İzmir ilinde afet direncinin sağlanmasında ilçe belediyelerin etkinliğinin değerlendirilmesi

Yıl 2025, Sayı: 48, 541 - 577, 30.06.2025

Kıvanç Demirci , Aytaç Duran

https://doi.org/10.31198/idealkent.1641317

Öz

Afet kaynaklı krizlerin etkin şekilde yönetilerek kentsel dirençliliğin sağlanması için çok disiplinli ve paydaş katılımına olanak veren iş birlikleri önem taşımaktadır. Belediyeler de çok paydaşlı afet yönetimi süreçlerine planlama, risk değerlendirmesi, altyapı yatırımları, çevre düzenlemeleri ve farkındalık faaliyetleriyle katkıda bulunmaktadır. Bu bağlamda çalışmada birçok afetin yaşandığı ve yaşanma riski olan İzmir ilinin afetlere karşı dirençli bir yerleşim olmasında vatandaşa en yakın hizmet birimi olan ilçe belediyelerinin etkinliğinin tespiti ve afet farkındalık düzeyinin ölçülmesi hususları ele alınmıştır. Veri toplama sürecinde nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmış olup çıktıların analizinde MAXQDA 2022 programından faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda, İzmir ilinin afetlere karşı dirençli bir kent olmasında ilçe belediyelerinin Birleşmiş Milletler Kentsel Dirençlilik Profil Oluşturma Aracı, Kentler İçin Afetlere Dayanıklılık Karnesi Raporu gibi afet direnci konusunda uluslararası alanda kabul gören çalışmalara olan uyum ve etkinlik düzeyinin düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada afet toplanma alanlarının altyapı açısından eksikliği ve belediyelerin risk/zarar azaltma konusunda yeterli çabayı göstermeyerek proaktif değil reaktif bir anlayışı benimsemeleri de afet direncini düşüren hususlar olarak saptanmıştır. Belediyelerin, afet yönetimi süreçlerinde diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği halinde olmaları ve kurum personeline hizmet içi afet eğitimi vermeleri ise sahadaki olumlu gelişmeler olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet , kentsel direnç , yerel yönetimler , ilçe belediyeleri , İzmir

Evaluation of the efficiency of district municipalities in ensuring disaster resistance in Izmir

Öz

In order to ensure urban resilience by effectively managing disaster-induced crises, multi-disciplinary collaborations enabling stakeholder participation are important. Municipalities also contribute to multi-stakeholder disaster management processes through planning, risk assessment, infrastructure investments, environmental arrangements and awareness activities. In this context, in this study, the issues of determining the effectiveness of district municipalities, which are the closest service units to the citizens, and measuring the level of disaster awareness in making İzmir, which has experienced many disasters and has the risk of experiencing many disasters, a resilient settlement against disasters are discussed. Semi-structured interview technique, one of the qualitative research methods, was used in the data collection process and MAXQDA 2022 programme was used to analyse the outputs. As a result of the research, it was concluded that the level of compliance and effectiveness of district municipalities with internationally recognised studies on disaster resilience such as the United Nations City Resilience Profiling Tool and Disaster Resilience Scorecard for Cities Report is low in making İzmir a disaster-resilient city. In the study, the lack of infrastructure in terms of disaster assembly areas and the municipalities' adopting a reactive rather than proactive approach by not making sufficient efforts in risk/loss mitigation were determined as the issues that reduce disaster resilience. The fact that municipalities cooperate with other institutions and organisations in disaster management processes and provide in-service disaster training to their personnel are considered as positive developments in the field.

Anahtar Kelimeler

Disaster , urban resistance , local governments , district municipalities , Izmir

Kaynakça

• Adıgüzel, S. (2019). Logistics management in disaster. Journal of Management, Marketing and Logistics, 6(4), 212-224.
• Aktel M. ve Çağlar, N. (2007). Isparta ili afet (kriz) yönetim yapılanması üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12(3), 147-162.
• Alev B. ve Genç, F. N. (2022), Afetler karşısında kentsel kırılganlık ve dirençlilik: Antalya, Isparta, Burdur örnekleri. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 48-73.
• CRED.v(2023). 2022, Disasters in numbers. https://reliefweb.int/report/world/2022-disasters-numbers (Erişim tarihi: 25.05.2023).
• Creswell, J.W. (2017). Research design: Qalitative, quantitative and mixed methods approaches (4. Baskı). Ankara: Eğiten Kitap.
• DFID. (2011). Defining disaster resilience: a dfıd approach paper. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/186874/defining-disaster-resilience-approach-paper.pdf (Erişim tarihi: 25.05.2023).
• Davey, L. (1991). The application of case study evaluations. Practical Assessment, Research and Evaluation, 2(9), 1-3.
• Dzigbede, K.D., Gehl, S. B. ve Willoughby, K. (2020). Disaster resiliency of U.S. local governments: Insights to strengthen local response and recovery from the COVID‐19 pandemic. Public Adm Review, 80(4), 634–643.
• Erençin, A. ve Çakır, B. (2008). Türkiye’de belediyelerde afet ve acil durum yönetimi. Çağdaş Yerel Yönetimler, ss. 23-43.
• Esen, A. (2007). Ülkemizde yerel yönetimlerin afet önleme çalışmaları; Sorunlar ve öneriler. TMMOB Afet Sempozyumu, TMMOB, Ankara.
• Gerdan, S. (2019). Yerel yönetimlerde afet zararlarının azaltılması çalışmalarına genel bir bakış. The Journal of Social Science, 256-276.
• Graveline, M. H. ve Germain, D. (2022). Disaster risk resilience: conceptual evolution, key ıssues, and opportunities. International Journal of Disaster Risk Science, 330-341.
• Handayani, W., Fisher, M. R., Rudiarto, I., Setyono, J. S. ve Foley, D. (2019). Operationalizing resilience: A content analysis of flood disaster planning in two coastal cities in Central Java, Indonesia. International Journal of Disaster Risk Reduction, 35, 1-11.
• Henstra, D. (2010). Evaluating local government emergency management programs: What framework should public managers adopt? Public Administration Review, 70(2), 236-246.
• Hüseyniyon, S. (2017). Measuring urban resilience to natural disasters for Iranian cities: Challenges and key concepts. Urban Disaster Resilience and Security, 71-89.
• IFRC. (2023). What is a disaster? https://www.ifrc.org/our-work/disasters-climate-and-crises/what-disaster (Erişim tarihi: 25.05.2023).
• Ji, H. (2018). Linking risk reduction and community resilience. Oxford: Oxford University Press.
• Kalkan, M. (2022). Uşak kentinde belirlenen afet ve acil durum toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi. Dirençlilik Dergisi, 6(2), 269-285.
• Karasu, M. A. (2012). Büyükşehir belediyelerinde stratejik planlama: Karşılaştırmalı bir analiz. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(13), 159-180.
• Korkın, E., Öztop, S. (2022). Büyükşehir belediyelerinin stratejik planlarında afet yönetimi. Journal of Civilization Studies, 7(1), 61-75.
• Leininger, M. (1994). Evaluation criteria and critique of qualitative research studies. J. M. Morse (Ed), Critical issues in qualitative research methods içinde (ss. 95-115). Thousand Oaks: Sage.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Thousand Oaks: Sage.
• Lightfoot S. L., (1983). The good high school: Portraits of character and culture. New York: Basic Books.
• Malalgoda, C., Amaratunga, D. ve Haigh R. (2016). Overcoming challenges faced by local governments in creating a resilient built environment in cities. Disaster Prevention and Management, 628-648.
• Mamabolo, M. A. ve Sebola, M. P. (2021). Conference proceedings of the Centre for Business & Economic Research, ROGE-2021, 9-10 December 131 The role and adequacy of disaster management unit within the South African Municipalities. The Business and Management Review, 12(2), 131-136.
• McNabb, D. E. (2015). Research methods for political science: Quantitative and qualitative methods. London: Routledge.
• Merriam, S. B. (2018). Qualitative research a guide to design and implementation (3. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education (2.Baskı). San Francisco: Jossey-Bass.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: A sourcebook of new methods. Thousans Oaks: Sage.
• Ritchie, H., Rosado P. ve Roser M. (2022). Natural disasters. https://ourworldindata.org/natural-disasters#average-number-of-deaths-by-decade (Erişim tarihi: 16.05.2023).
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks: Sage.
• Şen, G. (2021). An overview of disaster resilience. Turkish Journal of Health Science and Life, 4(3), 106-115.
• Şenik, B. ve Uzun, O. (2021). An assessment on size and site selection of emergency assembly points and temporary shelter areas in Düzce. Natural Hazards, 105, 1587–1602.
• UNDRR. (2021). Making cities resilient 2030 (MCR2030). https://sdgs.un.org/partnerships/making-cities-resilient-2030-mcr2030 (Erişim tarihi: 03.04.2023).
• UN-HABITAT (2017). City resilience profiling tool. https://unhabitat.org/sites/default/files/2021/01/crpt-guide.pdf (Erişim tarihi: 01.04.2023).
• UN-HABITAT. (2020). City resilience action plan tool. https://unhabitat.org/sites/default/files/2020/05/cityrap_tool_booklet_2020.pdf (Erişim tarihi: 20.05.2023).
• UNISDR. (2015). World conference on disaster reduction. https://www.unisdr.org/2005/wcdr/intergover/official-doc/L-docs/Hyogo-framework-for-action-english.pdf (Erişim tarihi: 03.04.2023).
• UNISDR, (2017). Disaster resilience scorecard for cities. https://www.unisdr.org/campaign/resilientcities/assets/toolkit/Scorecard/UNDRR_Disaster%20resilience%20%20scorecard%20for%20cities_Detailed_English.pdf (Erişim tarihi: 03.04.2023).
• Uygun, M. ve İnal, E. (2019). Türkiye’nin itfaiye hizmetlerinin acil durum ve afet yönetimi süreçlerine göre değerlendirilmesi. Hastane Öncesi Dergisi, 4(2), 13-22.
• White, M. D. ve Marsh, E. E. (2006). Content analysis: A flexible methodology. Library Trends, 55(1), 22-45.
• Wilkinson, E. (2012). Transforming disaster risk management: a political economy approach. https://www.alnap.org/system/files/content/resource/files/main/7555.pdf (Erişim tarihi: 05.05.2023).
• WVIN. (2022). Needs assessment disaster risk management in four municipalities of Kailali District, Sudurpashchim Province. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.wvi.org/sites/default/files/2022-04/Needs%20assessment%20final%20report.pdf (Erişim tarihi: 20.05.2023).
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. G. (2019). Türkiye’de yapı denetim sistemi ve afet yönetimi ilişkisi. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 389-400.
• Yin, R. K. (2012). Applications of case study research (3. Baskı). Thousand Oaks: Sage.
• Zhai L. ve Lee, J. E., (2023), Analyzing the disaster preparedness capability of local government using AHP: Zhengzhou 7.20 rainstorm disaster. International Journal of Environmental Research and Public Health, 1-19.