ÇOCUK DOSTU KENT KAVRAMININ ÇOCUK – OYUN – MEKAN İLİŞKİLERİ VE PAYDAŞLAR ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 147 - 156, 28.02.2022

Esma Karakuzu , Gül Aslı Aksu

Öz

Bir kentin geleceğini temsil eden çocukların sağlıklı gelişimi için; kendilerini kentte ait, mutlu ve özgür hissetmeleri onların en doğal haklarındandır. Çocuklar için aktif açık mekânların olması, özellikle fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişimin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesini önemli ölçüde desteklemektedir. Bu noktada çocukların sosyal etkileşim içinde yaşıtlarıyla ve toplumun farklı gruplarıyla buluşarak kısıtlanmadan oyun oynayabilecekleri ortamı sağlayacak mekânların varlığı büyük önem taşımaktadır. Özellikle çok farklı ve çeşitli dinamiklerden beslenen kent ortamlarında bu ihtiyaca cevap veren politikaların, uygulamaların ve fırsatların geliştirilmesi gerekmektedir. Bu da Çocuk Dostu Kent kavramının önemini ve zorunluluğunu hatırlatmaktadır.
ÇDK in daha iyi anlaşılabilmesi için Dünya’dan ve Türkiye’den örneklerle desteklenerek konunun önemi vurgulanmıştır. Kentlerde çocuk dostu mekânlar oluşturabilmek için; çocuğa asıl değerini vererek, güvenli oyun alanı içinde sosyalleşebilmesine fırsat sunarak sağlıklı gelişebilmeleri yerel yönetimlerin en önemli görevleri arasında olmalıdır. Yerel yönetimlerin ÇDK lerle ilgili yaklaşımlarına dikkat çekerek, çocukların ihtiyaç ve taleplerine öncelik verilmesi gerektiği algısı oluşmaktadır. Çalışmanın son bölümünde ise ÇDK kapsamında Türkiye için belirlenen hedefler sıralanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Dostu Kent, Çocuk-Oyun-Mekân ilişkileri, Yerel yönetimler

EVALUATION OF THE CHILD FRIENDLY CITY CONCEPT WITHIN THE CONTEXT OF CHILD-PLAY-SPACE RELATIONSHIP AND STAKEHOLDERS

Öz

For the healthy development of children representing the future of a city, it is among their most natural rights to feel themselves to be happy and free as well as to belonging to the city. Availability of active open spaces for the children to a great extent contributes toward their healthy development especially in the physical, mental and social spheres. At this juncture, the presence of the spaces that facilitate playing of children with their coevals and with society’s different groups in a social interaction without any restrictions is of great importance. Especially in the ambience of the city environments that are fed by extremely different and varying dynamics, it is necessary to develop policies, practices and opportunities to meet such demand. This reminds us of the importance and necessity of Child Friendly City (CFC) concept.
In order for the CFC to be better understood, examples of its best practices are given from Turkey and other countries. Creation of child friendly spaces in the cities should be among the top priorities of local administrations for providing opportunities to children for socialising within a safe playground by treating them with their substantive value. By drawing attention on the opportunities provided by the local administration in their approach toward CFC, a perception is being developed in which priority will have to be given to the needs and the demands of the children. In the last section of the study, the targets established in the scope of CFC for Turkey are being listed.*Critical: Do not use symbols, special characters, or math in paper title and abstract.

Anahtar Kelimeler

Child friendly city, child-play-space relationships, local administrations

Kaynakça

• Altman, I. ve Chemers M. (1980). Environmental Cognition and Perception. Culture and Environment (43-70) Monterey California: Wadsworth Inc.
• Barre, F., (1984), ‘’ Çocuk ve Mekan ya da Yitirilmiş Kent. (Çev: Murat Güvenç.)’’, Mimarlık Dergisi, 84/9(207), 15-17
• Berkün,S., (2019),’’Çocuk Dostu Kent Yönetimlerinin Çocuklar Tarafinda Değerlendirilmesi: Bursa Örneği’’, BMIJ, 7(1), 135-152.
• Berkün, S. ve Sezer, Ö., (2015), “Çocuklarin Korunması Sürecinde Çocuk Dostu Kentler ve Yerel Yönetimlerin Rolü”, 1. Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi Bildiriler Kitabı, 4, 1106-1127.
• Bilgin, N., (1984), ‘’Çocuk(lar) ve Mekan(lar)’’, Mimarlık Dergisi, 84/9(207), 18-22.
• Çakırer-Özservet, Y. (2013). “Tasarımda İnsan Odağını Kaybetmemek İçin Kentli Çocuklar Ve Resmettiklerine Bakmak’’, Çevre Tasarım Kongresi- Kongre Kitabı. ISBN:978-605-85548-0-1. Uludağ Üniversitesi, 12-13 Aralık, Bursa, Kongre Kitabı, 309-324.
• Çakırer-Özservet, Y., (2015a), “Çocuk Dostu Belediyecilik”, TBB İller ve Bölgeler Dergisi, 802(1), 38- 43.
• Çakırer-Özservet, Y., (2015b). “Okmeydanı Piripaşa İlköğretim Okulunda Risk Altındaki Çocuklar ve Resmettikleri”, (içinde), Çocukların Kentsel Mekan Algısı, 77-97.
• Çukur, D. ,(2011). ‘’Okulöncesi Çocukluk Döneminde Sağlıklı Gelişimi Destekleyici Dış Mekan Tasarımı’’, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12, 70-76.
• Elibol, Ş., (1998), 11-15 Yaş Grubundaki Mala Karşı Suç İşlemiş Çocukların Sosyo-Demografik Özellikleri, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Gökmen, H. S., (2013), Çocuk Dostu Kent Üzerine Stratejiler, TMMOB 2, İzmir Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 821-829.
• Gür, Ş. Ö. ve Zorlu, T. (2002) Çocuk Mekânları, İstanbul, Yem Yayınları.
• Haikkola, L., Pacilli, M. G., Horelli, L. ve Prezza, M. (2007), ‘’Interpretations of Urban Child-Friendliness: A comparative study of two neighborhoods in Helsinki and Rome’’. Children, Youth and Environments, 17(4), 319-351.
• Hasol, Doğan, 2010, “Haliç Metro Köprüsü Üzerine”*, Mimarist, sayı: Bahar 2010.
• Kirazoğlu, F., (2012), Fiziksel Çevre - Çocuk İlişkileri, Açık Oyun Mekanları Ve Çocuk Dostu Çevre Kriterleri Üzerine Bir Değerlendirme; Bakırköy ve Beylikdüzü Örnekleri, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 107, İstanbul.
• Riggio, E., (2002) Child Friendly Cities: Good Governance in The Best Interests Of The Child, Environment &Urbanization, Vol 14, No 2. Retrieved June 04, 2007, from http://www.bvsde.paho.org/bvsacd/cd26/enurb/ v14n2/45.pdf.
• Senda, M., (1992), ‘’Design Of Children’s Play Environments’’, R. R: Donnelley&Sons Company, United States of America, 0-07-056213-X.
• Tandoğan, O., (2007), Çocuk Dostu Çevre İçin Kentsel Mekana İlişkin Tasarım ve Planlama İlkelerinin Oluşturulması, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Talen, E., Coffindaffer, M., (1999), ‘’ The Utopianism of Children: An Empirical Study of Children's Neighborhood Design Preferences ‘’, Journal of Planning Education and Research, 18(4),321-331.
• Topsümer, F., Babacan, E., Baytekin, E., (2009), Şehir Ve Çocuk: Çocuk Dostu Şehir Girişiminin Şehir İmajına Katkısı, İletişim Fakultesi Dergisi, 5-20.
• Uluğtekin, S., (1991), Hükümlü Çocuk ve Yeniden Toplumsallaşma, Bizim Büro, Ankara.
• Unicef (2004). “Building Child Friendly Cities A Framework for Action”, UNICEF Innocenti, International Secretariat for Child Friendly Cities, Florence.
• Yazgan, B., (2017), İstanbul İlinde Çocuk Dostu Kent İçin Mekân, Çevre, Tasarım, Gelişim Eksenli Bir Proje: “Esenler Çocuk Sokağı” Örneğinin İncelenmesi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, YL Tezi, 467, İstanbul.
• Yıldırım, U. ve Göktürk, İ., (2008), ‘’Toplumsal Sorunların Çözümünde Yeni Belediyecilik Anlayışı: Sosyal Belediyecilik Yaklaşımı”, 1. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Sakarya.
• Yurtsever, M., (2009), Ebeveyn Çocuk Hakları Tutum Ölceğinin Geliştirilmesi ve Anne Babaların Çocuk Haklarına Yönelik Tutumlarının Farklı Değişenler Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 229, İstanbul.
• Zomervrucht, J., (2005). Inviting Streets For Children, Some lessons and results of the Childstreet 2005 conference in Delft, Huizen, The Netherlands, Veilig Verkeer Nederland. Retrieved July 08, 2007, from from http: //www.urban.nl/childstreet2005/downloads/Stutgart/zomwevrucht_paper_stu ttgart.pdf
• 22/11/2001 tarih ve 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu.
• UNICEF Çocuk Dostu Şehirler Uygulama Örnekleri’’ (2021) https://childfriendlycities.org/initiatives/ UNICEF Çocuk Dostu Şehirler Girişimleri
• Unıcef Innocenti Arastırma Merkezi,2004.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2020), İstatistiklerle Çocuk, 16.05.2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2020-37228,