A Translator Architect: H. Kemali Söylemezoglu

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 44, 747 - 775, 31.07.2024

Hakan Yıldız

https://doi.org/10.31198/idealkent.1487176

Öz

Even if Kemali Söylemezoglu, who performed various roles of architect such as designer, urbanist, and preservationist throughout his career, has been known as an academician, it isn't easy to position him as a writer since he wrote only a few numbers of texts, in contrast with his major job as an academic. Contrary to the norm, his literary production as a translator is more voluminous than the texts bearing his name. From this point, this research discusses whether the architect used the practice of translation as a means of conveying his thoughts. His identity as a writer was examined through the texts in which he acts as a translator. The research focuses on two translated texts named "Six Lectures on Urban Architecture" and "Housing Construction and New Settlements in Sweden", the longest of his works/texts. In this context, Söylemezoglu's habitus, which includes French and German languages and cultures, and his translation methodology were examined as these factors are effective in shaping his identity as both translator and writer.

Anahtar Kelimeler

Kemali Söylemezoğlu, Theodor Fischer, Siedlung, Translator, Translation

Çevirmen Bir Mimar: H. Kemali Söylemezoğlu

Öz

Kariyeri boyunca tasarımcı, şehirci, korumacı gibi çeşitli mimar rollerini icra eden Kemali Söylemezoğlu, akademisyenliğiyle biliniyor olsa da mesleğiyle çelişen bir şekilde az sayıda metin üretmiş olması onun bir yazar olarak değerlendirilmesini zorlaştırır. Mimarın sınırlı yazınsal üretiminin içinde yaptığı çeviriler önemli bir yer kaplar. Alışılmışın aksine, çevirmen kimliğiyle ortaya koyduğu yazınsal üretimi kendi adını taşıyan metinlerden daha hacimlidir. Bu noktadan hareketle, bu araştırmada mimarın kendi düşüncelerini aktarmasının bir aracı olarak çeviri pratiğini kullanmış olup olmadığı tartışılmıştır. Yazar kimliği çevirmenlik yaptığı metinler üzerinden irdelenmiştir. Araştırma, kaleminden çıkan en uzun metinler olan “Şehir İnşa Sanatı” ve “İsveç’te İkametgâh İnşası ve Zidlunglar” adlı iki çeviri metni konu etmiştir. Bu bağlamda, çevirmen ve yazar kimliklerinin şekillenmesinde etkili olan Fransız ve Alman dil ve kültürlerini kapsayan habitusu ve çeviri metodolojisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kemali Söylemezoğlu, Theodor Fischer, Siedlung, Çeviri, Çevirmen

Destekleyen Kurum

Milli Eğitim Bakanlığı

Kaynakça

• Akcan, E. (2012). Architecture in translation: germany, turkey, and the modern house. Duke University Press.
• Beynelmilel Mimarlar Birliği 4 üncü Kongresi. (1955). Arkitekt, 1(279), 44.
• Beynelmilel Mimarlar Birliği (U.İ.A.) Addis-Abeba Kıraliyet Sarayı Konkur Neticesi. (1951). Arkitekt, 1-2(229-230), 43.
• Beynelmi̇lel Mi̇marlar Bi̇rli̇ği̇ni̇n (U. İ. A.) Çalışmaları. (1950). Arkitekt, 11-12(227-228), 248.
• Bourdieu, P. (1995). Pratik nedenler (H. Tufan, Çev.). Kesit Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2014). Düşünümsel bir antropoloji için cevaplar (N. Ökten, Çev.; 7. bs). İletişim Yayınları.
• Brödner, E. (1948a). Die bauten der schwedischen “cooperative”. Baumeister, 11(45), 435-440.
• Brödner, E. (1948b). Wohnungsbau und neue diedlungen in schweden. Baumeister, 11(45), 425-434.
• Egli, E. (1936). Şehirlerde mesken ve iskân meselesi. Arkitekt, 07(67), 191-195.
• Even-Zohar, I. (2004). The position of translated literature within the literary polysystem. Içinde L. Venuti (Ed.), The translation studies reader (2nd ed, ss. 192-197). Routledge New York; WorldCat.
• Fischer, T. (1941). Sechs vorträge über stadtbaukunst (2nd bs). Verlag Von R. Oldenbourg.
• Fitoz, I. (2015). Interior design education programs during historical periods. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174, 4122-4129. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.1248
• Habers, G. (1940). Mimari üstatları II : theodor fischer. (A. Kolatan, Çev.). Arkitekt, 09-10(117-118), 226-228.
• İnceoğlu, N. (2008). Anılarda yalnızlar. İstanbul: YEM Yayın.
• Kayım, E. S. (2010). 1920 – 1960: İstanbul – stuttgart hattı kemali söylemezoğlu’nun kariyeri üzerinden türk – alman mimarlık ilişkilerinden okumak [Doktora Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Kayım, E. S. (2011). Bonatz ve söylemezoğlu: on yıllık bir “öğretmen- öğrenci” ilişkisi. Arredamento Mimarlık, 07-08, 71-77.
• Kemali Söylemezoğlu. (t.y.). Arkiv. Geliş tarihi 30 Nisan 2018, gönderen http://v2.arkiv.com.tr/m1028-kemali-soylemezoglu.html
• Köksal, A. (2021). Sunuş. H. Tüzün (çev.), Mimarlık öğretisi içinde (ss. 7-13). İstanbul: Arketon Yay.
• Levý, J. (2004). Translation as a decision process. içinde L. Venuti (Ed.), The Translation studies reader (2nd ed, ss. 148-159). Routledge New York.
• Maciuika, J. V. (2005). Before the bauhaus: architecture, politics, and the german state 1890-1920. Cambridge University Press.
• May, R. (2009). Remigration postponed the architect paul bonatz between turkey and germany. New German Critique, 108, 1-38. JSTOR.
• Menteşe, E. (1963). U. İ. A. (Beynelmilel Mimarlar Birliği). Mimarlık Dergisi, 1, 18-19.
• Munday, J. (2008). Introducing translation studies: theories and applications (2nd ed). Routledge.
• Oran, S. (1957). Üstad mimar paul bonatz. Arkitekt, 04(289), 176-177.
• Öelsner, G. (1946). Modern iskan semti ve şehircilik. Arkitekt, 07-08(175-176), 168-170.
• Remaury, P. (1949). Mimarlık ve şehircilik. Arkitekt, 1-2(205-206), 37-38.
• Roseau, N. (2008). L’imaginaire de la ville aérienne architecture aménagement de l’espace [Doktora Tezi]. Université Paris Est-Ecole des Ponts ParisTech.
• Schütte, W. (1940). Th. Fischer ve proporsiyonlar. Arkitekt, 09-10(117-118), 224-225.
• Schütte, W. (1941). Sefalet mahalleleri (A. Kolatan, Çev.). Arkitekt, 09-10(129-130), 221-224.
• Schütte, W. (1943). Meşhur mimarlar VI: adolf loos (H. Çambel, Çev.). Arkitekt, 01-02(133-134), 41-45.
• Simeoni, D. (1998). The Pivotal status of the translator’s habitus. Target International Journal of Translation Studies, 10(1), 1-39. https://doi.org/10.1075/target.10.1.02sim
• Söylemezoğlu, H. K. (1936). Kemali söylemezoğlu’na ait içinde notlar olan defter. Salt Araştırma. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/78497?locale=tr
• Söylemezoğlu, H. K. (1937). Kemali söylemezoğlu’na ait, içinde eskiz ve notlar bulunan bir eskiz defteri. Salt Araştırma. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/68431
• Söylemezoğlu, H. K. (1938a). Kemali söylemezoğlu’na ait, içinde eskiz ve notlar bulunan bir eskiz defteri. Salt Araştırma. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/79513
• Söylemezoğlu, H. K. (1938b). Kemali söylemezoğlu’na ait içinde notlar olan defter. Salt Araştırma. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/78497
• Söylemezoğlu, H. K. (1941a). Şehir inşa san’atı. Arkitekt, 01-02(121-122), 24-27.
• Söylemezoğlu, H. K. (1941b). Şehir inşa san’atı. Arkitekt, 03-04(123-124), 69-73.
• Söylemezoğlu, H. K. (1941c). Şehir inşa sanatı. Arkitekt, 07-08(127-128), 175-178.
• Söylemezoğlu, H. K. (1945). Şehir inşa sanatı. Arkitekt, 11-12(167-168), 276-280.
• Söylemezoğlu, H. K. (1948). İsveç’te ikametgâh inşası ve zidlung’lar. Arkitekt, 09-12(201-202-203-204), 237-239.
• Söylemezoğlu, H. K. (1955). La Haye U.İ.A. (Beynelmilel Mimarlar Birliği) 4 üncü Kongresi. Arkitekt, 2(280), 83-83, 93.
• Söylemezoğlu, H. K. (1975). Tarihi çevrenin oluşumu ve sinan. Arkitekt, 2(358), 51-52, 93.
• Söylemezoğlu, H. K. (1976). Darüşşafaka binasının tarihi üzerine. Arkitekt, 3(363), 134-135.
• Söylemezoğlu, H. K. (1978). Mimar kemalettin ve dördüncü vakıf hanı. Arkitekt, 1(369), 17-19, 21-22.
• Söylemezoğlu, H. K. (1980a). Ressam mustafa fikret mualla (Moualla). Arkitekt, 4(380), 135-136.
• Söylemezoğlu, H. K. (1980b). Ünlü bir sanatçının anılması. Arkitekt, 2(378), 69-70, 79.
• Söylemezoğlu, H. K. (1990). Anılarda mimarlık. Yapı Endüstri Merkezi, 103, 36-47.
• Söylemezoğlu, H. K. (1995). H. kemali söylemezoğlu. içinde K. A. Arû (Ed.), Anılarda Mimarlık (1. baskı). YEM Yayın.
• Tanyeli, U. (2007). Mimarlığın aktörleri: türkiye 1900-2000 (1. baskı). İstanbul: Garanti Galeri Yay.
• Taut, B. (1938). Teknik. Arkitekt, 10-11(94-95), 317-323.
• Ünsal, B. (1980). Meslek öyküsüyle kemali söylemezoğlu mimarlık hocası. Arkitekt, 03(379), 93, 102-103.
• Venuti, L. (1994). The translator’s invisibility: a history of translation. Taylor and Francis Hoboken.
• Wagner, M. (1937). İstanbul nüfusunun yayılışı ve münakale. Arkitekt, 04(76), 112-114.