USİNG ARTİFİCİAL INTELLİGENCE AND DATA SCİENCE LİTERACY İN SOCİAL STUDİES

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 87 - 123, 31.12.2023

Ali Yalçın

https://doi.org/10.61127/idusos.1370409

Öz

Science, technology and society, which are among the important issues of our age, bring about serious changes in our lives. In order to keep up with these developments and changes, it is necessary to follow the technological and scientific developments in this field and to realize cultural adaptation in an effective and planned manner. Artificial intelligence and data science, which are popular topics of recent times, have gained a place in all areas of life. Especially education and training technologies, which are affected by these changes and developments, have made serious breakthroughs in recent years. This study focuses on the use of artificial intelligence and data science literacy in social studies. Therefore, the study was conducted in accordance with the nature of qualitative research method. A literature review was conducted in accordance with the subject of the study and a conclusion on the use of artificial intelligence and data science literacy in the social studies course was reached by carefully examining and compiling the studies conducted in this field. Artificial intelligence has advanced to the point where a computer or a computer-controlled robot can perform various activities similar to intelligent beings. Some AI scientists have even started to classify AI as narrow, general and super intelligence. Recently, it is seen that technological applications supported by artificial intelligence are equipped with data. These data have progressed so much that artificial intelligence tools have made serious progress in areas such as reading, thinking, analyzing and reasoning almost like the human brain. It is understood that the common point of the studies is that the use of artificial intelligence in education will become widespread and will make positive contributions to learning processes. In particular, it is seen that descriptive and explanatory information about artificial intelligence and data science is included in the social studies course, and useful information is available to increase students' awareness and interest. Finally, it is predicted that the active use of artificial intelligence-supported technological applications in the learning process in the social studies course will make positive contributions to the learning and teaching processes.

Anahtar Kelimeler

Education, Social studies, Artificial Intelligence, Data science, applications, digital literacy.

SOSYAL BİLGİLERDE YAPAY ZEKÂ VE VERİ BİLİMİ OKURYAZARLIĞININ KULLANIMI

Öz

Çağımızın önemli konuları arasında yer alan bilim, teknoloji ve toplum, hayatımızda ciddi değişmeler meydana getirmektedir. Bu, gelişme ve değişmelere ayak uydurmak için bu alanda yaşanan teknolojik ve bilimsel gelişmeleri takip etmek ve kültürel adaptasyonu etkili ve planlı bir şekilde gerçekleştirmek gerekir. Son dönemlerin popüler konusu olan yapay zeka ve veri bilimi, yaşamın her alanında kendine yer edinmiştir. Özellikle bu değişme ve gelişmelerden etkilenen eğitim ve öğretim teknolojileri, son dönemlerde ciddi atılımlar gerçekleştirmiştir. Bu çalışma, sosyal bilgilerde yapay zeka ve veri bilimi okuryazarlığının kullanımı üzerine odaklanmıştır. Bu nedenle çalışma nitel araştırma yönteminin doğasına uygun bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın konusuna uygun olarak literatür taraması gerçekleştirilmiş ve bu alanda yapılan çalışmalar dikkatli bir şekilde incelenerek ve derlenerek sosyal bilgiler dersinde yapay zeka ve veri bilimi okuryazarlığının kullanımına yönelik bir sonucuna ulaşılmıştır. Yapay zeka, bilgisayarın veya bilgisayar kontrolündeki bir robotun çeşitli faaliyetleri zeki canlılara benzer şekilde yerine getirecek kadar ilerledi. Hatta bazı yapay zeka bilimcileri, yapay zekayı, dar, genel ve süper zeka olarak sınıflandırmaya başladı. Son dönemlerde yapay zeka destekli gelişen teknolojik uygulamaların verilerle donatıldığı görülmektedir. Bu veriler, o kadar ilerledi ki artık yapay zeka araçları neredeyse insan beyni gibi okuma, düşünme, analiz etme ve muhakeme etme gibi alanlarda ciddi ilerleme sağladı. Yapay zekanın eğitimde kullanımının yaygınlaşacağı ve öğrenme süreçlerine pozitif katkılar sunacağı, yapılan çalışmaların ortak noktası olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle sosyal bilgiler dersinde yapay zeka ve veri bilimine yönelik tanımlayıcı ve açıklayıcı bilgilere yer verildiği, öğrencilerin farkındalıkları ve ilgilerini arttırmak adına faydalı bilgilerin mevcut olduğu görülmektedir. Son olarak sosyal bilgiler dersinde yapay zeka destekli teknolojik uygulamaların öğrenme sürecinde aktif bir şekilde kullanılması öğrenme ve öğretme süreçlerine olumlu katkılar sunacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Sosyal bilgiler, Yapay Zeka, Veri bilimi, uygulamalar, dijital okuryazarlık

Kaynakça

• Aizenberg, I., Aizenberg, N. N., & Vandewalle, J. P. (2013). Multi-valued and universal binary neurons: Theory, learning and applications. Springer Science & Business Media.
• Aksin, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde teknolojinin kullanımı uzaktan eğitim için alternatifler. İçinde. Y. Ayaydın (Ed.). Sosyal bilgiler öğretiminde yenilikçi teknoloji kullanımı (ss. 133-156). Yeni İnsan Yayınevi.
• Aktay, S. (2022). The usability of ımages generated by artificial ıntelligence (AI) in education. International Technology and Education Journal, 6(2), 51-62.
• Altınbay, R. & Gümüş, N. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sanal tur uygulamalarıyla ilgili görüşleri. Öğretmen Eğitiminde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 1(1), 60-71.
• Amazon, (2023). Data Science. https://aws.amazon.com/tr/what-is/data-science Arnaboldi, M. (2018). The missing variable in big data for social sciences: The decision-maker. Sustainability, 10, (3415), 1-18. https://doi.org/10.3390/su10103415.
• Arslan, K. (2017). Eğitimde yapay zekâ ve uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-88. Aslan, S. & Çakmak, Z. (2021). Artırılmış gerçeklik uygulamalarının sosyal bilgiler öğretimine yansımaları. Journal of History School, 55, 4337-4358.
• Ateş, E. C., Bostancı, G. E. & Serdar, M. S. G. (2020). Big data, data mining, machine learning, and deep learning concepts in crime data. Journal of Penal Law and Criminology, 8(2), 293-319. https://doi.org/10.26650/JPLC2020-813328
• Azı, F.B. (2020). Artırılmış gerçeklik uygulamalarının sosyal bilgiler dersinde akademik başarı ve ders tutumlarına etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Baepler, P. & Murdoch, C. J. (2010). Academic analytics and data mining in higher education. International Journal for the Scholarship of Teaching & Learning, 4(2), 1–9.
• Bulut, İ. & Koçoğlu, E. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin akıllı tahta kullanımına ilişkin görüşleri (Diyarbakır ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 242-258.
• Chen, X., Xie, H., Zou, D., & Hwang, G. J. (2020). Application and theory gaps during the rise of artificial intelligence in education. Computers and Education: Artificial Intelligence, 1, 100002. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2020.100002
• Copeland, B.J. (2023). Artificial intelligence. Encyclopædia of Britannica. https://www.britannica.com/technology/artificial-intelligence.
• Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı (2021). Ulusal yapay zekâ stratejisi 2021-2025. https://cbddo.gov.tr/SharedFolderServer/Genel/File/TR-UlusalYZStratejisi2021-2025.pdf
• Çetin, M. (2022). Sosyal bilgilerde yenilikçi öğrenme uygulamalarının kullanımının öğrencilerin harita okuryazarlık becerilerine, akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Niğde: Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Dağ, F. (2022). Eğitimde yapay zekâ uygulamalarına ilişkin yaklaşımlar ve modeller. V. V. Nabiyev ve A. K Erümit, (Eds.), Eğitimde Yapay Zekâ Kuramdan Uygulamaya. (3. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Dechter, R. (1986). Learning while searching in constraint-satisfaction problems. Proceedings. AAAI-86. https://cdn.aaai.org/AAAI/1986/AAAI86-029.pdf
• Deng, L., & Yu, D. (2014). Deep learning: Methods and applications. Foundations and Trends in Signal Processing, 7(3–4), 197–387.
• Dickson, B. (2017). What is narrow, general and super artificial intelligence. TechTalks. https://bdtechtalks.com/2017/05/12/what-is-narrow-general-and-super-artificial-intelligence
• Dobreva, S. (2023). Data science. https://365datascience.com/career-advice/career-guides/defining-data-science/
• Dynneson, T. L., & Gross, R. E. (1995). Designing effective instruction for secondary social studies. Prentice-Hall, Inc.
• Ertel, W. (2018). Introduction to artificial intelligence. New York: Springer. Eskici, E. & Altun, A. (2023). Sosyal bilimlerde dijitalleşme ve sosyal bilgiler öğretim programına yansıtılması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(4), 1686-1719 doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1322731.
• Evirgen, Ö. F., Özkan, J. & Öztürk S. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. S. Elmacı, A. Altun & A. Beldağ, (Eds.). MEB Yayınları.
• Frankenfield, J. (2022). What ıs the Turing test? https://www.investopedia.com/terms/t/turing-test.asp (Erişim tarihi: 16.09.2023).
• Ginsberg, M. B., & Wlodkowski, R. J. (2009). Diversity and motivation: Culturally responsive teaching in college. John Wiley & Sons.
• Halis, İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme (2. baskı). Nobel Akademi.
• Hartwig, B. (2023). Top 11 benefits of artificial intelligence in 2023. https://hackr.io/blog/benefits-of-artificial-intelligence
• How can artificial intelligence be embedded in education? (2023). https://www.schooleducationgateway.eu/tr/pub/resources/tutorials/ai-in-education-tutorial.htm
• International Society for Technology in Education (ISTE). (2022). Artificial intelligence in education: Putting educators and students in the driver’s seat. https://www.iste.org/areas-of-focus/AI-in-education
• İşçi, T.G. & Yeşiltaş, E. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde dijital oyun geliştirme yazılımı kullanımı ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının buna ilişkin görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 159-183.
• İşler, B & Kılıç, M. (2021). Eğitimde yapay zekâ kullanımı ve gelişimi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(1), 1-11.
• İşman, A. (2002). Sakarya ili öğretmenlerinin eğitim teknolojileri yönünden yeterlilikleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(3), 9-40. http://dergipark.org.tr/en/download/article-file/115822.
• Jürgens, P., & Jungherr, A. (2016). A tutorial for using Twitter data in the social sciences: Data collection, preparation, and analysis. Preparation, and Analysis (January 5, 2016). http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2710146.
• Kaplan, A., & Haenlein, M. (2019). Siri, Siri, in my hand: Who’s the fairest in the land? On the interpretations, illustrations, and implications of artificial intelligence. Business Horizons, 62(1), 15–25. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2018.08.004
• Karaduman, H. & Yetişensoy O. (2020). Sosyal bilgilerde teknoloji kullanımına yönelik stratejiler. İçinde. A. F. Ersoy & H. Karaduman (Ed). Sosyal bilgilerde güncel okumalar. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karakuş, A. (2023). Social studies and artificial ıntelligence, International Journal of Eurasian Education and Culture, 8(24), 3079-3102. DOI: http://dx.doi.org/10.35826/ijoecc.1813
• Karmani, P., Chandio, A. A., Korejo, I. A., & Chandio, M. S. (2018). A review of machine learning for healthcare informatics specifically tuberculosis disease diagnostics. In International conference on intelligent technologies and applications (pp.50–61). Singapore: Springer
• Kırımlı, H. & Demirezen, S. (2022). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin web 2.0 teknolojilerine yönelik görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 527-558. DOI: 10.21764/maeuefd.1024814
• Knapp, S. (2006). Artificial intelligence: Past, present, and future. Vox of Dartmouth.
• Kohavi, R., & Provost, F. (1998). Glossary of terms journal of machine learning. In Obtido.
• Kong, S. C., Cheung, W. M. Y., & Zhang, G. (2022). Evaluating an AI literacy programme for empowering and developing concepts, literacy and ethical awareness in senior secondary students. Education and Information Technologies. https://doi.org/10.1007/s10639-022-11408-7
• Korucu, A. T. (2022). Eğitimde yapay zekânın rolleri ve eğitsel yapay zekâ uygulamaları. V. V. Nabiyev ve A.K. Erümit, (Eds.) Eğitimde yapay zekâ kuramdan uygulamaya. (3. Baskı), Ankara: Pegem Akademi
• Kuşulay, M.Ş. (2023). https://yereldenkalkinma.com/blog/yapay-zekanin-egitime-katkisi/#:~:text=Yapay%20zeka%20sayesinde%20%C3%B6%C4%9Frencilerin%20%C3%B6%C4%9Frenme%20s%C3%BCreci%20daha%20da%20geli%C5%9Ftiriliyor.,fazla%20pratik%20yapma%20imkan%C4%B1%20sa%C4%9Fl%C4%B1yor.
• Leahy, S., M., Holland, C., & Ward, F. (2019). The digital frontier: Envisioning future technologies impact on the classroom. Futures, 113, 102422. https://doi.org/ 10.1016/j.futures.2019.04.009, 1-10.
• Lee, I., Ali, S., Zhang, H., Dipaola, D., & Breazeal, C. (2021). Developing middle school students’ artificial intelligence literacy. Proceedings of the 52nd ACM Technical Symposium on Computer Science Education, 191–197. https://doi.org/10.1145/3408877.3432513
• Lee, J. & Jeong, H. (2023). Keyword analysis of artificial intelligence education policy in South Korea. IEEE Access. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2023.3317261
• McArthur, D., Lewis, M. & Bishary, M. (2005). The roles of artificial intelligence in education: current progress and future prospects. RAND Corporation
• McCarthy, J. (2004). What is artificial intelligence? Technical report, Stanford University. http://www-formal.stanford.edu/jmc/whatisai
• MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4-5. sınıf öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar) Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB. (2023). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar) Ankara: MEB Yayınevi.
• Mertala, P., Fagerlund, J. & Calderon, O. (2022). Finnish 5th and 6th grade students’ pre-instructional conceptions of artificial intelligence (AI) and their implications for AI literacy education. Computers and Education: Artificial Intelligence, 3, 100095.
• Mete, M. H. (2023). Sosyal bilimlerde büyük veri analitiği, yapay zekâ ve makine öğreniminin kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 99-120.
• Ng, D. T. K., Luo, W., Chan, H. M. Y., & Chu, S. K. W. (2022). Using digital story writing as a pedagogy to develop AI literacy among primary students. Computers & Education: Artificial Intelligence, 3, 100054. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100054
• OpenAI. (2023). OpenAI. https://openai.com/.
• Özçift, A. & Sargın, A. (2021). Çocuklar için uygulamalı yapay zekâ eğitimi. Ankara: Gece Kitaplığı. https://www.cocuklarayapayzeka.com/egitimde-yapay-zeka-uygulamalari/
• Perez, J. (2023). Artificial ıntelligence (AI) in education: Impact and Examples. https://www.questionpro.com/blog/tr/egitimde-yapay-zeka-ai-etki-ve-ornekler/
• Pirim, H. (2006). Yapay zekâ. Journal of Yasar University, 81-93
• Pognon, E. (2019). The Social data scientist. https://medium.com/@eddiecpognon/the-social-data-scientist-8c699daef1be
• Roll, I. & Wylie, R. (2016). Evolution and revolution in artificial intelligence in education. International Journal of Artificial Intelligence in Education, 26, 582-599. https://doi.org/10.1007/s40593-016-0110-3
• Romero, C., & Ventura, S. (2013). Data mining in education. Wiley Interdisciplinary Reviews: Data Mining and Knowledge Discovery, 3(1), 12–27.
• Russell, S. J. & Norvig, P. (2010). Artificial intelligence: A modern approach. New Jersey: Pearson Education. Salles, A., Evers, K. & Farisco, M. (2020). Anthropomorphism in AI, AJOB Neuroscience, 11(2), 88-95, DOI: 10.1080/21507740.2020.1740350.
• Sanusi, I. T., Olaleye, S. A., Agbo, F. J., & Chiu, T. K. F. (2022). The role of learners’ competencies in artificial intelligence education. Computers and Education: Artificial Intelligence, 3, 100098. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100098
• Seyhan, A. & Küçük, S. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve öğretmen adaylarının eğitsel artırılmış gerçeklik uygulaması geliştirme deneyimleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(1), 56-63. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/higheredusci/issue/62177/889537 Sheikhi, M. (2022). Yapay zekâ kullanımının iş piyasasına etkisi, Journal of Economics and Political Sciences, 2(1), 102-111.
• Schmidhuber, J. (2015). California, computer science department, cognitive systems. Deep learning in neural networks: An overview. Neural Networks, 61, 85–117.
• Southgate, E. (2019). Artificial intelligence in schools: An ethical storm is brewing. EduResearch Matters, Australia Association for Research in Education. https://www.aare.edu.au/blog/?p=4325
• Su, J., Ng, D. T. K., & Chu, S. K. W. (2023). Artificial ıntelligence (AI) literacy in early childhood education: the challenges and opportunities. Computer and Education: Artificial Intelligence, 4, 100124. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2023.100124
• Tolgahan, A. (2023). İlkokul sosyal bilgiler 4. sınıf ders kitabı. Ö. Karaca (Ed.). Ankara: Ferman Yayıncılık.
• UNESCO. (2023). Foundation models such as ChatGPT through the prism of the UNESCO Recommendation on the Ethics of Artificial Intelligence. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000385629
• Vasif Nabiyev, V. & Erümit, A. K. (2022). Yapay zekânın temelleri. V. V. Nabiyev & A. K. Erümit, (Eds.). Eğitimde yapay zekâ kuramdan uygulamaya. (3. Baskı), Ankara: Pegem Akademi
• Wang, P. (2020). On defining artificial intelligence. Journal of Artificial General Intelligence, 10(2), 1–37. Williams, R., Park, H. W., Oh, L., & Breazeal, C. (2019). Popbots: Designing an artificial intelligence curriculum for early childhood education. Proceedings of the AAAI Conference on AI, 33(1), 9729–9736.
• Yang, S. J. H., Ogata, H., Matsui, T., & Chen, N. S. (2021). Human-centered artificial intelligence in education: Seeing the invisible through the visible. Computers and Education: Artificial Intelligence, 2, 100008. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2021.100008
• Yang, W. (2022). Artificial intelligence education for young children: Why, what, and how in curriculum design and implementation. Computers and Education: Artificial Intelligence, 3, 100061. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100061
• Yeşilbağ, S., Korkmaz, Ö., & Çakır, R. (2020). The effect of educational computer games on students’ academic achievements and attitudes towards English lesson. Education and Information Technologies, 25, 5339-5356
• Yetişensoy, O. & Rapoport, A. (2023). Artificial intelligence literacy teaching in social studies education. Journal of Pedagogical Research, 7(3), 100-110https://doi.org/10.33902/JPR.202320866.
• Yetişensoy, O. (2022). Sosyal bilgiler öğretiminde yapay zekâ uygulaması örneği olarak chatbotların kullanımı. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Yıldırım, C., Kaplan, K., Kuru, H. & Yılmaz, M. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. S. Elmacı & M. B. Yılar (Eds.). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Yüksek Öğretim Kurumu, [YÖK], (2019). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı. Ankara.https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari.
• Zhang, C. (2007). Using GIS in social studies classrooms. The international journal of learning, Annual Review, 13(10), 121-124.
• Zhang, K., & Aslan, A.B. (2021). AI technologies for education: Recent research & future directions. Computers and Education: Artificial Intelligence, 2, 100025.
• Zhu, Y. & Xiong, Y. (2015). Defining data science beyond the study of the rules of the natural world as reflected by data. https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1501/1501.05039.pdf