Ofis yatırımlarının gelişimi ve ofis binalarının yönetiminin değerlendirilmesi: Ankara ili ofis piyasası örneği

Yıl 2025, Sayı: 49, 180 - 217

Salih Demirkaya , Harun Tanrıvermiş , Özgür Erdem İncesu

https://doi.org/10.31198/idealkent.1614885

Öz

Sanayileşme sonrası yaygınlaşan ofis binaları, iş ve ticaretin merkezi olarak değerlendirilmektedir. Hizmet sektörünün yoğun kullanımında olan ofis yapılarının değişimi ve dönüşümü, güncel ihtiyaçlara göre şekillenmektedir. Mekânsal kurgu ve organizasyon yapısı, ofislerin yönetiminde önemli avantajlar sağlamakta ve yönetim hizmetlerinin sunumu ve kullanıcıların yararlanma olanaklarını kolaylaşmaktadır. Yönetsel olarak sağlanan başarı, aynı zamanda proje başarısı olarak değerlendirilmekte ve yatırımlara talepte artış olmaktadır. Ankara ilinde bireysel kullanıma yönelik ofisler ile kitlesel kullanımın olduğu plaza tipi ofisleri kapsayan saha çalışmasının sonuçlarına göre mevcut durum ve değişim eğilimleri irdelenmiştir. Profesyonel yönetimin önemli bir faktör olduğu değerlendirilen çalışmada, yönetimin başarısı ile birlikte sağlanabilecek avantajlar; yatırım ekonomisi, kullanıcı beklentileri ve memnuniyet düzeyleri yönlerinden ele alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre gelecekte üretilecek ofisler için sosyal mekân olanakları (%75,9), güvenlik hizmetleri (%54,0), otopark ve vale hizmetleri (%50,1), teknik altyapı (%45,7) ve verimlilik kriterlerine uygun tasarımların gerçekleştirilmesi (%43,9) öne çıkan bina özellikler olarak tespit edilmiştir. Ofis yatırımı için belirtilen özelliklere göre proje geliştirme ve tasarım yapılması, proje başarısında etkili olacaktır. Yerel düzeyde yürütülecek araştırma ve fizibilite çalışmalarının, gayrimenkul geliştirme uzmanları ile tesis ve gayrimenkul yöneticileri tarafından gerçekleştirilmesi ve bu çalışmaların sonuçlarının mimari tasarım ve uygulamaya yön vermesi; ofis mekânlarının gelecekte esnek ve etkin kullanımı, kullanıcı memnuniyetinin artırılması, yatırımların değer ve kârlılığının güvence altına alınması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından kritik önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ofis binaları , mekân kullanımı , teknoloji , ofis yönetimi ve kullanıcı memnuniyeti.

An evaluation of development of office investments and office building management: The case of office market in Ankara province

Öz

Office buildings, which proliferated in the post-industrialisation period, are regarded as central hubs of business and commerce. The transformation and evolution of office structures, particularly those extensively utilized by the service sector, are shaped in accordance with contemporary needs. Spatial configuration and organisational structure offer significant advantages in office management, facilitating both the delivery of management services and user accessibility to these services. Managerial success is often considered synonymous with project success, which in turn generates increased demand for investments. Based on the results of a field study conducted in Ankara—covering both offices for individual use and plaza-type offices designed for collective use—the current situation and prevailing trends of change were analysed. The study, which highlights professional management as a critical factor, examined the potential benefits of effective management in terms of investment economy, user expectations, and satisfaction levels. According to the research findings, the most prominent features identified for future office developments include the provision of social facilities (75.9%), security services (54.0%), parking and valet services (50.1%), technical infrastructure (45.7%), and designs that meet efficiency criteria (43.9%). Developing and designing projects in line with these characteristics is expected to play a decisive role in project success. Moreover, conducting localised research and feasibility studies by real estate development experts and facility/property managers, and using the outcomes of these studies to guide architectural design and implementation, is of critical importance. This approach ensures the flexible and efficient use of office spaces in the future, enhances user satisfaction, secures the value and profitability of investments, and contributes to their long-term sustainability.

Anahtar Kelimeler

Office buildings , space use , technology , workplace management , and user satisfaction.

Kaynakça

• Aliefendioğlu, Y., Tanrıvermiş, H., & Salami, M. A. (2022). House price index (HPI) and COVID-19 pandemic shocks: Evidence from Turkey and Kazakhstan. International Journal of Housing Markets and Analysis, 15(1), 108–125. https://doi.org/10.1108/IJHMA-10-2020-0126
• Alter, L. (2020). Urban design after the coronavirus. Treehugger. Erişim: 15 Kasım 2022, https://www.treehugger.com/urban-design
• Arat, Y., & Gül, H. (2022). Pandemi sonrası ofis planlamasında ergonomik tasarım önerileri. Ergonomi, 5(1), 26–42. https://doi.org/10.33439/ergonomi.1008665
• Barath, M., & Schmidt, D. A. (2022). Offices after the COVID-19 pandemic and changes in perception of flexible office space. Sustainability, 14(18), 11158. https://doi.org/10.3390/su141811158
• Barrett, P. S. (1995). Facilities management: Towards best practice. Blackwell Science.
• Baş, K., & Kayan, H. Z. (2023). Yenilikçi ofis yaklaşımı: Aktivite temelli ofis (ATO). BAB Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design, 4(2), 208–223.
• Bluyssen, P. M., Janssen, S., van der Brink, L. H., & de Kluizenaar, Y. (2011). Assessment of wellbeing in an indoor office environment. Building and Environment, 46, 2632–2640. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2011.06.026
• Coker, S. (2020). Covid-19 ve iş güvenliği: Uzaktan çalışma. Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 8(1), 71–81. ⚠︎
• Cushman & Wakefield. (2024). 2023 yılsonu Türkiye gayrimenkul pazarı görünümü. Erişim: 13 Nisan 2024, https://reos-cdn-files.s3-eu-west-1.amazonaws.com/content/2266e75b-3cfc-4c3c-80d2-58af5e8ad91f.pdf
• Çakmak, A. (2021). Yapı malzemesinin tarihsel gelişimi ve mimarlığa etkileri. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 5(1), 41–54.
• Demir Uslu, Y. (2022). Tesis yönetimi. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 61(Kış), 116–117.
• Demirkaya, S. (2020). Tesis yönetimi kapsamında mekânsal analizin yeri ve önemi [Yayımlanmamış doktora semineri bildirisi]. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi ABD, Ankara.
• Demirkaya, S. (2025). Ofis binalarının mekânsal organizasyonu ve mekânsal tasarım parametrelerinin kullanıcı memnuniyeti ve yönetim başarısına etkileri: Ankara ili ofis piyasaları örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi ABD, Ankara.
• Demirkaya, S., Tanrıvermiş, H., Beşiktepe, D., & Tanrıvermiş, Y. (2025). A discussion on sustainability in terms of building production and use for smart urbanization. CIB Conferences, 1, Article 16. https://doi.org/10.7771/3067-4883.2128
• Dockery, M., & Bawa, S. (2020). Working from home in the COVID-19 lockdown. Bankwest Curtin Economics Centre Research Brief COVID-19, 5, 1–5.
• Endless Office. (2022). 2022’de izlenmesi gereken ofis trendleri. Erişim: 17 Mayıs 2024, https://endlessoffice.com/blog/2022de-izlenmesi-gereken-ofis-trendleri
• Gibler, R. R. (2006). Using scorecards to routinely evaluate distribution facility locations. Journal of Corporate Real Estate, 8(1), 19–26.
• Gül, F. (2013). İnsan–doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 17–21.
• Güngörer, F. (2020). COVID-19’un toplumsal kurumlara etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Salgın Hastalıklar Özel Sayısı), 393–428.
• Güven, Ö. F., & Erentürk, K. (2018). Temel kavram ve uygulamaları ile tesis yönetimi. Beta Yayınları.
• Honey-Roses, J., Anguelovski, I., Bohigas, J., Chireh, V., Daher, C., Konijnendijk, C., … Nieuwenhuijsen, M. (2020). The impact of COVID-19 on public space: A review of the emerging questions. Cities & Health, 5(S1), 263–279. https://doi.org/10.1080/23748834.2020.1780074
• Irawanto, D. W. (2020). Unexpected and habit-driven: Perspectives of working from home during the COVID-19 pandemic. Asia Pacific Management and Business Application, 8(3), 165–168. https://doi.org/10.21776/ub.apmba.2020.008.03.1
• Işık, İ., Doğan Yenisey, K., & Kantur, D. (2021). Esnek çalışma yönetim sistemi standartları geliştirme projesi: İş sürekliliğini ve çalışan psikolojik iyi oluşunu destekleyici uygulamalar. Erişim: 13 Mayıs 2024, https://tubitak.gov.tr/sites/default/files/Covid19veToplum/ozet-ozgecmis/22SUBAT/CSALONU/15.00-16.30/IdilISIK_Ozet.pdf
• Jervis, G., & Mawson, A. (2014). The workplace management framework. Twinfm.com. Erişim: 1 Eylül 2024, https://www.twinfm.com/ckfinder/userfiles/files/AWA-01_Workplace%20Management%20Framework%20V14(1).pdf
• JLL Türkiye Araştırma. (2022). 2022 yarıyıl Türkiye ticari gayrimenkul pazarı görünümü. Erişim: 13 Nisan 2024, https://www.jll.com.tr/content/dam/jll-com/images/emea/turkey/research/jll-2022-yariyil-turkiye-ticari-gayrimenkul-pazari-gorunumu.pdf
• JLL. (2022). Hybrid work decoded. Erişim: 17 Kasım 2022, https://www.jll.co.uk/content/dam/jll-com/documents/pdf/research/global/jll-how-can-offices-find-new-relevance-in-todays-hybrid-world-of-work.pdf
• JLL. (2024). Gayrimenkul piyasası görüş raporu. Erişim: 13 Nisan 2024, https://www.ziraatgyo.com.tr/Documents/Category/ZFG_GYO_ziraat-gayrimenkul-piyasasi-gorus-raporu_final-pdf_520.pdf
• Keskin, E. (2023). Kentsel dönüşüm projeleri uygulama alanlarında tesis yönetimi gereksinimi: Kuzey Ankara Girişi ve Dikmen Vadisi kentsel dönüşüm projeleri örneği çerçevesinde modelinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi ABD, Ankara.
• Keskin, E., Tanrıvermiş, H., & Temeljotov Salaj, A. (2023). Development trends and current status of facility management and professionalization of facility services in Turkey. Facilities, 41(7–8), 510–525. https://doi.org/10.1108/F-03-2022-0050
• Kolulu, N. (2016). Sağlıklı yapı tasarımında malzeme seçim kriterlerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık ABD, İstanbul.
• Krumm, P. (2001). History of real estate management from a corporate perspective. Facilities, 19(7–8), 276–286. https://doi.org/10.1108/02632770110390757
• Lamb, S., & Kwok, K. C. S. (2016). A longitudinal investigation of work environment stressors on the performance and wellbeing of office workers. Applied Ergonomics, 52, sayfa bilgisi gerekli. https://doi.org/10.1016/j.apergo.2015.07.010 ⚠︎
• Lian, J. (2019). Facilities planning and design: An introduction for facility planners, facility project managers, and facility managers. World Scientific Publishing.
• Manning, C., & Roulac, E. S. (1999). CRE within the academy. Journal of Real Estate Research, 17, 265–280. https://doi.org/10.1080/10835547.1999.12090978
• Marr, B. (2020). How the COVID-19 pandemic is fast-tracking digital transformation in companies. Forbes. Erişim: 21 Kasım 2022, https://www.forbes.com/sites/bernardmarr/2020/03/17/how-the-covid-19-pandemic-is-fast-tracking-digital-transformation-in-companies/
• Megahed, N. A., & Ghoneim, E. M. (2020). Antivirus-built environment: Lessons learned from COVID-19 pandemic. Sustainable Cities and Society, 61, 102350. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102350
• Molla, R. (2020). This is the end of the office as we know it. Vox (Recode). Erişim: 21 Kasım 2022, https://www.vox.com/recode/2020/5/18/21260521/future-of-the-office
• Muggah, R., & Ermacora, T. (2020). Opinion: Redesigning the COVID-19 city. NPTR. Erişim: 20 Kasım 2023, https://www.nptr.org/20201041201839418905/opinion-redesigning-the-covid-19-city ⚠︎
• Mustajab, D., Bauw, A., Rasyid, A., Irawan, A., Akbar, M. A., & Hamid, M. A. (2020). Working from home phenomenon as an effort to prevent COVID-19 attacks and its impacts on work productivity. The International Journal of Applied Business, 4(1), 13–21.
• Roberts, D. (2020). How to make a city liveable during lockdown. Vox. Erişim: 20 Kasım 2023, https://www.vox.com/cities
• Ross, P. (2010). Activity-based working. The hybrid organisation: Buildings. Microsoft. Erişim: 27 Kasım 2024, https://download.microsoft.com/documents/uk/about/hybridorganisation/Activity-based-working.pdf
• Rubin, O., Nikolaeva, A., Nello-Deakin, S., & te Brömmelstroet, M. (2020). What can we learn from the COVID-19 pandemic about how people experience working from home and commuting? Amsterdam: University of Amsterdam Press.
• Soyak, G. (2009). Yeni çalışma yöntemlerinin ofis binaları iç mekân tasarımına etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık ABD, İstanbul.
• Tanalı, M. Z. (2000). Sadeleştirmeler. Alp Yayınevi.
• Tanrıvermiş, H. (2019). Türkiye ekonomisinde inşaat ve gayrimenkul sektörlerinin rolleri ve gelişme eğilimlerinin değerlendirilmesi. Kent, İnşaat ve Ekonomi Kongresi Bildirileri (ss. 37–58). Gaziantep.
• Tanrıvermiş, H. (2020). Possible impacts of COVID-19 outbreak on real estate sector and possible changes to adopt: A situation analysis and general assessment on Turkish perspective. Journal of Urban Management, 9(3), 263–269. https://doi.org/10.1016/j.jum.2020.08.005
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024a). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi istatistikleri. Erişim: 13 Nisan 2024, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024b). İşgücü istatistikleri. Erişim: 13 Nisan 2024, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024c). Yapı izin istatistikleri. Erişim: 13 Nisan 2024, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi. (2021). COVID-19 küresel salgınının 2021 yılında Türk işgücü piyasası üzerindeki etkileri: Google hareketlilik verilerini kullanarak bugünü tahmin etme modelinden elde edilen sonuçlar (Araştırma Notu 1).
• Wizsight & Poltio. (2021). Corona döneminde evden çalışmaya ilişkin araştırma raporu. Erişim: 21 Mayıs 2024, https://egirisim.com/2020/04/21/corona-doneminde-evden-calismaya-iliskin-wizsight-ve-poltio-bir-arastirma-raporu-hazirladi/
• Wohlers, C., & Hertel, G. (2018). Longitudinal effects of activity-based flexible office design on teamwork. Frontiers in Psychology, 9, 2016. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02016
• Zeb-Opibi, I., & Ikoromasuma, E. (2021). Workplace management strategies and employee commitment in local government councils in Rivers State, Nigeria. International Journal of Information Management, 8(2), 106–120. ⚠︎
• Zingat Blog. (2024). Ofis alacak ve kiralayacakların 2022 adresleri. Erişim: 16 Mayıs 2024, https://www.zingat.com/blog/ofis-alacak-ve-kiralayacaklarin-2022-adresleri/
• Zivella. (2024). Normalleşme ile ofis ya da hibrit çalışma isteniyor. Erişim: 17 Mayıs 2024, https://www.zivella.com/normallesme-ile-ofis-ya-da-hibrit-calisma-isteniyor/