Unlocking the Memory of a City: Prusias Ad Hypium (Konuralp) Ancient City

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 44, 906 - 934, 31.07.2024

Pınar Pınarcik Evrensel Barış Berkant

https://doi.org/10.31198/idealkent.1384551

Öz

The ancient city of Prusias Ad Hypium (Konuralp), located in the Bithynia region in ancient times, is located 8 km north of the city centre of Düzce today. Konuralp is a settlement where we observe the historical process with its ancient theatre, atlı kapı, aqueducts, Roman bridge, city walls and the ruins of the Ottoman period. In this study, with the data obtained from the project titled "Cultural Heritage of Düzce from Prusias Ad Hypium to Konuralp" carried out between 2017-2018, the reflections of the ancient city's past to the present, the role of the places belonging to the ancient history in the formation of social memory and collective memory, and their contribution to the formation of the cultural identity of the city in the construction process were examined. The method used in this article is oral history, which is frequently used in the field of History today, but not in the field of Antiquity. In the interviews with mostly local people over the age of 50, their memories, memories experienced in spatial areas, rituals, rumours, in short, what remains in their memories were recorded between the lines. With this study, it is aimed to record the narratives before they are lost and to take steps towards the protection of cultural heritage by creating historical awareness in the people of the region.At the same time, common memory places were also identified.

Anahtar Kelimeler

ancient city, memory, cultural heritage, social memory, oral history

Proje Numarası

2017.05.08.529

Bir Şehrin Hafızasını Aralamak: Prusias Ad Hypium (Konuralp) Antik Kenti

Öz

Eskiçağ’da Bithynia bölgesinin sınırları içinde yer alan Prusias Ad Hypium (Konuralp) antik kenti, günümüzde Düzce il merkezinin 8 km kuzeyine lokalize edilir. Anadolu’daki sayısız antik kentten biri olan Konuralp; antik tiyatrosu, atlı kapısı, su kemerleri, Roma köprüsü, surları ve Osmanlı dönemine ait yapı kalıntılarıyla tarihsel süreci gözlemlediğimiz bir yerleşimdir. Bu çalışmada 2017-2018 yılları arasında gerçekleştirilen “Prusias Ad Hypium’dan Konuralp’e Düzce’nin Kültürel Mirası” adlı projeden elde edilen verilerle, antik kentin geçmişinin günümüze yansımaları, Eskiçağ tarihine ait mekânların toplumsal hafıza, kolektif bellek oluşumundaki rolü, inşa sürecindeki kentin kültürel kimliğinin oluşumuna katkıları irdelenmiştir. Bu makalede kullanılan yöntem özellikle günümüzde tarih bilimi tarafından sık kullanılan ancak Eskiçağ alanında kullanımına çok rastlanılmayan sözlü tarih çalışması olmuştur. Çoğunlukla yerel halktan 50 yaş üstü kişilerle yapılan görüşmelerde anılar, mekânsal alanlarda yaşanan anılar, ritüeller, söylenceler, kısacası hafızalarında kalanları satır aralarına kaydedilmiştir. Bu çalışma ile anlatıların kaybolmadan kayıt altına alınması ve bölge insanında tarih bilinci oluşturarak kültürel mirasın korunmasına yönelik adımların atılması hedeflenmiştir. Aynı zamanda ortak hafıza mekânları da tespit edilmiştir. Toplumsal süreklilik için geçmişten günümüze taşıdığımız ortak hafıza kentleşme sürecinde çok önemlidir. Hem somut hem somut olmayan kültürel mirasa ait kayıt altına alınan veriler ışığında arkeolojik mekânlar ve eserlerle ilgili o dönemde yaşatılan ancak günümüzde yaşatılmayan ritüellerin, söylencelerin ortaya çıkarılması da diğer bir amacı oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

antik kent, bellek, kültürel miras, toplımal hafıza, sözlü tarih

Etik Beyan

2017-2018 yılları arasında yapılan bir projeydi. O yıllar Etik Beyan gerekmiyordu.

Destekleyen Kurum

Düzce Üniversitesi

Proje Numarası

2017.05.08.529

Kaynakça

• Antik Kaynaklar Memnon. (2007). Herakleia Pontike Tarihi (Περι Ηρακλειας) (Çev. Murat Aslan), İstanbul: Odin Yayıncılık.
• Modern Kaynaklar Ayengin, N. (2015)a. Prusias ad Hypium tiyatro kazısı 2014 yılı çalışmaları. 37. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt II, 287-300.
• Ayengin, N. (2015)b. Düzce ili yüzey araştırması. 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt. I, 425-436
• Bilir, A. (2013). Prusias Ad Hypium (Konuralp) su kemerleri. 3. Uluslararası Bursa Su Kongresi, 278-284.
• Boyraz, Ş. (1998). Lakaplar konusunda bazı dikkatler ve bir yöre örneği. Türklük Bilimi Araştırmaları, VII. Sayı, 107-138.
• Dikmen, Ç. B. ve Toruk, F. (2017). Prusias ad Hypium antik kenti üzerinde bir yerleşim: Konuralp. Researcher, 5 (4), 176-210.
• Fritz, F. (1965). Codex Kultur ATLAS, Turkei 5. Grundholzen
• Gavaz Sir, Ö. (2020). Şehir ve kültürel bellek ilişkisine dair, Şehir Defteri, 12-13.
• Halaç, H. H. ve Demir, İ. (2017). Toplumsal hafızamız kültürel mirasımız. Journal Of International Social Research, 10 (52), 1430-1434. DOI: 10.17719/jisr.2017.1993.
• Işık, S. Y. ve Gezgin, U. B. (2019). Kentsel kimliğin inşası bağlamında toplumsal hafıza ve tarih yazımı: Bartın örneği. Antropoloji, (37), 35-49. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.478940
• Karakuş O. S. (2017b). Düzce ili antik dönem toponimisi (yer adları) üzerine bir inceleme. Düzce'de Tarih Kültür ve Sanat, Ed. İsmail Yaşayanlar, 241-245.
• Karakuş, O. S. (2017a). Roma İmparatorluk Döneminde Prusias ad Hypium, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Karakuş, O. S. (2018). Severus Hanedanı Dönemindeki Parth seferleri sırasında Prusias Ad Hypium kenti. Uluslararası Konur Alp Gazi ve Düzce Tarihi, 15-37.
• Kurtyiğit, S. (2022). Günümüz sanatında kent-bellek ilişkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Mumford, L. (2013). Tarih boyunca kent: Kökenler, geçirdiği değişimler ve geleceği. (Gürol Koca, Tamer Tosun, Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Mutlu, E. vd. (2019). Kent kimliğinin korunması ve kolektif bellek mekânlarının tespiti. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 8(2), 42-50. ISSN:2147-3455
• Nora, P. (2006) Hafıza Mekânları. (Mehmet Emin Özcan, Çev.) Dost Kitapevi, Ankara.
• Okan, E. (2022). Prusias Ad Hypium tiyatrosu 2019-2020 yılı kazı çalışmaları. 2019-2020 Yılı Kazı Çalışmaları, Cilt 2, Ankara, 75-98.
• Okan, E. vd. (2022). Prusias Ad Hypium antik tiyatrosu: Yeni kazılar, ilk veriler. Höyük Dergisi, Sayı: 9, 33-66. DOI: 10.37879/hoyuk.2022.033
• Öz Baysal, E. (2017). Kent-bellek ilişkisinde güncel sanat pratikleri: İstanbul'u belgelemek, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Özlü, Z. (2008). Batı Karadeniz’de antik bir Osmanlı kenti: Prusias ad hypium, Üskübü (Konuralp), İtalik Yayınları.
• Özlü, Z. (2015). İlk çağdan Cumhuriyet’e bir Batı Karadeniz kenti Düzce (ahali-yi sadıka/sefi ne-i nuh), Fırat Basım, İstanbul.
• Pınarcık, P. ve Sütçü, Ç. (2017), Konuralp örneğinde Eskiçağ tarihine dair sözlü tarih çalışması. Düzce'de Tarih Kültür ve Sanat, Ed. İsmail Yaşayanlar, 387-391.
• Pınarcık, P. ve Sütçü, Ç. (2020), Bir antik kent ve kültürel mirasın izdüşümü: Konuralp. Uluslararası Konur Alp Gazi ve Düzce Tarihi Sempozyumu, Ed. Ali Ertuğrul, Fırat Yaşa, 67-85.
• Savrum-Kortanoğlu, M. (2017). Kent uzamında arkeoloji. Colloquium Anatolicum, No. 16, 105-121.
• Savrum-Kortanoğlu, M. (2020). Kentsel arkeolojinin kent yaşamına katılımı: Roma Largo Argentina arkeolojik alanı. Amisos, 5(8), 122-137. ISSN: 2587-2222 / e-ISSN: 2587-2230
• Sevinç, M. (2019). Bir hafıza mekânı olarak kent meydanı ve dönüşümü: Otto Herbert Hajek’in Ankara Hergelen meydan projesi örneği. Akdeniz Sanat, 13(24), 47-62.
• Taşlı, İ. (2022). Bithynia kentlerinin kuruluşu ve kuruluş efsaneleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi̇), Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Ünlü, T. S. (2017). Kent kimliğinin oluşumunda kentsel bellek ve kentsel mekân ilişkisi: Mersin örneği. Planlama, 27(1), 75-93. doi: 10.14744/planlama.2017.06078
• İnternet Kaynakları URL1: https://tarihvakfi.org.tr/proje/sozlu-tarih-calismalari/sozlu-tarih-nedir/ (Erişim Tarihi 28.10.2023)