Kenti Yürüyerek Keşfetmenin Sosyolojisi

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 18, 286 - 303, 31.01.2016

Selin Önen

Öz

Yürümek,
bir mobilite biçimi olarak sosyal teori alanında daha çok kentleşme ve
modernite içerisinde tartışılmaktadır. Yürümek, Urry’nin (2000, 2007)
tartıştığı üzere yönetimsellikle yakından ilgili olup kamusal alanda toplumsal
cinsiyet ve sosyal sınıflara göre tarihsel olarak değişiklik göstermiştir.
Nitekim bu farklılık edebiyata da yansımıştır. Makalede bu değişimin kentsel
mekânda nasıl gerçekleştiği ele alınmaktadır. Yürümek sosyolojik olarak da
kentsel mekânı ilk çalışan teorisyenlerin kullandığı bir teknik olarak Simmel,
Engels ve Benjamin’in çalışmalarında görülmektedir. Yürümek sosyal teori içerisinde
kenti demokratikleştirişinden; Sürrealizmde estetik ve eleştirel bir pratik
olarak ele alınışına; Situasyonistlerde kapitalizme ve modernist şehir
plancılığına karşı bir direniş pratiği olmasına kadar farklı şekillerde ele
alınmıştır. Böylelikle bu çalışmada yürümenin sadece sıradan bir hareketlilik
biçimi olmaktan öte kentsel mekânda önemli bir pratik eylemlilik ve sosyolojik
olarak da kenti eleştirel olarak yeniden düşünmek ve keşfetmek için bir
araştırma tekniği olduğu hatırlatılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kapitalizm, Kentsel Mekân, Mobilite, Situasyonistler, Sürrealizm, Yürümek

Sociology of Exploring the City by Walking

Öz

Walking as a form of mobility is
discussed mostly in social theory with regard to urbanization and modernity. As
Urry (2000, 2007) argues, walking is closely related to governmentality and has
shown alterations historically in terms of gender and social classes in public
space. Hence, this differentiation has also reflections in the literature.
Therefore, this paper will evaluate how this differentiation occurs in urban
space. Walking sociologically as a technique is used by first theorists
(Simmel, Engels and Benjamin) studying urban space. Walking has been evaluated
in social theory in different urban realms: from as an element contributing to
city’s democratication to aesthetic and critical practice in Surrealism; and a
resistance to capitalist and modernist urban planning of Situationists. Thus,
it is reminded in this paper that walking is more than a mundane mobility
feature but an important practical performance and research technique in
exploring and reconsidering city critically.

Anahtar Kelimeler

Capitalism, Mobility, Urban Space, Situationists, Surrealism, Walking

Kaynakça

• Amato, J. A. (2004). On foot: A history of walking. New York & London: New York University Press.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar, (A. Cemal, Çev.). İstanbul: YKY.
• Bassett, K. (2004). Walking as an aesthetic practice and a critical tool: some psychogeographic experiments. Journal of Geography in Higher Education, 28 (3), 397-410.
• Cardinal, R. (2014) [1978]. Çözünür kent: Sürrealist Paris algısı. Skopdergi, 6. 09.04.2015 tarihinde http://www.e-skop.com/skopdergi/cozunur-kent-surrealist-paris-algisi/1964 adresinden erişildi.
• Creswell, T. (2006). On the move: Mobility in the modern western world. London& New York: Routledge.
• Debord, G. (1958). Theory of the derive. Internationale Situationniste #2, 20.05.2015 tarihinde http://www.cddc.vt.edu/sionline/si/theory.html adresinden erişildi.
• Debord, G. (1996). Gösteri toplumu. (A.Ekmekçi ve O.Taşkent Çev.). İstanbul: Ayrıntı. (Orijinal eserin yayın tarihi 1977).
• Engels, F. (1997). İngiltere’de emekçi sınıfın durumu. Ankara: Eriş Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihin1846).
• Frisby, D. (2012). Modernlik fragmanları: Simmel, Kraucer ve Benjamin’in eserlerinde modernlik teorileri. İstanbul: Metis.
• Ingold,T. ve Vergunst, J. L. (2008). Ways of walking: Etnography and practice of foot. T. Ingold ve J. L. Vergunst (Eds.), Hampshire: Ashgate.
• Jenks, C. ve Neves, T. (2000). A walk on the wild side: Urban etnography meets the flâneur. Cultural Values, 4 (1), 1-17.
• Khatip, A. (1958). Attempt at a psychogeographical description of les halles. Internationale Situationniste #2, http://www.cddc.vt.edu/sionline/si/ leshalles.html.
• Middleton, J. (2010). Sense and the city:exploring the embodied geographies of urban walking. Social and Cultural Geography, 11 (6), 575-596.
• Nord, D. E. (1995). Walking the Viktorian Streets: Women, representation, and the city. Ithaca &London: Cornell University Press.
• Parsons, D. L. (2000). Streetwalking the metropolis: Women, the city and modernity. Oxford, New York: Oxford University Press.
• Situasyonist enternasyonal (2008), İstanbul: AltıKırkbeş.
• Shortell, T. ve Aderer, K.(2014). Drifting in chinatowns: toward a situationist analysis of polygot urban spaces in New York, Paris and London. T.Shortell ve E.Brown (Eds.), Walking in the European city: Quotidian mobility and urban etnography içinde (s. 109-127). Surrey: Ashgate.
• Shortell, T. ve Brown, E. (2014). Introduction: Walking in the european city. T.Shortell ve E.Brown (Eds.), Walking in the European city: Quotidian mobility and urban etnography içinde (s.1-20). Surrey: Ashgate
• Solnit, R. (2001). Wanderlust:A history of walking. New York&London: Penguin Books.
• Urry, J. (2000). Sociology beyond societies: Mobilities for the twenty-first century. London& New York: Routledge.
• Urry, J. (2007). Mobilities. Cambridge& Malden: Polity Press.
• Vachon, M.(2004). From flâneur to arpanteur. Prairie Perspectives. 20.05.2015 tarihinde http://pcag.uwinnipeg.ca/Prairie-Perspectives/PP-Vol07/Vachon.pdf adresinden erişildi. 13.05.2015 tarihinde http://imaginarymuseum.org/LPG/Mapsitu1.htm adresinden erişildi.