A. J. CRONİN’İN ŞAHİKA (CİTADEL) ROMANINDA SALGIN HASTALIKLAR

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 153 - 165, 28.12.2022

Nurullah Ulutaş

Öz

Archibald Joseph Cronin, İskoç edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. Psikolojiyle de ilgilenmesi, romanlarında ruhsal tasvirler yapmasına olanak sağlar. Ünlü romanı Şahika’da idealist bir doktor olan Andrew Manson’un 1924 yılında Güney Galler’e bağlı Drineffy kasabasında işe başlaması ve karşılaştığı zorlukları anlatır. Andrew, kızamık, tifo, suçiçeği, tüberküloz… gibi salgın hastalıkların kol gezdiği bu küçük kasabada batıl inançlar ve hurafelerle mücadele eder. Şahika romanı, özellikle küçük ve hijyenin olmadığı yerleşim yerlerinde salgın hastalık sürecinin nasıl ilerlediğini, doktorların yaşadıkları imkânsızlıkları ele alan bir romandır. Romanda, idealist bir doktorun özverili çalışması, halkla samimi ilişkiler kurması, hastalara yaklaşımı, dönemin tedavi araçları ve doktorlar arası rekabet de konu edilir. Doktor Manson, rekabet hırsı ve kendisi hakkında yapılan dedikodular yüzünden zaman zaman sıkıntılar yaşasa da bilgi ve azmi sonucunda mesleğinin zirvesine erişir. İdealizminin zayıflamasının da etkisiyle Londra’nın en lüks semtinde bir ofis açmayı başarır. Drineffy kasabasında idealist bir asistan doktor olarak çalıştığı dönemde bütün zor şartlara rağmen Christine’la mutlu bir evliliği olan Andrew Manson, Londra’nın en işlek caddesinde açtığı ofiste çok fazla para kazanmasına rağmen hem karısına yeterince zaman ayırmadığı hem de ideallerinden uzaklaştığı için mutlu değildir. Bu yüzden Manson, geçirdiği soruşturma sonrası karısıyla daha sakin bir yerde ve daha mütevazı bir hayat sürdürmeye karar verir. Hayatlarının en mutlu günlerini yaşamaya karar verdikleri bir zamanda karısı Christine, bir trafik kazası sonucu ölünce Doktor Manson için yaşam tüm anlamını yitirir. Bu bakımdan roman aynı zamanda büyük bir aşkın romanıdır.
Bu çalışmada salgın hastalıklar bağlamında Archibald Joseph Cronin’in Şahika romanı analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Archibald Joseph Cronin, Şahika (Citadel), Salgın Hastalıklar, İskoç Edebiyatı, Covid – 19.

Destekleyen Kurum

Bitlis Eren Üniversitesi

Proje Numarası

BEBAP 2021. 15

Teşekkür

TEŞEKKÜR Bu çalışma, Bitlis Eren Üniversitesi Bilimsel Araştırma Koordinatörlüğünde BEBAP 2021. 15 numaralı, “Salgın Romanlarının Corona Virüs Bağlamında Analiz Edilmesi” adlı proje ile desteklenmiştir. Çalışmamızı maddi olarak destekleyen Bitlis Eren Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü’ne teşekkür ederiz. THANKS This study was supported by the project numbered BEBAP 2021. 15, the name of “The Analysis of Pandemic Novels in the Context of Coronavirus” under the Scientific Research Coordinatorship of Bitlis Eren University. We thank Bitlis Eren University Scientific Research Projects Coordinatorship for financial support of our study.

Kaynakça

• CARMİCHAEL, A. G. (1991). “Contagion Theory and Cantagion Practice in Fifteenth-Century Milan”, Renaissance Quarterly, C. 44, No. 2, s. 213-255
• ARI, K. (2012). “Mübadele Sürecinde Göçmenlerde Salgın Hastalık Riski ve “Fare İtlafı”.http://sikiyonetimdosyasi.blogspot.com/
• CHOTİNER, I. (2020).“Pandemi Tarihi Nasıl Değiştirir?”sosyal bilimler.org. (Çeviri: Tuğçe Puluroğlu)
• CRONİN, A. J. (2015). Şahika. (Çeviren: Pınar Temurcan), İstanbul: Altın Bilek Yayınları
• DİLEK, M. & vd. (2015). “Suçiçeği Komplikasyonlarının Değerlendirilmesi”, Abant Medical Journal, Cilt: 4, Sayı: 4, s. 360, doi: 10.5505/abantmedj.2015.67699, http://www.journalagent.com/abantmedj/pdfs/ABANT-67699-ORIGINAL_ARTICLE-DILEK.pdf
• GENÇ, Ö. (2011). “Kara Ölüm: 1348 Veba Salgını ve Ortaçağ Avrupa’sına Etkileri”, Tarih Okulu, Sayı: 10, s. 146
• HATİPOĞLU, N. & vd. (2013). “Kızamık”, JOPP Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3, s. 113, doi:10.5222/JOPP.2013.105 https://www.journalagent.com/z4/vi.asp?pdir=iksst&plng=tur&un=JOPP-88597
• DİAMOND, J. (2003). Tüfek, Mikrop ve Çelik, (Çev. Ülker İnce), Ankara: TÜBİTAK Yay.
• JEWELL, W. (1857). Historical sketches of quarantin, Philadelphia: TK and PG Collins
• KARAİMAMOĞLU, T. H. (2020). “Batılı Kaynaklara Göre XIV. Yüzyıl Salgınlarıyla Birlikte Karantina Uygulamasının Ortaya Çıkış Süreci”, Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 5 (2) , s. 730.
• KILIÇ, D. (2020). “Mediastenin Akut ve Kronik Enfeksiyonları”, s. 61, https://www.researchgate.net/publication/228499998_MEDIASTENIN_AKUT_VE_KRONIK_ENFEKSIYONLARI (Erişim Tarihi: 22/10/2020)
• KİNZELBACH, Annemarie (2006). “Infection, Contagion, and Public Health in Late Medieval and Early Modern German Imperial Towns”, Journal of the History of Medicine and Allied Sciences, C. 61, No. 3, 1, s. 369–389
• NİKİFORUK, Andrew (2013). Mahşerin Dördüncü Atlısı (Salgın ve Bulaşıcı Hastalıklar Tarihi), (Çeviren Selahattin Erkanlı), 5. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları
• ÖZDEMİR, Hikmet (2005). Salgın Hastalıklardan Ölümler (1914-1918), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
• PARILDAR, Hülya (2020). “Tarihte Bulaşıcı Hastalık Salgınları”. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastalıkları Dergisi, Sayı: 30, s. 19-26
• SAKAOĞLU, Necdet (1995). “Osmanlı’da Salgınlar”, Toplumsal Tarih, S. 122, s. 23-25’ten aktaran Ak, Mehmet. (2011). “19. Yüzyılda Antalya’da Kolera Salgını”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research). Cilt: 4, Sayı: 17, Bahar
• SONTAG, Susan (2005). Metafor Olarak Hastalık (Aids ve Metaforları), (Çeviren Osman Akınhay), İstanbul: Agora Kitaplığı
• TAHİRİ, Emir (2020). “Koronavirüs yaklaşımı, kültürel farklılığı açığa çıkarıyor”, Şarkul Avsat, 13 Mart 2020, s.1 (Erişim Tarihi: https://turkish.aawsat.com/home/article/2177946/emir-tahiri)