TÜRKİYE’DEKİ AİLE İŞLETMELERİNİ KONU ALAN AKADEMİK LİTERATÜR: SİSTEMATİK İNCELEME VE ANALİZ

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 173 - 202, 27.06.2024

Ferhat Dinler , Faruk Şahin

https://doi.org/10.24889/ifede.1423954

Öz

Birden çok nesil süren ve aile üyeleri tarafından yönetilen bir kuruluş olarak karşımıza çıkan aile işletmeleri, günümüzde tüm dünyada sayılamayacak kadar çoğalmıştır. Bu tip işletmelerin yönetim felsefesinin işletmelere sunduğu stratejik seçeneklere her geçen gün yenisi eklenmektedir. Bu sebeple de aile şirketlerinin dünya çapındaki işletmeler arasındaki yeri de oldukça yüksektir. Türkiye’de de sağladığı avantajlar ve ülke çapındaki yaygın uygulamaları sonucu birçok çalışmaya konu olmuş ve olmaktadır. Bu çalışma Türkiye’deki aile işletmeleri üzerine hakemli bilimsel dergilerde yayımlanmış makaleleri, belirlenen kriterler kapsamında sistematik olarak tespit ve analiz ederek mevcut literatür durumunu ortaya koymak ve Türkiye ile ilgili gelecek çalışmalar için bakış açısı kazandırmak maksadıyla kaleme alınmıştır. Bu kapsamda yerli ve yabancı akademik veri tabanlarında bulunan ve Türkiye’deki aile işletmeleri üzerine yapılmış çalışmalar taranarak bunlar arasından 51 makale seçilmiş ve örneklem oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçsa; aile işletmeleri literatürünün uyum içerisinde ve birbirini tamamlar vaziyette olmadığı, çalışmaların dağınık ve uluslararası literatürdeki görünürlüğünün düşük olduğudur. Çalışmanın son bölümünde ileride yapılacak çalışmalar için çeşitli çıkarımlar ve öneriler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk aile işletmeleri, Türk aile firmaları, Aile işletmesi literatürü

Kaynakça

• Berg, B. L., & Lune, H. (2017). Qualitative research methods for the social sciences (Ninth edition). Pearson.
• Casillas, J. C., & Moreno-Menéndez, A. M. (2017). International business & family business: Potential dialogue between disciplines. European Journal of Family Business, 7(1-2), 25-40. https://doi.org/10.1016/j.ejfb.2017.08.001
• Chua, J. H., Chrisman, J. J., & Sharma, P. (1999). Defining the Family Business by Behavior. Entrepreneurship Theory and Practice, 23(4), 19-39. https://doi.org/10.1177/104225879902300402
• Colli, A. (2002). The History of Family Business, 1850–2000 (1. bs). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511615009
• Çinar, N. (2021). İyi Bir Sistematik Derleme Nasıl Yazılmalı? Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi. https://doi.org/10.26453/otjhs.888569
• Dávila Aragón, G., Ramírez Pérez, H. X., & Rivas Aceves, S. (2018). Measuring familiness in private family firms: A bayesian network model. Contaduría y Administración, 63(3), 42. https://doi.org/10.22201/fca.24488410e.2018.1722
• Debellis, F., Rondi, E., Plakoyiannaki, E., & De Massis, A. (2021). Riding the waves of family firm internationalization: A systematic literature review, integrative framework, and research agenda. Journal of World Business, 56(1), 101144. https://doi.org/10.1016/j.jwb.2020.101144
• Debicki, B. J., Miao, C., & Qian, S. (2020). Internationalization and family firm performance: A cross-cultural meta-analysis of the main effect and moderating factors. Cross Cultural & Strategic Management, 27(1), 1-25. https://doi.org/10.1108/CCSM-04-2019-0075
• European Family Businesses. (2023). https://europeanfamilybusinesses.eu/about-european-family-businesses/
• EY and University of St.Gallen Family Business Index. (2023). https://familybusinessindex.com/
• Freixanet, J., Renart Vicens, G., & Marquès Gou, P. (2024). Family firms’ survival in an economic downturn: The role of ownership concentration and collaborative intensity. Journal of Small Business Management, 1-32. https://doi.org/10.1080/00472778.2023.2293905
• Galvagno, M., & Pisano, V. (2021). Building the genealogy of family business internationalization: A bibliometric mixed-method approach. Scientometrics, 126(1), 757-783. https://doi.org/10.1007/s11192-020-03755-4
• Garfield, E. (1970). Citation Indexing for Studying Science. Essays of an Information Scientist, 1, 1933-1938.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Arastirma Yöntemleri: Felsefe—Yöntem -Analiz (5. Baskı).
• Habbershon, T. G., & Williams, M. L. (1999). A Resource-Based Framework for Assessing the Strategic Advantages of Family Firms. Family Business Review, 12(1), 1-25. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.1999.00001.x
• Habbershon, T. G., Williams, M., & MacMillan, I. C. (2003). A unified systems perspective of family firm performance. Journal of Business Venturing, 18(4), 451-465. https://doi.org/10.1016/S0883-9026(03)00053-3 Harvard Library. (2023, Şubat 12). https://hollis.harvard.edu/primo-explore/search?vid=HVD2&sortby=rank&lang=en_US
• Herdman, E. A. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
• Kahveci, E., & Wolfs, B. (2019). Family Business, Firm Efficiency and Corporate Governance Relation: The Case of Corporate Governance Index Firms in Turkey. Academy of Strategic Management Journal, 1(18).
• Koçel, T. (Ed.). (2006). 2. aile işletmeleri kongresi: Kongre kitabı, 14-15 Nisan. T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Aile İşletmeleri ve Girişimcilik Uygulama ve Araştırma merkezi.
• Kontinen, T., & Ojala, A. (2010). The internationalization of family businesses: A review of extant research. Journal of Family Business Strategy, 1(2), 97-107. https://doi.org/10.1016/j.jfbs.2010.04.001
• Miller, D., Le Breton-Miller, I., Lester, R. H., & Cannella, A. A. (2007). Are family firms really superior performers? Journal of Corporate Finance, 13(5), 829-858. https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2007.03.004
• Onur, T. (2019). Aile İşletmelerinde Büyüme ve Uluslararasılaşma Üzerine Nitel Bir Araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü.
• Onur, T., & Çiftçi, U. S. (2020). Aile İşletmelerinde Büyüme Stratejisi olarak Uluslararasılaşma Seçeneği: Nitel Bir Araştırma (Internationalization Option as a Growth Strategy in Family Businesses: A Qualitative Research). Journal of Business Research - Turk, 12(1), 332-348. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.846
• Scimago Journal & Country Rank. (2023). https://www.scimagojr.com/
• Snyder, H. (2019). Literature review as a research methodology: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 104, 333-339. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.07.039
• Szabó, A., Black Sea Economic Cooperation (Organization), & Konrad-Adenauer-Stiftung (Ed.). (2014). Family Businesses and SMEs in the BSEC: 7-9 October 2013, Istanbul, Turkey. Konrad Adenauer Stiftung.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi. https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Yavuz, N. (2022). SYSTEMATIC LITERATURE REVIEW IN SOCIAL SCIENCES. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute. https://doi.org/10.30794/pausbed.1134606
• Yildiz, A. (2022). Bir Araştırma Metodolojisi Olarak Sistematik Literatür Taramasına Genel Bakış. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 367-386. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227366
• Zaniewska, K. (2012). Determinants of family business internationalization. Review of existing research. Economia Marche Journal of Applied Economics, 31(2).
• Żukowska, B. A., Martyniuk, O. A., & Zajkowski, R. (2021). Mobilisation of survivability capital – family firm response to the coronavirus crisis. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 27(9), 48-81. https://doi.org/10.1108/IJEBR-02-2021-0147