Küresel ve Yerel Dinamikler Altında ‘Anadolu Kaplanı’ Kentleri

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 8, 50 - 73, 31.01.2013

Tahire Erman

Öz

Bu makale, ‘Anadolu kaplanları’ olarak adlandırılan Gaziantep, Kayseri, Denizli, Çorum, Malatya ve Konya örnekleri üzerinden, ekonominin liberalleşmesi ve desentralizasyon ile yerelin önem kazanması sonucunda birtakım Anadolu kentle-rinde ortaya çıkan mekânsal dönüşümleri anlamayı hedeflemektedir. Küresel ekonominin tüketim yüzü olan AVM’ler ve yeni prestij alanları olarak sunulan güvenlikli siteler bu kentlere ulaşmış mıdır? ‘Anadolu kaplanı’ kentlerindeki yeni sermaye birikimleri, kentlerin ekonomisini yönlendiren grupları küresel tüketim kalıp ve mekânları içine çekmekte midir? Yerel olan nedir? Yeni iş olanaklarının ortaya çıkması ile göç almaları sonucu bu kentlerdeki yoksulluk görüntü ve mekânlarına nasıl bir yaklaşım söz konusudur? Neoliberal yerel yönetimlerin kendi kaynaklarını kendilerinin yaratmaları ve kentlerini ‘marka-laştırarak’ diğer kentlerle rekabet içine girmeleri durumu bu kentler için ne derece geçerlidir? Hükümetin girişimci Toplu Konut İdaresi (TOKİ)’nin öncülüğünü yaptığı inşaat sektörü bu kentleri ne düzeyde ve ne yönde dönüştürmektedir? ‘Anadolu kaplanı’ kentlerindeki dönüşümleri metropol kentlerdeki dönüşümlerden farklı kılan nedir? Makale bu sorular çerçevesinde ‘Anadolu kaplanı’ kentlerindeki yeni oluşumları tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu kaplanı’ kentleri, yerel girişimcilik, küresel tüketim mekânları, yerel dinamikler, TOKİ gecekondu dönüşüm projeleri, kentsel yoksulluk

Anatolian Tiger’ Cities under Global and Local Dynamics

Öz

This article aims to understand the spatial transformations in Anatolia cities produced under the effects of the liberalization of economy and the local’s gaining importance in decentralization by using six ‘Anatolian tiger’ cities, namely, Gaziantep, Kayseri, Denizli, Çorum, Malatya and Konya. To what extent have the shopping malls as the consumption face of the global economy and gated communities as the new prestige sites reached these cities? Is the recent accumulation of capital in these cities pulling the better-off classes into global cultural consumption patterns and spaces? What is local in it? As these cities receive migration due to the new employment opportunities, what is the approach of authorities to the poverty and its spaces in the cities? To what extent are the neoliberal practices of local governments to create their own resources and, in their competition with other cities, to make their cities a ‘brand city,’ true for the ‘Anatolian tiger’ cities? To what extent and in what ways has the construction sector, in the leadership of the state’s entrepreneur Mass Housing Agency (TOKI), been transforming the ‘Anatolian tiger’ cities? What makes the transformation of Anatolian cities different from the metropolitan cities? The article discusses the recent transformations in the ‘Anatolian tiger’ cities in the context of these questions.

Anahtar Kelimeler

Anatolian tiger’ cities, local entrepreneurship, spaces of global consumption, local dynamics, TOKI gece-kondu transformation projects, urban poverty

Kaynakça

• Aköz, E. (2009). Modern’e tutkun bir kent: Kayseri. Sabah (Istanbul), 17 Ocak 2012 tarihinde http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/akoz/2009/03/10/_Modern_e_tutkun_bir_kent_Kayseri/ adresinden erişildi.
• Aktüel. (2007, Kasım-Aralık). Çorum Müzesi, 23, 86-89. 14 Ocak 2012 tarihinde http://www.serfed.com/content_files/dergi/23/10_aktuel.pdf/ adresinden erişildi.
• Amin A. ve Thrift, N. (2007). Cultural-economy and cities. Progress in Human Geography, 31, 143-161.
• AZ Haberler Internet Sitesi. Artık Şehirler De Devletler Kadar Önemli. 14 Ocak 2012 tarihinde http://www.azhaberler.com/haber/artik-sehirler-de-devletler-kadar-onemli_3368612 adresinden erişildi.
• Buğra, A. ve Savaşkan, O. (2012). Politics and class: the Turkish business environment in the neoliberal age. New Perspectives on Turkey, 46, 27-63.
• Çokgezen, M. (2011, Ocak 24). State owned enterprises, entrepreneurship and local development: a case from Turkey.
• Munich Personal Research Papers in Economics Archive MPRA Report no.27676. 11 Ocak 2012 tarihinde http://mpra.ub.uni-muenchen.de/27676/ adresinden erişildi.
• Dolu, Ş. (2007, Aralık 4). Anadolu sanayiinin yeni yıldızı Çorum. Yeni Şafak. 17 Ocak 2012 tarihinde http://yenisafak.com.tr/ekonomi/default.aspx?t=04.12.2007&c=3&i=85576 adresinden erişildi.
• Emlakkulisi Internet Sitesi. (t.y.).Antepia Projesi. 20 Kasım 2012 tarihinde http://www.emlakkulisi.com/arama.php?kelime=antepia / adresinden erişildi.
• Gaziantep27 Gazetesi Internet Sitesi. (t.y.). Şahinbey’de toplu konut sevinci. 8 Mart 2012 tarihinde http://www.gaziantep27.net/root.vol?title=sahinbey-39de-toplu-konut-sevinci&exec= / adresinden erişildi.
• Geniş, Ş. ve Adas, E.B. (2011). Gaziantep kent nüfusunun demografik ve sosyo-ekonomik yapısı: saha araştırmasından notlar. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10, 293-321.
• Habertürk (HT-EKONOMİ) Internet Sitesi. (t.y.). Baklavayla nereye kadar biz Bilbao’yu örnek aldık. Habertürk (Istanbul). 2 Mayıs 2012 tarihinde http://ekonomi.haberturk.com/emlak-mortgage/haber/ 705126-baklavayla-nereye-kadar- biz-bilbaoyu-ornek-aldik/ adresinden erişildi.
• Güleç, A. (2004). Turkey’s successful economic growth. WirtschaftsForum Nah- und Mittelost, 5, 12.,
• Günal, B. (2012, Ocak 12). Değişen ve gelişen kentler. Habertürk. 14 Ocak 2012 tarihinde http://ekonomi.haberturk.com/emlak-mortgage/haber/705256-corumun-hayali-taksim-/ adresinden erişildi.
• Kanal D Emlak Internet Sitesi. (t.y.). TOKI’den Çorum’da büyük kentsel dönüşümü: Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) 4 bin yıl önce Anadolu’da haki-miyet kuran Hitit Uygarlığının başkenti Çorum ve çevresini gecekondulardan kurtaracak. 23 Aralık 2011 tarihinde http://emlak.kanald.com.tr/t/corum_kentsel_donusum_projesi/TOKIden_Corumda bu/ adresinden erişildi.
• Kara, H. (2010). Denizli şehrinde gecekondulaşmanın önlenmesi ve toplu konutlar. Doğu Coğrafya Dergisi, 15, 103-118.
• Karatepe, Ş. (2003). Kendini kuran şehir. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kayseri Kent Müzesi Internet Sitesi. (t.y.)15 Mart 2012 tarihinde http://www.kayseri-kentmuzesi.gov.tr/online.htm/ adresinden erişildi.
• Kent Müzeleri Internet Sitesi. Gaziantep Kent Müzesi. (t.y.) 20 Kasım 2012 tarihinde http://www.kentmuzeleri.com/?syf=9&urele=R5/ adresinden erişildi.
• Keyman, F. ve Koyuncu-Lorasdağı, B. (2010). Kentler: Anadolu’nun dönüşümü, Türkiye’nin geleceği. İstanbul: Doğan Kitap.
• Kınaş Konutları Internet Sitesi. Kınaş Residence. (t.y.) 15 Mart 2012 tarihinde http://www.kinas.com.tr/tr/residence/ adresinden erişildi.
• Kireşçi, T. (2011). TOKİ Çorum ve çevresindeki gecekonduları yıkıyor. 23 Aralık 2011 tarihinde http://emlakkulisi.com/toki_corum_ve_cevresindeki_gecekondulari_yikiyor_-63414.h/ adresinden erişildi.
• Knaus, G. (2005, Eylül 19). Islamic calvinists: change and conservatism in Central Anatolia. European Stability Initiative ESIWEB Report, Berlin-Istanbul. 11 Ocak 2012 ta-rihinde www.esiweb.org adresinden erişildi.
• Kösebalan, H. (2007). The rise of Anatolian cities and the failure of the modernization paradigm. Critique: Critical Middle Eastern Studies, 16, 229-240.
• Öncü, A. (1997). The myth of the 'ideal home' travels across borders to Istanbul. A.Öncü ve P. Weyland (Der.), Space, culture and power: new identities in globalizing cities (ss.56-72). Londra ve New Jersey: Zed.
• Küresel ve Yerel Dinamikler Altında ‘Anadolu Kaplanı’ Kentleri
• Özbek, Z. (2008). KOBİ’lerin Türk ekonomisine etkileri. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 31, 49-57.
• Özcan, Z. (2005, Kasım 14). Akla ve paraya ihtiyacı olmayan şehir: Kayseri. Aksiyon. 20 Kasım 2012 tarihinde http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=22836 adresinden arişildi.
• Savaş-Yavuzçehre, P. (2011). Kentsel mekanda değişim: Denizli. Denizli Belediyesi Kültür Yayınları.
• Solak, F. (2003). Türkiye-Orta Asya Cumhuriyetleri dış ticaret ilişkilerinin gelişimi. Marmara University I.I.B.F. Journal 18, 69-96. 5 Ocak 2012 tarihinde http://iibf.marmara.edu.tr/dosya/fakulte/iibfdergi_2003/2003_5.pdf adresinden erişildi.
• Tozoğlu, A.E. ve Sönmez, F. (2008). Anadolu kentlerinin değişen çehresi: bir muhafazakar modernleşme laboratuarı olarak Kayseri. Mimarlık Dergisi, 344. 23 Ara-lık 2011 tarihinde http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=357&RecID adresinden erişildi.
• Turgut, P. (2006, Kasım 20). Anatolian tigers: regions prove plentiful. Financial Times. 5 Ocak 2012 tarihinde http://www.ft.com/intl/cms/s/1/db1d9cee-7650-11db-8284-0000779e2340. html#axzz1iZeVSMWh adresinden erişildi.
• Uğur İnşaat A.Ş. Internet Sitesi. (t.y.) Tamamlanan Projeler. 18 Aralık 2011 tarihinde http://www.ugurinsaat.com.tr/?s=tamamlananprojeler/ adresinden erişildi.