ÖRGÜTLERDE KAPSAYICI YÖNETİCİ DAVRANIŞLARI: ENGELLİ KAMU ÇALIŞANLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 153 - 171, 30.12.2024

Pınar Erkal

https://doi.org/10.24889/ifede.1538213

Öz

Kapsayıcı yöneticiler çalışan farklılıklarının örgüte değer kattığını savunur, çalışanların fikirlerini dile getirmesini destekler, çabalarını takdir eder, sorumluluk almalarını teşvik eder ve böylece çalışanların örgüte aidiyet duygusunun gelişimine ve örgütün hedeflerine ulaşmasında katkı sağlarlar. Kapsayıcı yöneticiler çalışanlar arasındaki farklılıkları örgütün gelişimine katkı sağlayan bir unsur olarak görür. Bu nedenle örgütlerde kapsayıcı davranışlar gösteren yöneticilerin çalışanlar ve örgüt üzerine olumlu etkiler göstermesi beklenir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden bir olan yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın amacı, engelli kamu çalışanlarının bakış açısıyla kapsayıcı yöneticilerin özellikleri, yöneticilerden beklenen kapsayıcı davranışlar ve kapsayıcı yöneticilerin çalışanlar üzerine etkilerini ortaya koymaktır. Araştırmada katılımcılar kapsayıcı yöneticileri adil, farklılıklara saygı duyan, etkili iletişim kuran, güler yüzlü, hoşgörülü, empati yeteneğine sahip, iş ortamında erişilebilirliği sağlayan yöneticiler olarak ifade etmişlerdir. Kapsayıcı yönetici davranışlarının engelli çalışanların işyeri mutluluğunu, memnuniyet düzeyini, performanslarını, yönetici ve çalışanlar arasındaki güven düzeyini olumlu yönde etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Örgütlerde yöneticilerin kapsayıcı davranışları çalışanların da kapsayıcı davranışlarının gelişimine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Engelli Çalışanlar, Kapsayıcı Liderlik, Kapsayıcı Yönetici Davranışları, Kamu

INCLUSIVE MANAGER BEHAVIORS IN ORGANIZATIONS: A QUALITATIVE RESEARCH ON DISABLED PUBLIC EMPLOYEES

Öz

Inclusive managers argue that employee differences add value to the organization; support employees in voicing their ideas; appreciate their efforts; and encourage them to take responsibility. Thus, they contribute to the development of a sense of belonging to the organization in employees and to the achievement of the organization's goals. Inclusive managers consider differences among employees as a contributing factor to the development of the organization. For this reason, managers who display inclusive behavior in organizations are expected to have positive effects on employees and the organization. In this research, semi-structured interview method, one of the qualitative research methods, was used. The purpose of the research is to reveal the characteristics of inclusive managers, the inclusive behaviors expected from managers, and the effects of inclusive managers on employees from the perspective of disabled public employees. In the research, participants expressed inclusive managers as fair, respectful of differences, effective communication, cheerful, tolerant, empathetic, and managers who provide accessibility in the work environment. It has been determined that inclusive manager behaviors have positive effects on the workplace happiness, satisfaction level, performance of disabled employees, and the level of trust between managers and employees. Inclusive behaviors of managers in organizations will contribute to the development of this behaviors of employees.

Anahtar Kelimeler

Employees with Disabilities. Inclusive Leadership, Inclusive Manager Behaviors, Public

Kaynakça

• Ahmed, A., Liang, D., Anjum, M. A. ve Durrani, K. (2022). Stronger together: examining the interaction effects of workplace dignity and workplace inclusion on employees’ job performance. Frontiers in Psychology, 13, 1-13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.891189
• Ashikali, T., Groeneveld, S. ve Kuipers, B. (2021). The role of inclusive leadership in supporting and inclusive climate in diverse public sector teams. Review of Public Personnel Administration, 41(3), 497-519. https://doi.org/10.1177/0734371X19899722
• Aslan, H. (2019). Mediating Role of Perceived organizational support in inclusive leadership’s effect on innovative work. Business & Management Studies: An International Journal, 7(5), 2945-2963. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i5.1299
• Aslan, Ş. (2013). Sağlık yönetimi bakış açısıyla geçmişten günümüze liderlik kuramları. Eğitim Yayınevi.
• Bataineh, M.S.E., Zainal, S. R. M. ve Muthuveloo, R. (2022). Impact of inclusive leadership on adaptive performance: the Role of innovation work behaviour. International Journal Business Science and Applied Management, 17(1), 28-43. https://doi.org/10.69864/ijbsam.17-1.156
• Booker, D. L. ve Williams, M. R. (2022). An Inclusive leadership model insight from the tech industry. Advances in Developing Human Resources, 24(4), 263-274. https://doi.org/10.1177/15234223221118955
• Bourke, J. ve Espedido, A. (2019). Why inclusive leaders are good for business and how to become one. Harvard Business Review Online.
• Carmeli, A., Reiter-Palmon, R. ve Ziv, E. (2010). Inclusive leadership and employee ınvolvement in creative tasks in the workplace: the mediating role of psychological safety. Creativity Research Journal, 22(3), 250–260. https://doi.org/10.1080/10400419.2010.504654
• Çevik, C. ve Özkul, B. (2022). Çalışma yaşamında dezavantajlı gruplar ve eşitsizlikler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, 7(3), 611-618.
• Ekşi, G.G. (2023). Kapsayıcı liderlik. Sciencific Journal of Finance and Financial Law Studies, 3(1), 31-40.
• Erkal, P. (2023a). Kapsayıcı liderliğin çalışan performansı üzerine etkisi: yenilikçi iş davranışlarının aracı rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 19(4), 822-843. https://doi.org/10.17130/ijmeb.133619
• Erkal, P. (2023b). Kapsayıcı örgütler. Gazi Kitabevi.
• Ferdman, B. M. ve Deane, B. R. (2014). Diversity at work: the practice of inclusion. Jossey-Bass A Wiley Brand.
• Ferdman, B. M. (2021). Inclusive leadership, the fulcrum of inclusion (Part 1). Edi. B. M. Ferdman, Inclusive Leadership: Transforming Diverse Lives, Workplaces, and Societies, Taylor & Francis.
• Genç, Y. ve Çat, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-393.
• Gong, L., Liu, Z., Rong, Y. ve Fu, L. (2021). Inclusive leadership, ambidextrous innovation and organizational performance: the moderating role of environmental uncertainty. Leadership & Organization Development Journal, 42(5), 783-801. https://10.1108/LODJ-06-2020-0253
• Green, M. ve Young, J. (2019). Building inclusive workplace, assessing the evidence, championting better work and working lives. CIPD, Research Report. https://www.cipd.org/en/knowledge/evidence-reviews/building-inclusive-workplaces/
• Guo, Y., Zhu, Y. ve Zhang, L. (2022). Inclusive leadership, leader identification and employee voice behavior: the moderating role of power distance. Current Psychology, 41, 1301-1310. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00647-x
• Gül, E. (2021). Kapsayıcı liderliğin iş performansı üzerindeki etkisinde psikolojik güvenliğin aracılık rolü. [Yüksek lisans tezi] Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Seçkin Yayıncılık.
• Hartel, C. E. J., Krzeminska, A. ve Carrero, J. (2022). Çalışma yaşamında engelli bireyler. J. Syed, M. Özbilgin (Ed.), Farklılıkların yönetimi ve kapsayıcılık uluslararası yaklaşım (s. 220-260) içinde. Nobel Yayınları.
• Hays-Thomas, R., Bowen, A. ve Boudreaux, M. (2012). Skills for diversity and inclusion in organizations: A review and preliminary investigation. The Psychologist-Manager Journal, 15(2), 128-141. https://doi.org/10.1080/10887156.2012.676861
• Hirak, R., Peng, A. C., Carmeli, A. ve Schaubroeck, J. M. (2012). Linking leader inclusiveness to work unit performance: the importance of psychological safety and learning from failures. Leadership Q, 23, 107–117. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2011.11.009
• Hüseyinli, N. ve Göçmen, S. (2017). Çalışma hayatında engelli haklarına ilişkin yasal düzenlemeler ve engellilerin haklarına ilişkin farkındalıkları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(6), 138-152. https://doi.org/10.15869/itobiad.356573
• Igboanugo, S., Yang, J. ve Bigelow, P. (2022). Building a framework for an inclusive workplace culture: the diversity and inclusion survey. The International Journal of Information Diversity & Inclusion, 6(3), 52-67. https://doi.org/10.33137/ijidi.v6i3.37507
• Jha, I. N., Pal, D. ve Sarkar, S. (2023). Unlocking the secret to happiness at work: the power of ınclusive leadership, organizational justice and workplace inclusion. Journal of Management Developlemt, Emerald Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/JMD-04-2023-0136.
• Korkmaz, B. C. (2023). Türkiye’de engelli istihdamında yaşanan zorluklar. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 23(1), 62-81. https://doi.org/10.54961/uobild.1264127
• Kuknor, S. C. ve Bhattacharya, S. (2022). Inclusive leadership: new age leadership to foster organizational inclusion. European Journal of Training and Development, 46(9), 771-797. https://doi.org/10.1108/EJTD-07-2019-0132
• Le, H., Jiang, Z., Fujimoto, Y. ve Nielsen, I. (2018). Inclusion and affective well-being: roles of justice perceptions. Personal Review, 47(4), 805-820. https://doi.ogr/10.1108/PR-03-2017-0078
• Liggans, G., Attoh, P. A., Gong, T., Chase, T., Russell, M. B. ve Clark, P. W. (2019). Military veterans in federal agencies: organizational inclusion, human resource practices, and trust in leadership as predictors of organizational commitment. Public Personnel Management, 48(3), 413-437. https://doi.org/ 10.1177/0091026018819025
• McKinsey Company (2022, Ağustos). What is Diversity, Equity, and Inclusion? https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/featured%20insights/mckinsey%20explainers/what%20is%20diversity%20equity%20and%20inclusion/what_is_diversity_equity_and_inclusion.pdf
• Minehart, R. D., Foldy, E. G., Long, J. A. ve Weller, J. M. (2020). Challenging gender stereotypes and advancing inclusive leadership in the operating theatre. British Journal of Anaesthesia, 124(3), 148-154. https://doi.org/10.1016/j.bja.2019.12.015
• Mitchell, R., Gu, J. ve Boyle, B. (2024). Suspicion, inclusive leadership and team innovation: A motivated information processing approach. Journal of Business Research, 172, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2023.114399
• Moore, J. R., Maxey, E. C., Waite, A. M.ve Wendover, J. D. (2020). Inclusive organizations: developmental reciprocity through authentic leader-employee relations. Journal of Management Development, 39(9), 1029-1039. https://doi.org/10.1108/JMD-05-2019-0211
• Nembhard, I. M. ve Edmondson, A. C. (2006). Making it safe: the effects of leader ınclusiveness and professional status on psychological safety and improvement efforts in healthcare teams. Journal of Organizational Behavior, 27(7), 941-966. https://doi.org/10.1002/job.413
• Nishii, L. H. ve Mayer, D. M. (2009). Do Inclusive Leaders help to reduce turno ver in diverse groups? the moderating role of leader-member exchange in the diversity to turnover relationship. Journal of Applied Psychology, 94(6), 1412-1426. https://doi.org/10.1037/a0017190
• Nishii, L. H., ve Rich, R. E. (2013). Creating inclusive climates in diverse organizations. diversity at work: the practice of ınclusion, (s. 330-363) içinde B. M. Ferdman ve B. R. Deane (Ed.), In Diversity at Work: The Practice of Inclusion. Jossey-Bass.
• Polat, E. K. (2020). Engelli bireylerin çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunlara yönelik nitel bir araştırma: Çanakkale örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 869-897. https://doi.org/10.46928/iticusbe.758135
• Randel, A. E., Galvin, B. M., Shore, L. M., Ehrhart, K. H., Chung, B. G., Dean, M. A. ve Kedharnath, U. (2018). Inclusive leadership: realizing positive outcomes through belongingness and being valued for uniqueness. Human Resource Management Review. 28(2), 190-203. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2017.07.002
• Richard, S. ve Hennekam, S. (2021). When can a disability quota system empower disabled individuals in the workplace? The case of France. Work, Employment and Society, 35(5), 837-855. https://doi.org/10.1177/0950017020946672
• Santos, M., Luna, M., Reyes, D.L., Traylor, A. ve Lacerrenza, C.N. (2022). How to be inclusive leader for gender-diverse teams. Organizational Dynamics, 51(4), 1-18. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2022.100914
• Shore, L. M. ve Chung, B. G. (2022). Inclusive leadership: how leaders sustain or discourage work group inclusion. Group & Organization Management, 47(4), 723-754. https://doi.org/10.1177/105960112199958
• Shore, L. M., Cleveland, J. N. ve Sanchez, D. (2018). Inclusive workplace: a review and model. Human Resource Management Review, 28, 176-189. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2017.07.003
• Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Ehrhart, K. H. ve Singh, G. (2011). Inclusion and diversity in work groups: a review and model for future research. Journal of Managemet, 37(4), 1262-1289. https://doi.org/10.1177/014920631038594
• Stone, D. ve Colelia, A. (1996). A model of factors affecting the treatment of disabled individuals in organizations. Academy of Management Review, 21(2), 352-401. https://doi.org/10.2307/258666
• Tapia, A. T. ve Polonskaia, A. (2020). The 5 disiplines of inclusive leaders; unleashing the power of all of US. Berrett-Koehler Publishers.
• Tekindal, M. ve Arsu, U. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153-182.
• Uslu, F. ve Demir, E. (2023). Nitel bir veri toplama tekniği: derinlemesine görüşme. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(1), 289-299. https://doi.org/10.32600/huefd.1184085
• Weis, M., Kolbe, M., Grote, G., Spahn, D. R. ve Grande, B. (2017). We can do it? Inclusive leader language promates voice behavior in multi-professional action teams. The Leadership Quarterly, 29(3), 389- 402, 1-61. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2017.09.002
• Yavuz, E. C. ve Gül, H. (2023). Kapsayıcı liderliğin psikolojik sahiplenme üzerindeki etkisinde işgören sesliliğinin rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(4), 2577-2596. https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1734
• Ye, Q., Wang, D. ve Li, X. (2018). Promoting employees’ learning from errors by inclusive leadership: Do positive mood and gender matter? Baltic Journal of Management, 13(1), 125-142. https://doi.org/10.1108/BJM-05-2017-0160
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zandan, N. ve Shalett, L. (2020). What inclusive leader sound like. Harvard Business Review. https://hbr.org/2020/11/what-inclusive-leaders-sounds-like
• Zhang, M., Hu, E. ve Lin, Y. (2022). The impact of flexibility-oriented hrm systems on innovative behaviour in Çhina: a moderated mediation model of dualistic passion and inclusive leadership. Asia Pasific Business Review, 29(1), 114-135. https://doi.org/10.1080/13602381.2022.2076446