Kentsel Bellekte Kültürel Bir Mekân: Vefa Bozacısı

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 46, 2603 - 2622, 31.12.2024

Dilay Nakış

https://doi.org/10.31198/idealkent.1529468

Öz

Tarihi süreç, sosyokültürel yapı ve toplumsal gelişmeler arasındaki ilişki, mekân ve bellek kavramlarının etkileşimini ön plana çıkarmaktadır. Bir mekânın kentsel bellekte yer edinmesi, geçmiş ile bugün arasındaki deneyimlerle gerçekleşmektedir. Bu deneyimlerle tarihi ve kültürel bir değere sahip olan bir mekân, kentsel bellekte yer alarak hem bireysel hem de kolektif bellekte canlı kalmaktadır. Bellekte dinamik olan mekân, kültürel aktarım sürecinde önemli bir rol oynar. Bu mekânlar, toplumun geçmişini ve kültürel mirasını geleceğe taşırken aynı zamanda kimlik ve aidiyet duygularının pekişmesine katkıda bulunur. Kentsel bellekte kültürel miras aktarıcısı olan mekânlardan biri de İstanbul'da bulunan Vefa Bozacısıdır. Vefa Bozacısı, İstanbul'un farklı dönemlerine tanıklık eden ve bu dönemlerin izlerini günümüze taşıyan bir mekândır. Mekânın tarihi dokusu ve boza üretim geleneği, Vefa Bozacısını bir ticarethane olmaktan çıkarıp kültürel bir simgeye dönüştürmektedir. Bu tür mekânlar, toplumsal hafızanın korunmasında ve kültürel değerlerin yeni nesillere aktarılmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Vefa Bozacısı örneğinde olduğu gibi tarihi ve kültürel değere sahip mekânlar, şehirlerin kimliğini oluşturan ve koruyan unsurlar arasında yer alır. Bu nedenle, bu tür mekânların korunması ve yaşatılması, kentsel belleğin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel bellek, kültürel miras, Vefa Bozacısı, İstanbul

A Cultural Venue in Urban Memory: Vefa Bozacısı

Öz

The relationship between historical processes, socio-cultural structure, and societal developments highlights the interaction of space and memory concepts. The presence of a place in urban memory is achieved through experiences that bridge the past and the present. Through these experiences, a place with historical and cultural value occupies a space in urban memory, remaining vivid in both individual and collective memory. A dynamic place in memory plays an important role in the cultural transmission process. These places carry the society’s past and cultural heritage into the future, while also contributing to the strengthening of identity and a sense of belonging. One of the places that serve as cultural heritage transmitters in urban memory is Vefa Bozacısı in Istanbul. Vefa Bozacısı is a place that has witnessed different periods of Istanbul and carries the traces of these periods to the present day. The historical texture of the place and the tradition of boza production transform Vefa Bozacısı from a mere commercial enterprise into a cultural symbol. Such places play a crucial role in preserving social memory and transmitting cultural values to new generations. As exemplified by Vefa Bozacısı, places with historical and cultural significance are among the elements that constitute and preserve the identity of cities. Therefore, the preservation and sustenance of such places are of great importance for the sustainability of urban memory.

Anahtar Kelimeler

Urban memory, cultural heritage, Vefa Bozacısı, Istanbul

Kaynakça

• Ahmed C. (2006). Tercüme-i Kenzü’l İştiha, 15. yüzyıldan bir mutfak sözlüğü. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• And, M. (2011). 16. yüzyılda İstanbul, kent- saray- gündelik yaşam. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Arıcı, M. ve Dağlıoğlu, O. (2002). Boza: a lactic acid fermanted cereal beverage a traditional Turkish food. Food Rewiews, 18, 32-39.
• Assman, J. (2001). Kültürel bellek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilgin, A. (2010-2011). Osmanlı döneminde mutfak kültürü. Akademik Araştırmalar Dergisi, 47-48, 229-245.
• Ergüder, B. S. (2019). Geleneksel içeceğimiz bozanın tüketim potansiyeli üzerine bir araştırma: İstanbul örneği. (Yüksek Lisans tezi). YÖK. (580345).
• Feyiz, F. (2021). Osmanlı şehir mekânlarına bir örnek: bozahaneler. İnternational Journal of Economics, Politics, Humanities & Social Sciences, 4(1).
• İgüs, E. (2016). Balkanlar’dan Anadolu’ya boza ve türleri ile Türkiye’deki Balkan kökenli bozacılar. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 101-111.
• Kayaarası, T. (2011). Yeni Türk Sinemasında İstanbul Kent İmgeleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keleş, R. (1998). Kent bilim terimleri sözlüğü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Koç, P. B. (2009). Dünden bugüne Vefa bozacısı bir semte vefa. İstanbul: Klasik Yayınları.
• Köymen, M., A. (1982). Selçuklular zamanında beslenme sistemi. Ankara: Türk Mutfağı Sempozyumu Bildirileri, 39-43.
• Kuban, D. (1994). İstanbul ani çöküşü yaşayan bir kent oldu. Cumhuriyet Bilim ve Teknik, 10(8).
• Mantran, R. (1990). 17. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Rossi, A. (2006). Şehrin mimarisi. İstanbul: Kanat Kitap.
• Sönmez, S. (2012). Toplumsal bellek ve sinema: Türkiye sinemasında travmatik temsiller. (Doktora tezi). YÖK. (312467).
• Tefek, G. T. (2020). Kentsel bellek bileşenleri üzerine hermeneutik okuma: Adana Atatürk caddesi örneği. (Yüksek Lisans tezi). YÖK. (623444).
• URL1. Vefa Bozacısı. (http://www.vefa.com.tr/index.php?dil=tr&sayfa=tarihce /Erişim tarihi: 06.02.2022).
• Weber, M. (2015). Şehir, modern kentin oluşumu. İstanbul: Yarın Yayınları.