Approach of Development Plans to Disaster Facts in Turkey

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 37, 1873 - 1912, 14.11.2022

Hasan Hüseyin Doğan

https://doi.org/10.31198/idealkent.1117007

Cited By: 2

Öz

Disasters are extraordinary facts that affect the lives of individuals, societies and cause loss of life and property. These events are defined as "natural facts that affect, disrupt the life of local communities, such as earthquakes, fire, flood, landslide, avalanche and rockfall". Turkey is a country that has experienced various disasters due to its geography and geology. Earthquakes have caused lots of damage. The first approach in comprehensive disaster management in Turkey is the Law No. 7269 dated 1959 on “Aids to be Made with Measures to be Taken Due to Disasters Affecting Public Life”. In Turkey, five-yeared development plans (9th plan- 7-years) was implemented in a 55-year period (1963-2022) and the 11th Plan (2019-2023) is still being implemented. A limited information is given about the disasters from the first to the sixth plan. In Development Plans, the unplanned growth cities by going beyond the zoning law, the slums around them, the opening of fertile agricultural lands to industry and human settlements are important problems in terms of disasters. In order to reduce disaster damage, should be given importance to education and scientific research, coordination and cooperation between private, local governments, national, international and voluntary organizations should be ensured.

Anahtar Kelimeler

Natural disasters, earthquake, development plans, town planning

Türkiye’de Afet Olaylarına Kalkınma Planlarının Yaklaşımı

Öz

Afetler (kıran olayları), bireylerin, toplumların yaşamını etkileyerek can ve mal kayıplarına neden olan olağanüstü olaylardır. Bu olaylar, “yerel toplulukların yaşamını etkileyen, aksatan, bozan, yer sarsıntısı, yangın, su baskını, yer kayması, çığ ve kaya düşmesi gibi doğa olayları” diye tanımlanmıştır. Türkiye coğrafyası, jeolojik yapısı nedeniyle türlü afetleri yaşan bir ülke konumundadır. Özellikle yersarsıntıları bugüne kadar çok hasara yol açmıştır. Ülkemizde kapsamlı afet yönetiminde ayrıntılı olarak ilk yaklaşımın 1959 tarih ve 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Tabi Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun” olduğu söylenebilir. Türkiye’de, 55 yıllık sürede (1963-2022) beşer yıllık dönemleri kapsayan kalkınma planı (9.Beş Yıllık Kalkınma Planı- 7 yıllık) uygulamış ve 2019-2023 dönemini kapsayan 11. Plan da halen uygulanmaktadır. Afet olaylarına, birinci planından altıncı plana kadar sınırlı , yedinci plandan itibaren ise daha ayrıntılı yer verilmiştir. Kalkınma Planlarında, imar yasasının dışına çıkılarak kentlerin plansız büyümesi ve çevrelerinde gecekonduların oluşması, verimli tarımsal toprakların sanayiye ve insan yerleşimlerine açılması afetler açışından önemli bir sorundur. Afet zararlarının azaltılması için, sürekli eğitim ve bilimsel araştırmalara önem verilmesi, özeksel ve yerel yönetimler ile ulusal, uluslararası ve gönüllü kuruluşlar arasında eş güdüm ve iş birliği sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Doğal afetler, yersarsıntısı, kalkınma planları, imar

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, (2012). Teoride ve pratikte afet sorunları iyileştirme çalışmaları. Ankara: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Yayını
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, (2018). Türkiye’de afet yönetimi ve doğal kaynaklı afet istatistikleri. Ankara: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Yayını
• Avcıoğlu, D. (2013). Türkiye’nin düzeni: dün-bugün-yarın. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Buğra, A. (2021). Türkiye’de yeni kapitalizm. İstanbul: İletişim Yayınları Çuhadaroğlu, F., R., Kara, Ustaoğlu. R. (1992). Deprem ve Erzincan vilayeti, İstanbul: T.C. Erzincan Vilayeti yayını.
• Daver, B. (1993). Siyaset bilimine giriş. Ankara: Siyasal Kitapevi
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1963). Kalkınma Planı: Birinci Beş Yıl,1963-967. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1967). Kalkınma Planı: İkinci Beş Yıl, 1968-1972. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1973). Yeni Strateji ve Kalkınma Planı: Üçüncü Beş Yıl,1973-1977. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı, 1979-1983. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1985). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, 1985- 1989. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1985). Beşinci Beş Yıllık Plan Destekleme Çalışmaları: 2, Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde Sektörel Gelişmeler, 1985-1989. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı,1990-1994. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (1990). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı Öncesinde Gelişmeler. Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı,(1995). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). Ankara: DPT Yayını
• Devlet Planlama Teşkilatı, (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, 2001-2005. Ankara: DPT Yayın
• Devlet Planlama Teşkilatı, (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı, 2007-2013. Ankara: DPT Yayını
• Duverger, M. (1974). Siyasi partiler. Çeviren E.Özbudun. Ankara: Bilgi Yayınevi
• Ergünay, O. (1996). Türkiye’de afet zararlarının azaltılması konusunda yapılan ve yapılması gereken çalışmalar. Cumhurbaşkanlığına sunulan rapor: Ankara.
• Fişek, K. (1979). Yönetim. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: 437, Sevinç Matbaası- Ankara
• Geray, C. (1978). Halka eğitimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını, Yayın No: 73
• Geray, C. (2018). “Türkiye’de yıkım (Afet) olayları karşısında önlemler ve örgütlenmeler” kent yerel yönetimler ve toplum konut yazıları, Cilt I, Ed. Dr. Hasan Hüseyin Doğan, Ankara: Palme Yayınları, Yayın No: 1507
• Giddens, A. (2010). Sosyoloji başlangıç okumaları, İstanbul, Say Yayınları
• Giddens, A. ve Sutton, P.W. (2016). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 7. Edisyon
• Giritli, İ. ve Akgüner, T. (1993). İdare hukuku. İstanbul: Der Yayınları
• Gözübüyük, A.Ş. (2011). Anayasa hukuku, Ankara: Turhan Kitapevi
• Heywood, A. (2015). Siyaset. Ankara: Adres yayınları
• İzveren, A. (1988). Hukuk felsefesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Yayınları No:4
• Kadıoğlu, M. (2018). Afet affetmez, İstanbul, Tekin Yayınevi, Yayın no:717
• Kasapoğlu, E. (2007). Depremler ve Türkiye hakkında bilmek istedikleriniz, TMMOB, Jeoloji Mühendisleri Odası. Ankara
• Kapani, M. (1993). Kamu hürriyetleri, Ankara, Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş.
• Keleş, R. (1998). Kentbilimi terimler sözlüğü, Ankara, İmge Kitabevi
• Keleş, R. ve Mengi, A. (2019). İmar hukuku; hukuksal yönetsel ve siyasal boyutlarıyla, Ankara, İmge Kitapevi, 13651
• Keleş, R. (2021). Kentleşme politikası, Ankara, İmge Kitapevi Oran, B. (Editör)(2002).Türk dış politikası. İstanbul: İletişim Yayınları
• Özey, R. (2006). Afetler coğrafyası, İstanbul: Aktif Yayınevi
• Özey, R. ve Ünlü, M. (2020). Türk Dünyası'nın jeopolitiği. Ankara: Pegem Akademi.
• Pelling, M., Özdemir, A., Barakat, S.. (2002). The macro economic impact of disasters, progress in development Studies 2, 4, 283-305
• Simon, H.A., Smithburg, D.W., Thompson, V.A., (1975). Kamu yönetimi. Çeviren: Prof. Dr. Cemal Mıhçıoğlu. Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi yayınları No: 354.
• Soysal, Mümtaz. (1958). Demokratik iktisadi planlama için siyasi mekanizma, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını
• Şahin, C., Sipahioğlu, S. (2003). Doğal afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık
• Taner, T. (2014). AKP’nin önlenebilir karşı-devrimi, İstanbul: Yordam Kitap
• Tunaya, T.Z. (1980). Siyasal kurumlar ve anayasa hukuku, İstanbul Üniversitesi, Yayın No: 2472
• Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu kalkınma Planı,2014-2018. Ankara: Kalkınma Bakanlığı Yayını
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2019). On birinci kalkınma planı, 2019-2023,Ankara, S. B. B. Yayını
• Türkiye Mimarlar Mühendisler Odası raporu, (1999). İstanbul
• Uzunçubuk, L. (2006). Yerleşim yerlerinde afet ve risk yönetimi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Yılmaz, A. (2003). Türk kamu yönetiminin sorun alanlarından biri olarak afet yönetimi. Ankara: Pegem-A Yayıncılık
• Zebrowski, E. J. (1997). Peril of a relentless planet- scientific perspectives on natural disasters. Cambridge: Cambridge University Press.
• Zırvalı, T. Ü., Cabbar, N., (2015). Kültür varlıklarında risk yönetimi: gelişimi, güncel durum ve öneriler, 5. Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu.