Food additives are substances added to food to improve quality, sensory properties, shelf life, and safety. This overview is a summary of food additives, including their categorization, technological roles, history of application, regulatory frameworks, and potential impacts on human health. Additives are often functionally divided into antioxidants, colorants, preservatives, sweeteners, emulsifiers, stabilizers, and thickeners. Synthetic antioxidants, such as BHA, BHT, TBHQ, and propyl gallate (PG), are added to processed food as anti-oxidation agents. In contrast, natural antioxidants include vitamins C and E, as well as carotenoids. Colorants, either natural or synthetic, contribute visual appeal and uniformity, while preservatives slow microbial growth and oxidation. Sweeteners provide sweetness without caloric impact, and emulsifiers, stabilizers, and thickeners modify texture and stability. Though additives bring useful technological and nutritional benefits, there is a concern regarding safety. Evidence from animal, in vitro, and human studies presents potential risks including neurotoxicity, hypersensitivity, and behavioral alterations, especially among children. Organizations such as JECFA and national agencies establish safety levels and acceptable daily intake to minimize risks. Overall, the controlled and careful use of food additives should balance technological advantage against consumer health and safety.
Gıdalar, insan sağlığı ve yaşamı için temel gereksinimlerden biridir. Ancak, modern beslenme alışkanlıkları son kırk yılda önemli ölçüde değişmiş, geleneksel ve doğal gıdalar yerine kolay erişilebilir, rafine edilmiş ve görsel olarak cazip gıdalar daha fazla tercih edilmeye başlanmıştır. Bu değişimle birlikte, gıda katkı maddelerinin kullanımı da yaygınlaşmış ve besinlerin raf ömrünü uzatmak, tat, aroma ve renk gibi duyusal özelliklerini iyileştirmek, kıvam sağlamak ve besin değerlerini korumak amacıyla giderek daha fazla kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle sanayileşme, küreselleşme ve değişen tüketici talepleri, gıda endüstrisini daha dayanıklı ve cazip ürünler geliştirmeye yönlendirmiştir. Bunun sonucunda, oksidatif ve mikrobiyolojik bozulmaya karşı dirençli gıdaların üretilmesi amacıyla çeşitli kimyasal katkı maddeleri formüle edilmiştir. Ancak, gıda katkı maddelerine uzun süreli maruziyetin insan sağlığı üzerindeki etkileri konusunda önemli endişeler bulunmaktadır. Araştırmalar, bazı katkı maddelerinin belirli kanser türleri, obezite, tip 2 diyabet, alerjik reaksiyonlar ve nörolojik bozukluklar gibi çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Üstelik bu çalışmaların sonucunda, düzenleyici kurumlar tarafından belirlenen güvenli kullanım seviyelerinde dahi bazı katkı maddelerinin potansiyel riskler taşıdığı öne sürülmektedir. Bu nedenle, katkı maddelerinin sağlık üzerindeki etkileri konusunda farkındalığın artırılması ve toplumun bilinçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, gıda katkı maddelerinin çeşitlerini, kullanım amaçlarını ve insan sağlığı üzerindeki olası etkilerini detaylı bir şekilde ele alarak kapsamlı bir bakış sunmayı amaçlamaktadır.
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Gıda Özellikleri |
| Bölüm | DERLEME MAKALE |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Ağustos 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Temmuz 2025 |
| Kabul Tarihi | 25 Ağustos 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 3 Sayı: 2 |