broudy, D., Fuchs, C., Godler, Y., Zollmann, F., Chomsky, N., Pedro-Caranana , J., Mills, T., Boyd-Barrett, O. (2018) Media Theory, Public relevance and the propaganda model today. Media Theory, Standard Issue, 2 (2), pp.164- 191. http://mediatheoryjournal.org/
• Kalav, A., Certel- Fırat, A.B., (2017). Amerikan sosyal medyasında göçmen karşıtlığı ve dijital nefret söylemi: Twitter özelinde bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 22 (Kayfor 15). 2209-2222.
• Lippmann, W. (1998). Public opinion (with a new ıntroduction by Michael Curtis). Transaction Publishers.
• Mosco, V., Fuchs, C. (2019). Marx geri döndü: medya, meta ve sermaye birikimi. Başaran, F. (Der.). NotaBene Yayınları.
• Mullen, A., (2017) “The propaganda model after 20 years: interview with Edward S. Herman and Noam Chomsky”, Westminster Papers in Communication and Culture 6(2), 12-22. https://doi.org/10.16997/wpcc.121
• OECD Digital Economy Papers (2019). Online advertising trends, benefits and risks for consumers. Erişim adresi: athttps://www.sipotra.it/wp-content/uploads/2019/03/ONLINE-ADVERTISING-TRENDS-BENEFITS-AND-RISKS-FOR-CONSUMERS.pdf Erişim: 25.04.2024
• Oda TV. Twitter kapatıyor onlar yeniden çıkıyor... Nasıl TT oluyorlar (2021, 30 Aralık). Erişim adresi: https://www.odatv.com/guncel/twitter-kapatiyor-onlar-yeniden-cikiyor-nasil-tt-oluyorlar-225284
• Özkoçak, V., Kırık, M. (2023). Seçim ve propaganda süreçlerinde yapay zekâ, büyük veri ve algoritmaların etkisi: 14 Mayıs 2023 Türkiye genel seçimleri örneği. Social Sciences Research Journal, 12 (3), 412-428.
• Pedro, J. (2011). The propaganda model in the early 21st century part II. International Journal of Communication. 5, 1906-1926. Available at http://ijoc.org.
• Pariser, E. (2011). The filter bubble: what the ınternet is hiding from you. New York: The Penguin Press.
• Rosenberg, M., Confessore, N., Cadwalladr, C. (2018, 17 Mart). “How Trump consultants exploited the Facebook data of millions”. Erişim adresi: https://www.nytimes.com/2018/03/17/us/politics/cambridge-analytica-trump-campaign.html
• Sak, R., Şahin-Sak, İ. T., Öneren-Şendil, Ç., Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi. 4(1). 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Similarweb. google.com 3 aylık trafik analizi. (2024, 19 Nisan). Erişim adresi: https://www.similarweb.com/tr/website/google.com/#traffic
• Similarweb, google.com trafik payına göre en iyi anahtar kelimeler. (2024, 19 Nisan). Erişim adresi: https://www.similarweb.com/tr/website/google.com/#traffic-sources
• Similarweb. google.com rakipler ve benzer siteler. (2024, 19 Nisan). Erişim adresi: https://www.similarweb.com/tr/website/google.com/#referrals
• Similarweb. trendyol.com trafik ve etkileşim analizi. (2024, 3 Mayıs), Erişim adresi: https://www.similarweb.com/tr/website/trendyol.com/#traffic
• Salman, M. (2020, 8 Kasım). Biden ve Trump’ın seçim kampanyalarında sosyal medya kullanımı. Erişim adresi: https://muratsalman.net/biden-trump-secim-kampanyalari-sosyal-medya-analizi/
• Tam, M. S. (2020). Takipçiler nezdinde sosyal medya fenomenlerinin kanaat önderliği ölçeği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (23), 481-502.
• Tosyalı, H., Sütcü, C. S. (2019). Türkiye’de sosyal medya üzerinden siyasal propaganda yapmak: 2018 cumhurbaşkanı seçimi örneği. Öneri Dergisi, 14(51), 61-89. https://doi.org/10.14783/maruoneri.vi.522165
• Urhan Torun, B. (2019). Sosyal medyada #hashtag aktivizmi: #alsicebucketchallenge örneği. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal. 5 (16), 372-380. DOI: 10.31576/smryj.241
• Varol, S. F. (2022). Yankı odası: kavramsal bir çerçeve. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 15(91), 457-474. DOI: 10.29228/JASSS.63626
• Yengin, D., Bayrak, T. (2017). Sosyal medyada dijital kamuoyu. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 7(2), 376-386. DOI: 10.7456/10702100/019
• Yıldırım, A. (2014). Bir halkla ilişkiler aracı olarak Twitter: T.C. Sağlık Bakanlığı Örnek İncelemesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2 (4), 234-253. https://doi.org/10.19145/guifd.88026
• We Are Social Dijital 2024. İnternet kullanımının temel nedenleri. (2024, 19 Nisan). Erişim adresi: https://wearesocial.com/uk/blog/2024/01/digital-2024/
• We Are Social Dijital 2024. Facebook ve Instagram reklam kitlesine genel bakış. (2024, 24 Nisan). Erişim adresi: https://wearesocial.com/uk/blog/2024/01/digital-2024/, Erişim: 24.04.2024
• Wikipedia. (2024, 19 Nisan). Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Adnan_Oktar
• Wikipedia. (2024, 16 Mayıs). Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Nosedive_(Black_Mirror)