ETİK İLKELER

İDEALKENT’te uygulanan makale kabul süreçleri ve yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşların (yazarlar, okurlar ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. İDEALKENT, yayın etiği kapsamında tüm paydaşlarının aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir. Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar oluşturulurken açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) ve Directory of Open Access Journals (DOAJ) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler
a) İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,
b) Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
f) Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak.

PAYDAŞLARIN SORUMLULUKLARI

1-Yazarların Etik Sorumlulukları
Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların özgün olması, yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.
Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.
Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri editörler kurulu ve bilim kuruluna sunmaya hazır olmalıdır.
Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklere yönelik izin prosedürlerini gerçekleştirdiğini gösteren belgeye sahip olmalıdır.
Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.
Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını takiben başlatılabilir. Başka bir dergide yayınlanmış çalışma İDEALKENT Kent Araştırmaları Dergisi’ne gönderilemez.
Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkartma gibi) teklif edilemez.

2-Editörlerin Sorumlulukları

Genel görev ve sorumluluklar
Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çaba sarfetme,
Sürekli olarak derginin gelişimini sağlama,
Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri yürütme,
Düşünce özgürlüğünü destekleme,
Akademik açıdan bütünlüğü sağlama,
Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini devam ettirme,
Düzeltme, açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve şeffaflık gösterme.

Okuyucu ile ilişkiler
Editörler; tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir.
Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel alanlarına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir.
Ayrıca editörler okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür.

Yazarlar ile ilişkiler
Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır.
Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmemelidir.
Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
“Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci” mutlaka yayınlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
Editörler yazarlar tarafından kendilerinden beklenecek her konuyu ayrıntılı olarak içeren bir “Yazar Rehberi” yayınlamalıdır. Bu rehberler belirli zaman aralıklarında güncellenmelidir.
Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.

Hakemler ile ilişkiler
Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.
Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.
Körleme hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.
Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirmelidir.
Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.
Hakem havuzunun sürekli ve dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atmalıdır.
Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.
Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atmalıdır.

3-Hakemlerin Etik Sorumlulukları
Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir.
Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır.
Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir.
Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmelidir. İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını ancak yayınlandıktan sonra kullanabilir.
Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.
Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.
Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklarda gerçekleştirmelidir.

4-Yayıncının Etik Sorumlukları
Editörler, İDEALKENT Kent Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen çalışmaların tüm süreçlerinden sorumludur. Bu çerçevede ekonomik ya da politik kazançlar göz önüne alınmaksızın karar verici kişiler Baş Editör ve Bölüm Editörleridir.
Bağımsız editör kararı oluşturulmasını taahhüt eder.
İDEALKENT Kent Araştırmaları Dergisi’nde yayınlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayınlanmış her kopyanın kaydını saklama yükümlüğünü üstlenir.
Editörlere ilişkin her türlü bilimsel suistimal, atıf çeteciliği ve intihalle ilgili önlemleri alma sorumluluğuna sahiptir.

YAYIN ETİĞİ İLKELERİ

ETİK KURUL İZNİ
Dergimiz, etik kurul izni gerektiren tüm bilim dallarındaki çalışmalarda, ilgili etik kurul kararı alınmış olmasını şart koşmaktadır. Bu kapsamda yazarlar, “Örneklem ve Yöntem/Gereç ve Yöntem” bölümünde Etik Kurul onay tarihi ve sayısını yazmalıdır.
Ulakbim TR Dizin’in 2020 yılından itibaren uygulamaya koyduğu düzenlemeler doğrultusunda, etik kurul izni bulunmayan çalışmalar dergimizde değerlendirmeye alınmamaktadır.
NOT: İnsanlar ve hayvanlar üzerinde gerçekleştirilen bilimsel araştırmalar, Helsinki Bildirgesi ve ARRIVE yönergelerine uygun şekilde yürütülmeli ve ilgili etik kuruldan onay alınmalıdır. Etik kurul onayı bulunmayan çalışmalar dergimizde değerlendirmeye alınmamaktadır.

İntihali Ortaya Çıkarma
Dergimiz gönderilen tüm makaleleri intihali engellemek için taramaktadır. İncelenmeye sunulan çalışmalarda intihal olup olmadığını Turnitin, İthenticate vb. yazılımlar kullanılarak kontrol edilir. Dergimize gönderilen veya yayımlanan bir makalede intihal tespit edilmesi durumunda dergimiz COPE ilkeleri doğrultusunda (Plagiarism in a submitted manuscript - Plagiarism in a published article) hareket eder.

Yapay Zeka Kullanımı
Dergimize gönderilen çalışmalarda, literatür taraması veya dil kontrolü gibi makalenin özgünlüğünü etkilemeyecek süreçlerde yapay zeka kullanımı kabul edilebilir. Ancak, yapay zeka kullanımı etik kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir ve uydurma veri, manipülasyon gibi etik dışı amaçlar için kesinlikle kullanılmamalıdır. Yapay zeka kullanımı içeren çalışmalar için, makale gönderim aşamasında dergimize bu durumla ilgili bilgi verilmesi zorunludur. Yapay zeka kullanımına ilişkin tüm sorumluluk, yazarların kendisine aittir.

Gizlilik Beyanı
Dergimize gönderilen tüm kişisel veriler korunmaktadır. Yazar, Hakem ve diğer gerçek kişilere ait veriler üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşılmaz.

Dergi Sahibi ve Yayıncı ile İlişkiler
Editör ve yayıncı arasındaki ilişki editöryal bağımsızlık ilkesine dayanmaktadır. Editör ile yayıncı arasında yapılan yazılı sözleşme gereği, editörün alacağı tüm kararlar yayıncı ve dergi sahibinden bağımsızdır.

Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ilkelerini dikkate alınır.

Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması
Dergimiz, yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür.

Dergimize Yapılacak Şikayet ve İtirazlar
Dergimiz veya dergi kurullarımızda yer alan kurul üyelerinin sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayet ve itirazlarınızı idealkent@gmail.com adresine e-posta ile iletebilirsiniz. Dergimize iletilen şikayetler ve itirazlar dikkatle inceler COPE ilkeleri kapsamında değerlendirilir. 

YAYIN POLİTİKALARI

A-Makale Değerlendirme Süreci
Dergimizde makale değerlendirme süreci; ön inceleme, hakem değerlendirmesi, revizyon ve yayın olmak üzere dört temel aşamadan oluşmaktadır.

1. Ön İnceleme
Gönderilen çalışmalar, öncelikle editör tarafından derginin yayın politikalarına, akademik yazım ilkelerine ve APA 6 Atıf Sistemi’ne uygunluk açısından değerlendirilir. Bu aşamada, Turnitin, İthenticate vb. yazılımlar kullanılarak intihal taraması yapılır. 

2. Hakem Değerlendirme Süreci
Ön inceleme kriterlerini karşılayan çalışmalar için çift taraflı kör hakemlik süreci başlatılır. Makale, alanında uzman iki bağımsız hakeme gönderilir. Değerlendirme süreci boyunca hem yazar hem de hakem kimlikleri gizli tutulur; süreç, etik ilkelere ve gizlilik esaslarına uygun şekilde yürütülür.
Her iki hakemin olumlu raporu doğrultusunda çalışma yayıma kabul edilir. Hakemlerden birinin olumsuz görüş bildirmesi hâlinde, makale üçüncü bir hakeme yönlendirilerek nihai karar verilir.

3. Revizyon Süreci
Hakemler tarafından revizyon istenmesi durumunda yazarlar, önerilen düzeltmeleri çalışmada farklı renkte (örneğin kırmızı) işaretleyerek sunmalıdır. Yapılan değişiklikler öncelikle editör tarafından, ardından ilgili hakemler tarafından tekrar incelenir.
Hakem süreci tamamlanan çalışmalar, derginin dil editörleri tarafından da gözden geçirilir.
Dil ve yazım açısından gerekli görülen durumlarda yazarlardan ek düzeltme istenir. Yapılan dilsel revizyonlar, tekrar kontrol edilerek onaylanır.

4. Yayın Süreci
Tüm bilimsel, teknik ve dilsel süreçleri tamamlanan makaleler, dizgi ve mizanpaj işlemleri sonrasında yayına hazır hâle getirilir. Onaylanan çalışmalar, takip eden ilk sayıda yayımlanır.

B-Açık Erişim ve Telif Hakkı
Yazarlar, makale yayımlanmak üzere kabul edildiğinde telif haklarını CC BY-NC-ND 4.0 lisansı altında Dergimize devretmeyi kabul ederler. Dergimizde yayımlanan tüm makaleler Creative Commons Atıf-GayrıTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı altında açık erişim olarak yayımlanmaktadır.

Lisans Kapsamı
Paylaş: eseri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz.
Lisans şartlarını yerine getirdiğiniz sürece, lisans sahibi bu özgürlükleri (belirtilen hakları) iptal edemez.
Aşağıdaki şartlar altında:
Atıf: uygun referans vermeli , lisansa bağlantı sağlamalı ve değişiklik yapıldıysa bilgi vermelisiniz. Bunları uygun bir şekilde yerine getirebilirsiniz fakat bu, lisans sahibinin sizi ve kullanım şeklinizi onayladığını göstermez.
GayriTicari: Bu materyali ticari amaçlarla kullanamazsınız.
Türetilemez: Eğer materyali karıştırdınızsa,aktardınızsa, ya da materyalin üzerine çalıştınızsa güncellenmiş materyali dağıtamazsınız.
Ek sınırlamalar yoktur: Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyi kullanarak sınırlayamazsınız.

C-Arşiv Politikası
Dergimizde yayınlanan çalışmalar LOCKSS’ta dijital olarak arşivlenir. Dergimiz, ayrıca yazarların çalışmalarının versiyonlarını kendi web sayfalarında, kurumsal web sayfalarında ve diğer depolarda kendi kendilerine arşivlemelerine izin verir. Dergi açık erişimli bir dergi olduğu için herhangi bir ambargo süresi bulunmamaktadır. Dergimizde yayınlanan makalelere Arşiv sayfamızdan ücretsiz bir şekilde ulaşılabilir.

D-Özel Sayı Yayın Politikası
Yayın Kurulu tarafından alınacak karar ile yılda bir kez özel sayı yayınlayabilir. Özel sayıda yayınlanacak makaleler için yayın ve değerlendirme ilkeleri planlı sayılarda uygulandığı şekliyle uygulanır.