An Enquiry Concerning Systematic of Urban Thought: The Conception of Living Together of Different Paradigmatic Approaches in the Context of Human, Society and State

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 35, 343 - 373, 20.04.2022

Yusuf Yalanız

https://doi.org/10.31198/idealkent.1081998

Öz

In this article, which considered on the systematic of urban though has been tried to be revealed the dialectic of living together which is one of the main elements of the case of urban by examining different paradigmatic approaches in the context of people, society and the state. The working was prepared using the qualitative research method. In this manner, it has been resorted to the historical and descriptive analysis technique based on literature. Firstly, it has been focused on the nature of man using from questions developed by philosophy particularly which about “Inherently, what kind of creature is the human being.” Secondly, the emphasizes on the character of humans such as being political and social creature has carried the issue to community, society, covenant of testimony and society contract. In the third stage, the state function, which is the order stage of life together, which emerged with this multidimensionality has been associated with the issue in the context of political theories. As a result, it has been concluded that the perspectives on human, society and the state, which are considered as the main variable of different paradigmal approaches in the emergence, evolution and systematics of the urban thought, are directly related with the concepts of living together.

Anahtar Kelimeler

Urban, human, society, state, civilisation

Şehir Düşüncesinin Sistematiği Üzerine: İnsan, Toplum ve Devlet Bağlamında Farklı Paradigmal Yaklaşımların Birlikte Yaşama Tasavvuru

Öz

Şehir düşüncesinin sistematiği üzerine ele alınan bu çalışmada farklı paradigmal yaklaşımlar; insan, toplum ve devlet bağlamında incelenerek “şehir” olgusunun ana öğelerinden biri olan “birlikte yaşamın” diyalektiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma özellikle felsefe, sosyoloji ve siyaset bilimi alanlarının konularına kavramsal ve kuramsal açılardan yaklaşılmasından kaynaklı nitel araştırma yöntemi kullanılarak hazırlanmıştır. Bu minvalde esneklik, ilişki ve etkileşim ilkelerini önceleme, olguya ve olgunun anlamına yönelme, derinlemesine inceleme yapma, “niçin” veya “nasıl” sorularını merkeze alma, sorgulayıcı ve yorumlayıcı gücü kullanma gibi yönelimlerden dolayı literatür taramaya dayalı tarihsel ve betimsel analiz tekniğine başvurulmuştur. Yöntemle ilgili belirlenimden sonra çalışmanın kurgusunun oluşmasında ilk olarak felsefenin özellikle “insanın özü itibariyle nasıl bir varlık olduğu” hakkında geliştirdiği sorularından faydalanılarak insanın mahiyeti üzerine durulmuştur. İkincisi, insanın siyasal ve toplumsal canlı olması gibi özüne ilişkin yapılan vurgular sonrasında konu topluluk, toplum, misak ve toplum sözleşmesi düşüncesine taşınmıştır. Bu aşamada insanlığın çeşitli evresinde birlikte yaşamanın mukaddem olarak politik bir mesele olduğu tespit edilmiştir. Üçüncüsü de bu çok boyutlulukla ortaya çıkan birlikte yaşamın düzen aşaması olan devlet fonksiyonu siyaset teorileri bağlamında konuyla ilişkilendirilmiştir. Netice itibari ile şehir düşüncesinin ortaya çıkışı, tekamülü ve sistematiğinde farklı paradigmal yaklaşımların temel değişkeni olarak ele alınan insana, topluma ve devlete bakış açılarının birlikte yaşama tasavvurlarıyla doğrudan ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Medeniyet, Şehir, insan, toplum, devlet

Kaynakça

• Abdurrahman, T. (2020). Bilgi ahlaktan ayrıldığında (A. Keskinsoy, Çev.). İstanbul: Pınar.
• Abdurrahman, T. (2021). Dinin ruhu (S. Gündüzöz, Çev.). İstanbul: Pınar. Adalıoğlu, H. H. (2009). Siyasetname. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (c. 37, ss. 304-306). İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Altındal, A. (2019). Siyasal kültür ve yöntem. İstanbul: Destek.
• Aristoteles (2015). Nikomakhos’a etik (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Say.
• Aristoteles (2018). Politika (M. Tunçay, Çev.). İstanbul: Remzi.
• Bağce, H. E. (2007). Siyaset ve demokrasi üzerine eleştirel bir değerlendirme. Amme İdaresi Dergisi, 40(4), 1- 19.
• Batuhan, H. (1959). Batıda tolerans fikrinin gelişimi. İstanbul: Anıl.
• Bolay, S. H. (2015). Birlikte yaşamanın imkânlarına felsefi bir bakış. C. Türer (Ed.), Ortak yaşama kültürü ve felsefesi içinde (ss. 61-73). Ankara: Ziraat Gurup.
• Bottomore, T. (2017). Siyaset sosyolojisi (E. Mutlu, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Boudreaux, D., Lee, D. R. (1997). Politics as the art of confined compromise. Cato Journal, 16(3), 365-381.
• Braud, P. (2017). Siyaset sosyolojisi (E. C. Gürcan, Çev.). Ankara: İmaj.
• Canatan, K. (2014). İslam siyaset düşüncesi ve siyasetname geleneği. İstanbul: Doğu.
• Çakmak, C. (2015). Birlikte yaşarken birimize açılan tek kapı: Politika. C. Türer (Ed.), Ortak yaşama kültürü ve felsefesi içinde (ss. 75-81). Ankara: Ziraat Gurup.
• Çelebi, K. (2020). Siyaset nazariyesi, düstûru’l-amel li ıslâhi’l-halel. İstanbul: Büyüyenay.
• Çelebi, K. A (2016). Ahlâk-ı alâi. Ankara: Fecr.
• Descartes, R. (2004). Felsefenin ilkeleri (M. Akın, Çev.). Ankara: Say.
• Devellioğlu, F. (2017). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat (eski ve yeni harflerle). Ankara: Aydın Kitabevi.
• Durkheim, E. (2019). Rousseau ve toplum sözleşmesi (Ö. B. Kara, Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Duverger, M. (2017). Siyaset sosyolojisi (Ş. Tekeli, Çev.). İstanbul: Varlık.
• Ebû Nasr El-Farabi (2017). Es-siyâsetü’l-medeniyye veya mebâdi’il-mevcûdat. İstanbul: Büyüyenay.
• Ebu Necîb Sühreverdi (2015). Yönetenlerin yönetimi, nehcu’s-sülûk fi siyâseti’l mülûk. İstanbul: İlgi Kültür Sanat.
• Erul, B. (2012). Veda hutbesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (c. 42, ss. 591-593). İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Faruki, İ. R. (2017). Tevhid, düşünce ve hayata yansımaları (E. Okumuş, Çev.). İstanbul: Mahya.
• Golkarian, K. (2001). سياست (sejasät). Rahnama Farsça, İngilizce, Türkçe sozluk içinde (v.1, pp. 1053-1054). Tehran: Rahnama.
• Gökalp, N. (2014). İnsan Felsefesi. Ankara: Nobel.
• Habermas, J. (2019). “Öteki” olmak, “öteki”yle yaşamak-siyaset kuramı yazılarından seçmeler (İ. Aka, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Hamidullah, M. (1996). İslâm’a giriş (C. Aydın, Çev.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Heywood, A. (2015). Siyasetin temel kavramları (H. Özler, Çev.). Ankara: Adres.
• Heywood, A. (2018). Siyaset teorisine giriş (H. M. Köse, Çev.). İstanbul: Küre.
• Heywood, A. (2018b). Siyaset (F. Bakırcı, Çev.). Ankara: BB101.
• İbn Miskeveyh (2018). Ahlak eğitimi, tehzîbu’l-ahlak ve tathîru’l-a’râk (A. Şener, C. Tunç ve İ. Kayaoğlu, Çev.). İstanbul: Büyüyenay.
• İbn-i Haldûn (2004). Mukaddime (H. Kendir, Çev.). İstanbul: Yeni Şafak.
• İkbal, M. (2008). Çağdaş İslam düşüncesi (Y. Kaplan, Çev.). İstanbul: Külliyat.
• İzzetbegoviç, A. (1987). Doğu ve Batı arasında İslam (S. Şaban, Çev.). İstanbul: Nehir.
• Kaygı, A. (2020). Kesin buyruğu doğru anlamak. İ. Kuçuradi (Ed.), Barışın felsefesi, 200. ölüm yıldönümünde Kant içinde (ss. 7-53). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kışlalı, A. T. (2018). Siyasal sistemler - siyasal çatışma ve uzlaşma. İstanbul: Kırmızı Kedi.
• Köker, L. (2012). İki farklı siyaset. Ankara: Dipnot.
• Kutluer, İ. (2003). Medeniyet. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (c. 28, ss. 296-297). İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Küçükaşçı, M. S. (2010). Şehir. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (c. 38, ss. 441-442). İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Machiavelli, N. (2019). Hükümdar (N. Adabağ, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Mengüşoğlu, T. (2015). İnsan felsefesi. Ankara: Doğu Batı.
• Montesquieu, B. B. (2017). Kanunların ruhu üzerine (B. Günen, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Mouffe, C. (2018). Siyasal üzerine (M. Ratip, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Niray, N. (2009). Siyasal kültür yazıları. İstanbul: Derin.
• Orum, A. M., Dale, J. G. (2016). Siyaset sosyolojisi (İ. Kaya, Çev.). Ankara: Say.
• Özkan, M. (2019). Medine vesikası. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (ek c. 2, ss. 212-215). İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Pareto, V. (2016). Demokrasinin dönüşümü (K. Z. Tezer, Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Rawls, J. (2020). Hakkaniyet olarak adalet (O. Baş, Çev.). İstanbul: Pinhan
• Roskin, M. G., Cord, R. L., Medeiros, J. A. & Jones, W. S. (2018). Siyaset bilimi: Bir giriş (A. Yayla, Çev.). Ankara: Adres.
• Rousseau, J. J. (2018). Toplum sözleşmesi (V. Günyol, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Sarıbay, A. Y. (2014). Global bir bakışla politik sosyoloji. İstanbul: Sentez.
• Sarıçam, İ. (2009). İlk Müslüman toplumunda bir arada yaşama tecrübesi. İslam Medeniyetinde bir arada yaşama tecrübesi içinde (ss. 115-127). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Saruhan, M. S. (2015). Ortak yaşama felsefemizin ilkesi ve güvencesi: Adalet. C. Türer (Ed.), Ortak yaşama kültürü ve felsefesi içinde (ss. 285-301). Ankara: Ziraat Gurup.
• Schmitt, C. (2018). Siyasal kavramı (E. Göztepe, Çev.). İstanbul: Metis.
• Spinoza, B. (2004). Etika (H. Z. Ülken, Çev.). Ankara: Dost
• Touraine, A. (2000). Eşitliklerimiz ve farklılıklarımızla – birlikte yaşayabilecek miyiz? (O. Kunal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Tönnies, F. (2009). Cemaat ve cemiyet (E. Güler, Çev.). İstanbul: Vakıfbank Kültür.
• Wendt, F. (2013b). Peace beyond compromise. Critical Review of International Social and Political Philosophy, 16(4), 573-593.
• Zengin, B. (1995). Özgürleşerek birlikte yaşama, hukuk toplulukları birliği. İstanbul: Birleşik.