The Analysis of Balcony Railings as a Significant Façade Element in 1960-1980 Istanbul, Kadıköy Residential Architecture

Yıl 2022, , 2644 - 2676, 31.12.2022

Hande Tulum , Efsun Ekenyazıcı Güney

https://doi.org/10.31198/idealkent.1137878

Cited By: 1

Öz

A general monotony is realized in postwar architecture. But, some architects tried to identify the buildings through various approaches. Emphasizing the façades of the buildings through balcony railings was one of these approaches. So, balcony railings that were considered as aesthetical façade elements came to the fore in Turkish modernism especially through apartment buildings. As a result of the literature review, it is understood that there is a gap on this subject. In this study, selected apartment buildings in Kadıköy were discussed and it was aimed to fill this gap in the literature by an analysis on balcony railings. In this study, the effect of railings is examined through selected examples and a literature analysis is included to understand the formulation of railings. For this study, the period of 1960-1980 was determined and Kadıköy was chosen as the study area because it still contains residential units from this period. In the field research, 173 buildings that attract attention through railings were highlighted and 100 suitable buildings were determined. The balcony railings of these structures were analyzed and a typology was created. This typology has been examined through photographs, Municipality archive data and drawings (two examples for each category).

Anahtar Kelimeler

Balcony railing, apartment, 1960-1980, modern architecture, façade

1960-1980 İstanbul, Kadıköy Konut Mimarlığında Cephede Öne Çıkan Bir Eleman Olarak Balkon Korkuluklarının Analizi

Öz

İkinci Dünya Savaşı sonrasında mimarlık yaklaşımlarında genel bir standartlaşma yaşanmıştır. Buna karşın bazı mimarlar çözüm üretebilmek adına yapılara çeşitli yöntemlerle kimlik kazandırmaya çalışmıştır. Yapıların cephe organizasyonlarına balkon korkulukları gibi hususlar aracılığıyla özen göstermek bu yöntemlerdendir. Böylece estetik bir cephe elemanı olarak ele alınmaya başlanan balkon korkulukları Türk modernizminde, özellikle apartman yapılarında bu bağlamda öne çıkmıştır. Literatür taraması neticesinde bu konuya ilişkin literatürde bir boşluk olduğu anlaşılmıştır. Bu çalışma ile Kadıköy bölgesinde konumlanan seçili apartman yapıları ele alınmış ve onların korkulukları üzerinden bir analiz gerçekleştirilerek literatürdeki bu boşluğun doldurulması hedeflenmiş ve çalışmada balkon korkuluklarına odaklanılmıştır. Burada, korkulukların konut yapılarının cephe tasarımları üzerindeki etkisi seçili örnekler üzerinden incelenmiş ve korkulukların formülasyonunu anlamak adına bir literatür analizine yer verilmiştir. Bu çalışma için 1960-1980 aralığı belirlenmiş ve Kadıköy hala bu döneme ait pek çok konut barındırması sebebiyle çalışma alanı olarak seçilmiştir. Yapılan saha araştırmasında balkon korkulukları özelinde dikkat çeken 173 yapıya odaklanılmış ve 1960-1980 aralığına uygun 100 yapı belirlenmiştir. Bu yapıların korkulukları analiz edilmiş ve böylece bir tipoloji oluşturulmuştur. Bu tipoloji (ikişer örnek üzerinden) fotoğraflar, Belediye arşivi verileri ve yapılan çizimler yardımıyla irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Balkon korkuluğu, apartman, 1960-1980, modern mimarlık, cephe

Kaynakça

• Aktuğlu,Y.K. (2017). Melih Birsel Kamhi Apartmanı ve taşıyıcı sistemde çelik malzeme kullanımının mimari tasarıma etkileri. N. M. Cengizkan ve A. Cengizkan (Ed.), Haluk Baysal - Melih Birsel Rasyonalizmi: 20. Yüzyılın İkinci Yarısında Mimarlık Pratiği içinde (ss. 119-123). Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayınları.
• Altan, E. (2021). Ankara balkon korkulukları röportaj serisi: Kimlik. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=KIaRZibj_iw adresinden erişildi.
• Aru, K.A. vd. (1995). Anılarda mimarlık. İstanbul: YEM.
• Balamir, A. (2003). Mimarlık ve kimlik temrinleri- I: Türkiye’de modern yapı kültürünün bir profili. Mimarlık Dergisi, 313, 18-23.
• Bancı, S. (2021). Mimar Nejat Ersin. Ankara: Mimarlar Derneği 1927.
• Bayraktar, N. (2021). Ankara balkon korkulukları röportaj serisi: Süsleme. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=3o0pvjsGTQk&ab_channel=AnkaraBalkonKorkuluklar%C4%B1 adresinden erişildi.
• Bayraktar N., Batuman B. ve Ayhan E. (2014). Sivil Mimari Bellek Ankara 1930-1980. Sergi kataloğu, Ankara: VEKAM Yayınları.
• Bilgin, D. C (4 Eylül 2007). Kılıçoğlu Toprak İşleme Fabrikası, Hürriyet Gazetesi. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ataturk-un-rezil-olmayalim-diye-kurdurdugu-fabrika-torenle-kapandi-7213812 adresinden erişildi.
• Bozdoğan, S. (2018). Turkey’s postwar modernism: A retrospective overview of architecture, urbanism, and politics in the 1950s. M. Gürel (Ed.), Mid-century modernism in Turkey içinde (ss. 9-27). Londra: Routledge.
• Bozdoğan, S. ve Kasaba, R. (1998). Türkiye’de modernleşme ve ulusal kimlik. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Çalışkan, B. (2019). İstanbul’da yaşayan bir grup Arnavut kökenli göçmenin göç deneyimleri ve vatandaşlık algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Cengizkan, A. (2021). Ankara balkon korkulukları röportaj serisi: Malzeme/Teknoloji Betonarme. 16 Nisan 2022 tarihinde, https://www.youtube.com/watch?v=KUjgVM0pUg4 adresinden erişildi.
• Çavuşoğlu, H. (2007). Yugoslavya-Makedonya topraklarından Türkiye’ye göçler ve nedenleri. Bilig, 41, 83-104.
• Çelik, Z., Özden, E. ve Yönder, A. (1979). Konuşan mimarlık, dinlenen mimarlık, Bağdat Caddesi’nden örneklerle. Çevre Dergisi, 4, 63-70.
• Doğanay, F. (1996). Türkiye’ye göçmen olarak gelenlerin yerleşimi. Devlet planlama teşkilatı raporu. 12 Mart 2021 tarihinde https://sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Turkiyeye_gocmen_olarak_gelenlerin_yerlesimi%e2%80%8b.pdf adresinden erişildi.
• Ekenyazıcı Güney, E. ve Tulum, H. (2021). 1960-1980 yılları arasının üretken figürlerinden Melih Koray’ın apartman tasarımlarındaki cephe dili. Megaron, 16(3), 454-467.
• Erkal, N. F. (2016). Bir inşaatın hatırlattıkları meslekte 50 yıl. Serbest Mimar, 59, 69.
• Erkol, İ. (2009). Utarit İzgi ve Türkiye'de modern mimarlık. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Ertürk Bölükbaşı, E.A. ve Karataş, E. (2020). Safranbolu'da Cumhuriyet Dönemi konut örnekleri üzerine bir araştırma. Journal of Humanities and Tourism Research, 10 (2), 432-455.
• Frieling, K. ve Kip, M. (2018). Preserving the modern – new perspectives on postwar modernist architecture. 26 Mayıs 2021 tarihinde https://issuu.com/tu_darmstadt_architektur/docs/181009_ptm_issuu_booklet_a5 adrsinden erişildi.
• Gökmen, G. (2011). Türkiyede apartmanlaşma süreci ve konut kültürü. Güney Mimarlık, 5, 12-16.
• Güner, D. (2006). İzmir’de modern konut mimarlığı 1950-2006. Planlama, 2006:3, 123-141.
• Gürel, M. (2021). Ankara balkon korkulukları röportaj serisi: Kimlik, Süsleme. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=9hX-Pq94IVA&ab_channel=AnkaraBalkonKorkuluklar%C4%B1 adresinden erişildi.
• Jester, T. (2016). Aluminum finishes in postwar architecture. 14 Şubat 2022 tarihinde https://www.docomomo-us.org/news/aluminum-finishes-in-postwar-architecture adresinden erişildi.
• Kahraman, H. (2010). Türk siyasetinin yapısal analizi 2. Istanbul: Agora Yayınları.
• Kızılkaya, S. (2021). Ankara balkon korkulukları röportaj serisi: Malzeme/Teknoloji. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=u22JUL-HQQE adresinden erişildi.
• Konuralp, G. (2012). Mimarlığa emek verenler dizisi V, Mehmet Konuralp, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayınları.
• Kulic, V., Parker, T. ve Penick, M. (2015). Sanctioning modernism: Architecture and the making of postwar identities. Texas: Texas Universitesi Yayınları.
• Molnar, V. (2013). Building the state: Architecture, politics, and state formation in postwar Central Europe. Londra: Routledge.
• Şener, M. (2013). Contractors and contractorship: An analysis of public building constructions in early republican Turkey. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Özkaban, F. (2008). Yitirilen bir modern mimarlık örneği: Karşıyaka Orman İşletme Müdürlüğü 25 Numaralı Hizmet Binası. Mimarlık, 341, 57-62.
• Özorhon, İ. F. (2008). Mimarlıkta özgünlük arayışları: 1950–60 arası Türkiye modernliği. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Sahtiyanci, E. ve Ceylan, H. (2017). Düzce'de bir modern sivil mimari örneği: 'Öney Evi' ve mimar Çetin Kaya Arsal. Düzce'de Tarih Kültür ve Sanat, 1, 253–260.
• Sayar, Y. (2006). Mimar Ziya Nebioğlu’nun 1950-1960 yılları arasında Karşıyaka’da gerçekleştirdiği konut çalışmaları. Ege Mimarlık, 58, 36-39.
• Şenyurt, O. (2002). 1800-1950 yılları arasında İstanbul’da faaliyet gösteren Rum mimarlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Şengör, O. ve Barka, S. (2004). İstanbul’un balkonları. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• Şumnu, U. (2020). Mimarlar ve apartmanları: Ankara’da konut/barınma kültüründen örnekler. İstanbul: KitapYayınevi.
• Şumnu, U. (2021). Ankara balkon korkulukları röportaj serisi: Kimlik-2. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=j-ut-liqv3g&ab_channel=AnkaraBalkonKorkuluklar%C4%B1 adresinden erişildi.
• Şumnu, E. (2017). Sanat eserinde parmak izinin yok oluşunun modern mimari ile ilişkisi. N. Bayraktar (Ed.), Sivil mimari bellek Ankara 1930-1980 içinde (ss. 233-256). Ankara: VEKAM.
• Tanyeli, U. (2007). Mimarlığın aktörleri, Türkiye 1900-2000. İstanbul: Garanti Galeri Yayınları.
• Tanyeli, U. (2004). İstanbul 1900-2000 konutu ve modernleşmeyi metropolden okumak. İstanbul: Ofset Yapımevi Yayınları.
• Tulum Okur, H. (2018). Art and architecture synthesis in Turkey: Between 1950s and 1970s. Yayınlanmamış doktora tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Türkün, A., Aslan, Ş. ve Şen, B. (2014). 1923-1980 döneminde kentsel politikalar ve İstanbul’da sosyo mekânsal dönüşüm. A. Türkün (Der.), Mülk, mahal, insan İstanbul’da kentsel dönüşüm içinde (ss. 45-78). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ultav, Z.T. (2021). Mimari mirası deneyimlemek için etkileşimli dijital sergiler: Ankara balkon korkulukları (1950-1975). 5 Kasım 2021 tarihinde https://www.ankarabalkonkorkuluklari.org/index.php adresinden erişildi.
• Ultav, Z.T. (2019). Balcony railings as a representative element of collective memory: Balcony railings of Ankara apartment blocks. Athens Journal of Architecture, 5(1), 111-126.
• Uz, F. (2019). Alüminyum ile tasarlamak: 1970’lerde Ankara mimarlığında alüminyum. Ankara Araştırmaları Dergisi, 7(1), 75-103.
• Yavuz, E. (2015). An aesthetic response to an architectural challenge: Architecture’s dialogue with the arts in postwar Turkey. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, H. (2021). Ankara balkon korkulukları röportaj serisi: Malzeme/Teknoloji. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=5oWTGP_RS0g adresinden erişildi.
• Miami Beach Planlama Departmanı, (2018). Post-war modern Miami modern, Design guidelines, 23 Nisan 2021 tarihinde https://www.miamibeachfl.gov/wp-content/uploads/2018/05/Mimo-Design-Guidelines.pdf adresinden erişildi.