Kent Çalışmalarının Geçmişi ve Bugünü: Hakim Paradigmalar ve Yeni Sorunsallar

Yıl 2010, Cilt: 1 Sayı: 1, 32 - 43, 31.05.2010

Tahire Erman

Öz

Bu
giriş makalesi kent çalışmalarının dününü ve bugününü irdelemektedir. Birinci
bölümde kent çalışmalarında 19. yüzyıl sonlarından günümüze dek oluşan temel
paradigmalara değinilerek, zaman içinde kentin nasıl anlaşıldığına ve
kuramsallaştırıldığına dair ne gibi dönüşümlerin ortaya çıktığı anlatılmakta,
böylece kent çalışmalarını tarihsel bir çerçeve içine yerleştirmek
amaçlanmaktadır.  Bu çerçeve içinde
sırasıyla F. Engels’in sınıf eşitsizliğini yeniden üreten kent ve G. Simmel’in
belli bir kültür ve insan ilişkisi üreten büyük kent görüşleri, Beşeri Ekoloji
paradigmasını ortaya koyan R. Park, E. Burgess ve R. McKenzie’nin yeraldıkları
Şikago ekolü, ve yine aynı ekoldeki L. Wirth’in bir yaşam biçimi olarak
kentlileşme görüşü, D. Harvey ve M. Castells’in yer aldıkları ‘kentsel politik
ekonomi’ paradigması, H.Lefebvre’in kente devrimci bir misyon yükleyen kent
görüşü, ve son olarak da kimlik ve temsiliyet üzerinden kurgulanan post-modern
kent çalışmaları paradigması kısaca anlatılmıştır. Bunu izleyen ikinci bölümde
ise, küreselleşme ve neoliberalleşme dinamikleri ile teknolojik gelişmelerin
etkisi altında bugünün kentlerinin ana sorunsalları tanımlanmaya çalışılmış, ve
bu şartlar altında kentlerin ürettiği sorunları anlamaya ve açıklamaya yönelik
yeni bir paradigmanın ipuçları verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kent çalışmaları paradigmaları, beşeri ekoloji, kentsel politik ekonomi, kimlik ve temsiliyet, neoliberalleşme, küreselleşme

The Past and Present of Urban Studies: The Main Paradigms and New Challenges

Öz

This
introductory article investigates the past and present of urban studies.  In the first part of the article, the major
paradigms that emerged starting the 19th century up to today are briefly
introduced, and hence the changes in how the city is theorezied and understood,
that is, the paradigmatic changes in urban studies are demonstrated.  By doing so, it is aimed to place urban
studies in a historical pespective.  In
this framework, the views of F. Engels about the city as the emdium that
reproduces class inequality, and G. Simmel about the city that produces a
specific culture, the Chicago School of Urban Studies in which R. Park, E.
Burgess and R. McKenzie formulated the Human Ecology paradigm, the views
of  L. Wirth in the same school about
urbanism as a way of life, the Urban Political Economy paradigm elaborated mainly by D. Harvey and M. Castells, the views of
H. Lefebvre in which the city is seen as the new agent of revolutionary change,
and finally the post-modern urban studies paradigm constructed on identity and
representation are briefly presented.  In
the second part, the main issues that have emerged under the dynamics of
globalization and neoliberalism, along with technological advancements, are
problematized; and the contours of a new paradigm, which is directed to
understand and explain the new problems created by these dynamics, are drawn.

Kaynakça

• Aksoy, Ahu ve Robins, Kevin. (1994). “Istanbul Between Civilization and Discontent.” New Perspectives on Turkey, 10: 57-74.
• Bartu, Ayfer. (2001). “Kentsel Ayrı(şı)m: İstanbul’daki Yeni Yerleşimler ve Kemer Country Örneği.” F.Gümüşoğlu (der.), 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan (ss.145- 149). İstanbul: Bağlam.
• Berner, Erhart. (1997). “The Metropolitan Dilemma: Global Society, Localities and the Struggle for Urban Land in Manila.” A. Öncü ve P. Weyland (der.), Space, Culture and Power: New Identities in Globalizing Cities (ss. 98-116). Londra ve New Jersey: Zed.
• Bunnell, Tim ve Nah, Alice M. (2004). “Counter-global Cases for Place: Contesting Displacement in Globalizing Kuala Lumpur Metropolitan Area.” Urban Studies, 41 (12): 2447-2467.
• Burgess, Ernest W. (2004). “The Growth of the City: An Introduction to a Research Project.” M. Malcolm (der.), The City Cultures Reader (ss. 20-27). New York ve Londra: Routledge.
• Castells, Manuel. (1977). The Urban Question: A Marxist Approach. Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Castells, Manuel. (1983). The City and the Grassroots. Berkeley, CA: University of California Press.
• Crossa, V. (2004). “Entrepreneurial Urban Governance and Practices of Power: Renegotiating the Plaza in Mexico City.” Antipode, 36 (1): 127-129.
• Danış, Didem. (2001). “İstanbul’da Uydu Yerleşmelerin Yaygınlaşması: Bahçeşehir Örneği.” F.Gümüşoğlu (der.), 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan (ss.151-160). Istanbul: Bağlam.
• Engels, Friedrich. (1996). “The Great Towns.” R. T. LeGates ve F. Stout (der.), The City Reader (ss. 46-55). New York ve Londra: Routledge.
• Erman, Tahire. (2001). “The Politics of Gecekondu (Squatter) Studies in Turkey: The Changing Representations of Rural Migrants in the Academic Discourse.” Urban Studies, 38 (7): 983-1002.
• Erman, Tahire (2004). “Gecekondu Çalışmalarında ‘Öteki’ Olarak Gecekondu Kurguları.” European Journal of Turkish Studies (Online). Sayı 1: Gecekondu (http://ejts.revues.org/index58.html).
• Erman, Tahire (2009). “Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi ve Yerinden Edilme: Deneyimler, Söylemler, Uygulamalar.” VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi’ne sunulan bildiri. Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi, Didim Yerleşkesi, 1-3 Ekim 2009.
• Gans, Herbert J. (1962). The Urban Villagers: Group and Class in the Life of Italian-Americans. New York: The Free Press of Glencoe.
• Geniş, Şerife. (2007). “Producing Elite Localities: The Rise of Gated Communities in Istanbul.” Urban Studies, 44 (4): 771-798.
• Harvey, David. (1973). Social Justice and the City. Londra: Edward Arnold.
• Harvey, David. (1996). “Social Justice, Postmodernism, and the City.” S. Fainstein and S. Cambell (der.), Readings in Urban Theory (ss. 415-435). Oxford ve Cambridge: Blackwell.
• Karaman, Ozan. (2008). “Urban Pulse-(Re)making Space for Globalization in Istanbul.” Urban Geography, 29 (6): 518-525.
• Katznelson, Ira. (1992). “Towards a Respatialized Marxism: Lefebvre, Harvey, and Castells.” Marxism and the City (ss. 92-139). Oxford: Clarendon Press.
• Keyder, Çağlar. (2005). “Globalization and Social Exclusion in Istanbul.” International Journal of Urban and Regional Research, 29 (1): 124-134.
• Kıray, Mübeccel. (1979). “Apartmanlaşma ve Modern Orta Tabakalar.” Çevre, 4: 78.
• King, Anthony D. (1996). “Cities, Texts and Paradigms.” A.D. King (der.), Re-presenting the City (ss.1-17). Londra: MacMillan Press.
• Kurtuluş, Hatice. (2003). “Mekanda Billurlaşan Kentsel Kimlikler: İstanbul’da Yeni Sınıfsal Kimlikler ve Mekansal Ayrışmanın Bazı Boyutları.” Doğu Batı 6 (23): 75-96.
• Lefebvre, Henri. (1991). The Production of Space (tercümesi Donald Nicholson-Smith). Oxford ve Cambridge: Blackwell.
• Mayer, Margit. (2006). “Manuel Castells’ the City and the Grassroots.” International Journal of Urban and Regional Research, 30 (1): 202-206.
• Öncü, Ayşe. (1997). “The Myth of the 'Ideal Home' Travels Across Borders to Istanbul.” A. Öncü ve P. Weyland (der.), Space, Culture and Power: New Identities in Globalizing Cities (ss.56-72). Londra ve New Jersey: Zed.
• Smith, Neil. (2002). “New Globalism, New Urbanism: Gentrification as Global Strategy.” Antipode, 34 (3): 427-450.
• Savage, Mike ve Ward, E. Alan. (1993). “Modernity, Post-modernity and Urban Culture.” Urban Sociology, Capitalism and Modernity (ss.122-146). New York ve Londra: MacMillan.
• Simmel, Georg. (2004). “The Metropolis and Mental Life.” M. Malcolm (der.), The City Cultures Reader (ss. 12-19). New York ve Londra: Routledge.
• Wirth, Louis. (1996). “Urbanism as a Way of Life.” R. T. LeGates ve Stout, F. (der.), The City Reader (ss. 189-197). New York ve Londra: Routledge.