Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Risk Faktörlerinin Bazı Adipozite İndeksleri ve Diyetsel Faktörler ile Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 251 - 269, 31.05.2022

Saime Selin Cengiz Kezban Esen Karaca Merve İnce Palamutoğlu

https://doi.org/10.52538/iduhes.1104719

Öz

Bu çalışma Tip 2 Diyabetli bireylerde kardiyovasküler risk faktörlerinin değerlendirilmesinde; abdominal obezite, beslenme durumu ve bazı biyokimyasal parametrelerin etkilerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Kocaeli Romatem Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi Beslenme ve Diyet polikliniğine başvuran 18-65 yaş arasında 78 Tip 2 Diabetes Mellitus (T2DM) tanısı almış birey çalışmaya dahil edilmiştir. Doktor tarafından hastalardan rutin olarak istenilen; HDL kolesterol (HDL-K), LDL kolesterol (LDL-K), VLDL kolesterol (VLDL-K), trigliserid (TG), total kolesterol, HOMA-IR, açlık glikoz, HbA1c, TSH biyokimyasal kan parametreleri değerlendirilmiştir. Katılımcıların antropometrik ölçümleri alınmış, Sağlıklı Yeme İndeksi (SYİ), Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeği (PUKI), Viseral Adipozite İndeksi (VAİ), Vücut Adipozite İndeksi (BAİ) uygulanmıştır. Bireylerin %21,8’i (n=17) erkek, %78,2’si kadındır (n=61). Katılımcıların BKİ (Beden Kütle İndeksi) ortalaması 36,4 kg/m2’dir. Kas yüzdesi ile HOMA-IR arasında istatistiksel olarak negatif yönde anlamlı ilişki tespit edilmiştir (p=0,004). Kas yüzdesi arttıkça HOMA-IR değerleri azalmaktadır. Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeğine göre kadınların %62’sinin kötü uyku kalitesi %16’sının ise iyi uyku kalitesi sınıflamasında olduğu belirlenmiştir. PUKİ ile kas yüzdesi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p=0,02). Katılımcıların Sağlıklı Yeme İndeksine ilişkin bulguları cinsiyete göre incelendiğinde kadınların, %67’si 1. skor sınıfında (fakir diyet), %11’i 2. skor sınıfında bulunmuştur. Yeterlilik bileşenleri göz önüne alındığında erkeklerin, %13’ü 1. skor sınıfında (fakir diyet), %9’u 2. skor sınıfındadır. Cinsiyete göre sağlıklı yeme indeksi değerlendirildiğinde, skor sınıfları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p=0.00). Sonuç olarak Tip 2 Diyabetlilerde kardiyovasküler risk faktörleri ile BAİ ve VAİ arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Adipozite, Kardiyovasküler Hastalık, Kardiyovasküler Risk Faktörleri, Obezite, Tip 2 Diabetes Mellitus

Kaynakça

• ADA, American Diabetes Association Diagnosing Diabetes and Learning about Prediabetes. [Erişim tarihi: 3 March 2021]; http://www.diabetes.org/diabetes-basics/diagnosis/
• Ağargün, M., Kara, H., & Anlar, O. (1996). Pittsburgh Uyku Kalitesi Indeksi’nin Geçerliği ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisisikiyatri Dergisi, 7(2), 107–115.
• Akbudak. (2011). Tip 2 Diyabetli Hastalarda, Beslenme Durumu ve Bazı Biyokimyasal Bulgular ile Diyabet Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Diyetetik Anabilim Dalı.
• Alberti, K. G. M. M., & Zimmet, P. Z. (1998). Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications. Part 1: Diagnosis and classification of diabetes mellitus. Provisional report of a WHO consultation. Diabetic Medicine, 15(7), 539–553. https://doi.org/10.1002/(SICI)1096-9136(199807)15:7<539::AID-DIA668>3.0.CO;2-S
• Anonymous. (2002). Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report. Circulation, 106, 3157–3365.
• Bergman, R. N., Stefanovski, D., Buchanan, T. A., Sumner, A. E., Reynolds, J. C., Sebring, N. G., … Watanabe, R. M. (2012). A better Index of body adiposity. Obesity, 19(5), 1083–1089. https://doi.org/10.1038/oby.2011.38.A
• Bloom, D. E., Cafiero, E., Jané-Llopis, E., Abrahams-Gessel, S., Bloom, L. R., Fathima, S., … Weinstein, C. (2011). The Global Economic Burden of Noncommunicable Diseases, (September). Tarihinde adresinden erişildi http://www3.weforum.org/docs/WEF_Harvard_HE_GlobalEconomicBurdenNonCommunicableDiseases_2011.pdf
• Browning, L. M., Hsieh, S. D., & Ashwell, M. (2010). A systematic review of waist-to-height ratio as a screening tool for the prediction of cardiovascular disease and diabetes: 05 could be a suitable global boundary value. Nutrition Research Reviews, 23(2), 247–269. https://doi.org/10.1017/S0954422410000144
• Cho, N. H., Shaw, J. E., Karuranga, S., Huang, Y., da Rocha Fernandes, J. D., Ohlrogge, A. W., & Malanda, B. (2018). IDF Diabetes Atlas: Global estimates of diabetes prevalence for 2017 and projections for 2045. Diabetes Research and Clinical Practice, 138, 271–281. https://doi.org/10.1016/j.diabres.2018.02.023
• Deshpande, A., Harris-Hayes, M., & Schootman, M. (2008). Epidemiology of Diabetes and Diabetes-Related Complications. Physical Therapy, 88(11), 1254–1264.
• Direktör, Ş., & Özer, E. (2013). Evaluating dietary quality in diabetes by the healthy eating index. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 22(4), 620–625. https://doi.org/10.6133/apjcn.2013.22.4.03
• Fiorentini, A., Valente, R., Perciaccante, A., & Tubani, L. (2007). Sleep’s quality disorders in patients with hypertension and type 2 diabetes mellitus. International Journal of Cardiology, 114(2), 50–52. https://doi.org/10.1016/j.ijcard.2006.07.213
• Hameed, E. K., & AbdulQahar, Z. H. (2019). Visceral adiposity index in female with type 2 diabetic mellitus and its association with the glycemic control. Diabetes and Metabolic Syndrome: Clinical Research and Reviews, 13(2), 1241–1244. https://doi.org/10.1016/j.dsx.2019.01.039
• IDF. (2021). IDF Diabetes Atlas 2021. International diabetes federation. Tarihinde adresinden erişildi https://diabetesatlas.org/atlas/tenth-edition/?dlmodal=active&dlsrc=https%3A%2F%2Fdiabetesatlas.org%2Fidfawp%2Fresource-files%2F2021%2F07%2FIDF_Atlas_10th_Edition_2021.pdf
• Jabłonowska-Lietz, B., Wrzosek, M., Włodarczyk, M., & Nowicka, G. (2017). New indexes of body fat distribution, visceral adiposity index, body adiposity index, waist-to-height ratio, and metabolic disturbances in the obese. Kardiologia Polska, 75(11), 1185–1191. https://doi.org/10.5603/KP.a2017.0149
• Jackson, A. S., Stanforth, P. R., Gagnon, J., Rankinen, T., Leon, A. S., Rao, D. C., … Wilmore, J. H. (2002). The effect of sex, age and race on estimating percentage body fat from body mass index: The Heritage Family Study. International Journal of Obesity, 26(6), 789–796. https://doi.org/10.1038/sj.ijo.0802006
• Lee, C. M. Y., Huxley, R. R., Wildman, R. P., & Woodward, M. (2008). Indices of abdominal obesity are better discriminators of cardiovascular risk factors than BMI: a meta-analysis. Journal of Clinical Epidemiology, 61(7), 646–653. https://doi.org/10.1016/j.jclinepi.2007.08.012
• Lee, J. S. W., Auyeung, T. W., Leung, J., Kwok, T., Leung, P. C., & Woo, J. (2010). Pathophysiology The effect of diabetes mellitus on age-associated lean mass loss in 3153 older adults. Diabetic Medicine, 27(12), 1366–1371. https://doi.org/10.1111/j.1464-5491.2010.03118.x
• Mançu Tülek, T. (2018). Ankara’da Diyabet Okuluna Devam Eden Tip 2 Diyabetli Yetişkin Bireylerin Beslenme Bilgi Düzeylerinin ve Diyabet Tutumlarının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Diyetetik Anabilim Dalı.
• Menke, A., Casagrande, S., Geiss, L., & Cowie, C. C. (2015). Prevalence of and Trends in Diabetes among Adults in the United States, 1988-2012. JAMA - Journal of the American Medical Association, 314(10), 1021–1029. https://doi.org/10.1001/jama.2015.10029
• Moh, M. C., Sum, C. F., Lam, B. C. C., Ng, X. W., Su, C., Tavintharan, S., … Lim, S. C. (2015). Evaluation of body adiposity index as a predictor of aortic stiffness in multi-ethnic Asian population with type 2 diabetes. Diabetes and Vascular Disease Research, 12(2), 111–118. https://doi.org/10.1177/1479164114554609
• Nagaraj, N. S., Singh, O. V., & Merchant, N. B. (2010). Proteomics: A strategy to understand the novel targets in protein misfolding and cancer therapy. Expert Review of Proteomics, 7(4), 613–623. https://doi.org/10.1586/epr.10.70
• Psaltopoulou, T., Ilias, I., & Alevizaki, M. (2010). The role of diet and lifestyle in primary, secondary, and tertiary diabetes prevention: A review of meta-analyses. Review of Diabetic Studies, 7(1), 26–35. https://doi.org/10.1900/RDS.2010.7.26
• Randrianarisoa, E., Lehn-Stefan, A., Hieronimus, A., Rietig, R., Fritsche, A., Machann, J., … Rittig, K. (2019). Visceral adiposity index as an independent marker of subclinical atherosclerosis in individuals prone to diabetes mellitus. Journal of Atherosclerosis and Thrombosis, 26(9), 821–834. https://doi.org/10.5551/jat.47274
• Satman, İ. (2010). TURDEP-II’nin Düşündükleri: Türkiye’de Diyabetin Toplumsal ve Ekonomik Yükü.
• Schulze, M. B., Thorand, B., Fritsche, A., Häring, H. U., Schick, F., Zierer, A., … Stefan, N. (2012). Body adiposity index, body fat content and incidence of type 2 diabetes. Diabetologia, 55(6), 1660–1667. https://doi.org/10.1007/s00125-012-2499-z
• Sesti, G. (2006). Pathophysiology of insulin resistance. Best Practice and Research: Clinical Endocrinology and Metabolism, 20(4), 665–679. https://doi.org/10.1016/j.beem.2006.09.007
• Şeyda, K. M., & Akbulut, G. (2012). Tip 2 Diabetes Mellitus ve Βeta Glukan. Beslenme ve Diyet Dergisi, 3(16), 39–46.
• Shamshirgaran, S. M., Mamaghanian, A., Aliasgarzadeh, A., Aiminisani, N., Iranparvar-Alamdari, M., & Ataie, J. (2017). Age differences in diabetes-related complications and glycemic control. BMC Endocrine Disorders, 17(1), 1–7. https://doi.org/10.1186/s12902-017-0175-5
• Süleymanlar, G. (2018). Türkiye Kronik Böbrek Hastalığı Prevalansı Araştırması (CREDIT).
• Tabák, A. G., Herder, C., Rathmann, W., Brunner, E. J., & Kivimäki, M. (2012). Prediabetes: A high-risk state for diabetes development. The Lancet, 379(9833), 2279–2290. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(12)60283-9
• TEMD. (2019). Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu 2019. BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti. Unger, R. H. (2003). Minireview: Weapons of Lean Body Mass Destruction: The Role of Ectopic Lipids in the Metabolic Syndrome. Endocrinology, 144(12), 5159–5165. https://doi.org/10.1210/en.2003-0870
• Uyar, B. B., & Yücecan, S. (2012). Yetişkin Bireylerin Sağlıklı Yeme İndeksleri ve Biyokimyasal Göstergeleri Arasındaki İlişki. Beslenme ve Diyet Dergisi, 40(3), 218–225.
• Van Dijk, S. B., Takken, T., Prinsen, E. C., & Wittink, H. (2012). Different anthropometric adiposity measures and their association with cardiovascular disease risk factors: A meta-analysis. Netherlands Heart Journal, 20(5), 208–218. https://doi.org/10.1007/s12471-011-0237-7
• Wei, J., Liu, X., Xue, H., Wang, Y., & Shi, Z. (2019). Comparisons of Visceral Adiposity Index, Body Shape Index, Body Mass Index and Waist Circumference and Their Associations with Diabetes Mellitus in Adults Junxiang. Nutrients, 11, 1580.
• Zhu, B., Xie, M., Park, C. G., & Kapella, M. C. (2017). Adaptation of the Pittsburgh Sleep Quality Index in Chinese adults with type 2 diabetes. Journal of the Chinese Medical Association, 81(3), 242–247. https://doi.org/10.1016/j.jcma.2017.06.021