Çevre Söylemi Açısından Uygunsuz Gerçek ve Darwin’in Kâbusu Filmleri: Karşılaştırmalı Bir Analiz

Yıl 2022, , 1566 - 1588, 14.11.2022

Murat Kayıkcı

https://doi.org/10.31198/idealkent.1116634

Öz

Çevre belgesel filmleri, yaklaşık yarım asırdır çevre düşüncesinin ifade biçimlerinden biridir. Bu filmler, çevre sorunlarına dikkat çekmede ortak bir amaca hizmet etseler de, farklı çevre söylemlerinin birer ifadesi olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Bu çalışma, işte bu söylemleri ve aralarındaki farklılıkları anlamayı amaçlamaktadır. Literatürde benzer çalışmalar olsa da, bu çalışmalar, daha çok filmlerdeki söylemlerin ayrı ayrı analizlerini içermektedir. Bu nedenle, çevre söylemlerinin iki film örneği üzerinden karşılaştırmalı olarak ele alınarak, aralarındaki söylem farklılığının ortaya konulması, çalışmayı özgün ve önemli kılmaktadır. Çalışmada Uygunsuz Gerçek ve Darwin’in Kâbusu belgesel filmlerinin örnek olarak seçilme nedeni, her ikisinin beğenilen, ancak farklı özellikleri olan önemli filmler olmasıdır. Filmlerdeki söylemler, kuramsal açıdan Dryzek’in reformist ve radikal çevre söylemleri sınıflandırması temelinde analiz edilmiştir. Çalışmada, Van Dijk’ın eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede filmler; argümanlaştırma, retorik figürler, sözel tarz, öykü anlatma, olumsuz davranışlara yapısal vurgu ve güvenilir kaynaklardan, tanıklardan ya da uzmanlardan alıntı yapmak olmak üzere altı kategoride analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre söylemi, Uygunsuz Gerçek, Darwin’in Kâbusu

Inconvenient Truth and Darwin's Nightmare Movies for Environmental Discourse: A Comparative Analysis

Öz

Environmental documentaries have been considered among the prominent forms of expression of environmental concerns for nearly half a century. Although such films serve a shared purpose of drawing attention to environmental problems, they may appear as the distributors of diverse environmental discourses. The present study scrutinized these discourses and the differences between them. Although the relevant literature hosts similar studies, it seems that the previous reseach mostly engaged in making separate analyses of discourses in movies. Therefore, exploring the environmental discourses comparatively through two documentary samples makes the present study unique and significant. The present study selected the documentaries An Inconvenient Truth and Darwin's Nightmare as the sample since they were thought to be significant works of art with different features. The discourses in the films were analyzed theoretically based on Dryzek's reformist and radical environmental discourses. Besides, Van Dijk's critical discourse analysis was utilized in this study. Accordingly, the documentaries were evaluated within six categories: argumentation, rhetorical figures, lexical style, storytelling, structural emphasis on negative behavior, and quoting credible sources, witnesses, or experts.

Anahtar Kelimeler

Environmental discourse, ınconvenient truth, Darwin’s nightmare.

Kaynakça

• An inconvenient truth (2006). Directed by Davis Guggenfeim. Writer Al Gore. USA.
• Baudrillard, J. (1994). Simulacra and simulation. USA: University of Michigan Press.
• Buckland, W. (2018). Sinemayı anlamak. İstanbul: Hayalperest.
• Darwin’s nightmare (2004). Directed by Hubert Sauper. Austria.
• Dobson, A. (1997). Green political thought. New York: Routledge.
• Dryzek, J. (1997). The politics of the earth, environmental discourse. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press.
• Eckersley, R. (2004). Ecocentric discourses: problems and future prospects for nature advocacy. 20 Nisan 2022 tarihinde http://hdl.handle.net/11343/34229 adresinden erişildi.
• Elliot, L. (1998). The global politics of the environment. London: Palgrave Macmillan.
• Fairclough, N. (2006). Language and globalization, London: Routledge.
• Hajer, M. A. (1995). The politics of environmental discourse: ecological modernization and the policy process. Oxford: Oxford University Press.
• Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (2002). Dialectic of enlightenment, philosophical fragments. Stanford, California: Stanford University Press.
• IMDb (2022a). An inconvenient truth, 28 Mart 2022 tarihinde https://www.imdb.com/title/tt0497116/?ref_=nv_sr_srsg_0 adresinden erişildi.
• IMDb (2022b). Darwin’s nightmare, 28 Mart 2022 tarihinde https://www.imdb.com/title/tt0424024/?ref_=nv_sr_srsg_0 adresinden erişildi.
• Kayıkçı, M. (2012); Çevre ve kalkınma söylemi, Ankara: Orion Kitabevi.
• Keleş, R., Hamamcı, C. ve Çoban, A. (2012); Çevre politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Lalander, R. ve Merimaa, M. (2018). The discursive paradox of environmental conflict: between ecologism and economism in Ecuador, Forum for Development Studies, 45(3), 485-511, 28 Mart 2022 tarihinde https://doi.org/10.1080/08039410.2018.1427622 adresinden erişildi.
• McMahon, J. (2022). The political economy of Hollywood capitalist power and production. New York: Routledge.
• Meyer, M. (2001). Between theory, method, and politics: positioning of the approaches to CDA, Methods of Critical Discourse Analysis (Ed. R. Wodak & M. Meyer), 14-31. London: Sage.
• Novikau, A. (2016). The evolution of the concept of environmental discourses: is environmental ideologies a useful concept?, Western Political Science Association 2016 Annual Meeting Paper (March 25, 2016). 28 Mart 2022 tarihinde https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2754835 adresinden erişildi.
• Pepper, D. (1996). Modern environmentalism, an introduction, London and New York: Routledge.
• Ryan, M. ve Kellner, D. (2000). Çağdaş Hollywood sinemasının ideolojisi ve politikası. İstanbul: Ayrıntı.
• Van Dijk, T. (1993). Principles of critical discourse analysis. Discourse & Society, Vol. 4(2), 249-283.
• Van Dijk, T. (2000). İdeology and discourse: a muiltidisciplinary introduction. English version of an Internet Course fort he Universitat Oberta de Catalunya. Barcelona: Pompeu Fabra University.