Examination of Ordu Rural Cultural Landscape Elements Based on the Hazelnut Production Mode

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 39, 199 - 226, 31.03.2023

Seda Duman , Berna Dikçınar Sel

https://doi.org/10.31198/idealkent.1151700

Öz

It is possible to define agricultural structures and agricultural production modes as the main determinants of the rural cultural landscape. The unique characteristic of rural cultural landscapes, which are shaped based on agricultural production, continues to exist by experiencing changes in the process with its agricultural structure, rural culture and related lifestyles. Studies that define the elements that make up this unique charactesristic and explain the evolution and transformation of these elements in the process are important for the resilience of rural cultural landscapes. In this study, it is aimed to analyze the hazelnut production in Ordu province located in the Eastern Black Sea Region and the rural cultural landscape created by this production mode and to describe its unique characteristics. In-depth interviews were conducted with 66 people in their rural dwellings or hazelnut orchards, and observations were made. The data and observations are grouped under three headings: (1) why and (2) how hazelnut is produced, and (3) how it is marketed. The results revealed that the only agricultural product in the rural areas of Ordu, hazelnut production, is a production mode that defines the economic structure, place and social life by adapting to its own special conditions.

Anahtar Kelimeler

rural cultural landscape, agricultural structure, unique, hazelnut production

Fındık Üretim Biçimine Dayalı Olarak Şekillenen Ordu Kırsal Kültürel Peyzaj Öğelerinin İrdelenmesi

Öz

Tarımsal yapıları ve tarımsal üretim biçimlerini kırsal kültürel peyzajın temel belirleyicisi olarak tanımlamak mümkündür. Tarımsal üretim biçimine dayalı olarak şekillenen kırsal kültürel peyzajların kendine özgü yapısı –tarımsal yapısı, kırsal kültürü ve buna bağlı yaşam biçimleri ile- süreç içerisinde değişimler yaşayarak varlığını sürdürmektedir. Bu özgün yapıyı oluşturan öğeleri tanımlayan, süreç içinde söz konusu öğelerin evrimini ve dönüşümünü neden sonuç içerisinde açıklayan çalışmalar kırsal kültürel peyzajların dayanıklılığı açısından önemlidir. Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Ordu ilinde fındık üretimi ve bu üretim biçiminin meydana getirdiği kırsal kültürel peyzajın analiz edilmesi ve kendine özgü yapısının betimlenmesi amaçlanmıştır. 66 kişi ile kırsaldaki konutunda veya fındık bahçesinde derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve gözleme dayalı tespitler yapılmıştır. Elde edilen veriler ve yapılan tespitler; fındığın neden- nasıl üretildiği ve nasıl pazara sunulduğu olmak üzere üç başlıkta gruplandırılarak aktarılmıştır. Sonuçlar Ordu kırsalındaki tek tarımsal ürün olan fındık üretiminin kendine özel koşulları ile uyum sağlayarak ekonomik yapıyı, mekânı ve sosyal yaşamı tanımlayan bir üretim biçimi olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

kırsal kültürel peyzaj, tarımsal yapı, özgün, fındık üretimi

Kaynakça

• Antrop, M. (2005). Why landscapes of the past are important for the future. Landscape and Urban Planning, 70(1), 21-34. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2003.10.002
• Antrop, M. (2006). Sustainable landscapes: Contradiction, fiction or utopia? Landscape and Urban Planning, 75(3), 187-197. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2005.02.014
• Council of Europe. (2000). European Landscape Convention (European Treaty Series No. 176). Council of Europe. 30 Ekim 2022 tarihinde, https://rm.coe.int/1680080621 adresinden erişildi.
• Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı. (2020, Mayıs 13). DOKAP İlleri. 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.dokap.gov.tr/dokap-illeri/sayfa/71 adresinden erişildi.
• Farina, A. (2000). The Cultural Landscape as a model for the ıntegration of ecology and economics. BioScience, 50(4), 313-320. https://doi.org/10.1641/0006-3568(2000)050[0313:TCLAAM]2.3.CO;2
• Fındık alanlarının tespitine ve sökülen fındık bahçeleriyle birlikte yerine alternatif ürün yetiştireceklerin desteklenmesine dair karar. (2001, 24 Nisan). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 24382). 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/04/20010424.htm adresinden erişildi.
• Fındık lisanslı depo yönetmeliği. (2006, 2 Ağustos) T.C. Resmî Gazete (Sayı: 26247). 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/08/20060802.htm adresinden erişildi.
• Fındık üreticilerine alan bazlı gelir desteği ve alternatif ürüne geçen üreticilere telafi edici ödeme yapılmasına dair karar. (2009, 15 Temmuz). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 27289). 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090715.htm adresinden erişildi.
• Fındık üretiminin planlanması ve dikim alanlarının belirlenmesine dair esas ve usüller hakkında yönetmeliğin bazı maddelerinin değiştirilmesine ilişkin yönetmelik. (1990, 11 Mayıs). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 20515). 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20515.pdf adresinden erişildi.
• Fındık üretiminin planlanması ve dikim alanlarının belirlenmesine ilişkin kanun. (1983, 18 Haziran). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 18081). 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18081.pdf adresinden erişildi.
• Fowler, P. (2002). World heritage cultural landscapes, 1992–2002: A review and prospect. Cultural landscapes: The challenges of conservation, 16.
• ICOMOS. (1994). The Nara document on authenticity (Proceedings of the ICOMOS, s. 6). ICOMOS. 30 Ekim 2022 tarihinde, https://whc.unesco.org/document/116018 adresinden erişildi.
• ICOMOS. (2014). The Florence declaration on heritage and landscape as human values. 18th General Assembly and Scientific Symposium, Florence, Italy. 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.icomos.org/images/DOCUMENTS/Secretariat/2015/GA_2014_results/GA2014_Symposium_FlorenceDeclaration_EN_final_20150318.pdf adresinden erişildi.
• ICOMOS. (2017). ICOMOS-IFLA principles concerning rural landscapes as heritage. ICOMOS. 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.icomos.org/images/DOCUMENTS/General_Assemblies/19th_Delhi_2017/Working_Documents-First_Batch-August_2017/GA2017_6-3-1_RuralLandscapesPrinciples_EN_final20170730.pdf adresinden erişildi.
• Kaptan, H. (1978). Doğu Karadeniz kırsal alan yerleşme düzeni ve tarımsal üre-tim ilişkileri [Doçentlik Tezi]. İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi.
• Rössler, M. (2000). World Heritage Cultural Landscapes. The George Wright Forum, 17(1), 27-34.
• Rössler, M. (2002). Linking nature and culture: World heritage cultural landscapes. Cultural landscapes: the challenges of conservation, 10-15.
• Rössler, M. (2006). World Heritage cultural landscapes: A UNESCO flagship programme 1992 – 2006. Landscape Research, 31(4), 333-353. https://doi.org/10.1080/01426390601004210 adresinden erişildi.
• Tarım ürünleri lisanslı depoculuk kanunu. (2005, 17 Şubat). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 25730). 30 Ekim 2022 tarihinde, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/02/20050217.htm adresinden erişildi.
• Taylor, K., & Lennon, J. (2011). Cultural landscapes: A bridge between culture and nature? International Journal of Heritage Studies, 17(6), 537-554. https://doi.org/10.1080/13527258.2011.618246
• TÜİK. Bölgesel İstatistikler
• UNESCO. (2003). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi (MISC/2003/CLT/CH/14). UNESCO. 30 Ekim 2022 tarihinde, https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf adresinden erişildi.
• UNESCO. (2011). Tarihi kentsel peyzaja ilişkin tavsiye kararı. UNESCO. 30 Ekim 2022 tarihinde, http://www.unesco.org.tr/Pages/590/176 adresinden erişildi.